با این همه خروج آمریکا از برجام در مه 2018 و اعمال تحریم های دو مرحله ای علیه ایران در اوت و نوامبر 2018 و درخواست دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای پیوستن اروپا به این کارزار ضد ایرانی، اتحادیه اروپا را با دو مساله مهم یعنی حفظ برجام و همچنین مقابله با فشارهای واشنگتن مواجه کرد.
با این حال سیاست اتحادیه اروپا بر تلاش برای حفظ برجام و گسترش روابط با ایران و مقابله با فشارهای واشنگتن متمرکز شده است.
در این راستا، ژان کلود یونکر رئیس کمیسیون اروپا در آخرین موضع گیری خود صراحتاً اعلام کرد که اتحادیه اروپا خواستار حفظ روابط تجاری و اقتصادی با ایران است.
یونکر معتقد است: اتحادیه اروپا در حال همکاری نزدیک با اعضای این اتحادیه و دیگر شرکا در خصوص اتخاذ اقداماتی ملموس برای حفظ همکاری با ایران در بخش‌های حیاتی اقتصادی است.
از نگاه مقامات ارشد اتحادیه اروپا، این نهاد اروپایی باید در وضعیت دشوار کنونی از طریق ادامه همکاری با ایران، قابل اعتماد بودن خود را ثابت کند تا بدین ترتیب به حفظ ثبات جهانی کمک کند.
به همین دلیل اروپا حتی هنگامی که شریک آن سوی اقیانوس آن یعنی آمریکا از برجام خارج شده اما کماکان خود را به آن متعهد می داند.
برجام و توافقات هسته ای
اروپایی ها بر خلاف آمریکا که ادعا می کند ایران به مفاد برجام عمل نکرده و برجام را یک توافق کارا و موثر برای کنترل فعالیت های هسته ای ایران نمی دانند، معتقدند که نه فقط ایران به همه تعهدات خود در چارچوب توافق هسته ای برجام عمل کرده، بلکه برجام در زمینه دستیابی به اهداف خود یعنی جلوگیری از بروز تنش و مناقشه در سطح منطقه ای و بین المللی نیز موفق عمل کرده است.
در واقع از نگاه اتحادیه اروپا برجام نمونه ای از یک توافق چند جانبه است که می تواند به عنوان الگو و مدلی برای حل و فصل دیگر مناقشات بین المللی نیز به کار رود.
به همین دلیل یونکر تصریح کرده که تا زمانی که ایران پایبند است اتحادیه اروپا نیز به‌عنوان یکی از معماران برجام به خاطر صلح و امنیت پایبند باقی خواهد ماند.
اتحادیه اروپا خواستار حفظ روابط تجاری و اقتصادی با ایران به‌عنوان نتیجه توافق هسته ای برجام است.
ایجاد سازو کار مالی ویژه SPV برای تعاملات مالی و تجاری و انرژی
به همین دلیل این اتحادیه به دنبال اتخاذ و اجرای تدابیری مانند اجرای مجدد قانون مسدودسازی و نیز ایجاد سازو کار مالی ویژه موسوم به «اس پی وی» SPV برای ادامه تعاملات مالی و تجاری و انرژی با ایران است.
از نگاه یونکر، اروپا با قانون مسدودسازی می‌تواند پیامدهای تحریم‌های آمریکا را علیه شرکت‌های اروپایی که به‌حق با ایران رابطه تجاری دارند، کاهش دهد.
مساله مهمی که در زمینه تدابیر مد نظر برای کاهش تاثیرات منفی تحریم های آمریکا علیه ایران که دور دوم آن در 5 نوامبر آغاز شده، اهمیت دارد، اجرایی نشدن سازو کار مالی ویژه یا همان «اس پی وی» از جانب اروپا است. این مساله هشدار شدید تهران را به دنبال داشته است.
علی اکبر صالحی معتقد است، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران: «در صورتی که نتوانیم نفتمان را بفروشیم و از مبادلات مالی بهره مند شویم، در آن صورت گمان نمی کنم که پایبندی به توافق برجام دیگر برای ما سودمند باشد.»
با توجه به این هشدارها، برخی گزارش ها حاکی از آن است که فرانسه و آلمان، بعد از امتناع لوکزامبورگ و اتریش از میزبانی نهادی که قرار است مبادلات مالی با ایران را تسهیل کند قصد دارند خودشان میزبانی این کانال را به عهده بگیرند.
از دیدگاه اروپایی ها، بر عهده گرفتن مشترک اجرای «سازوکار ویژه مالی» از جانب پاریس و برلین، دولت ترامپ را از رویارویی مستقیم با دو متحد بزرگ اروپایی خود باز خواهد داشت.
135/112
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
بیشتر بخوانید:
ادامه تلاش های اروپا برای حفظ برجام/ تحلیل
تاکید اعضای برجام بر ادامه روابط تجاری با ایران/تحلیل
اتحادیه اروپا با سیاست ضدبرجامی ترامپ مقابله می‌کند/ تحلیل
