توافق روز شنبه پس از گفت وگوهای 12 ساعته بین «آلبین کورتی» نخست وزیر کوزوو، «الکساندر ووچیچ » رئیس جمهور صربستان و مقام‌های اتحادیه اروپا بر سر اجرای این توافق حاصل شد که هر دو طرف ماه گذشته در بروکسل با آن موافقت کردند.
این دو قبل از نشست سه جانبه در مقدونیه شمالی دیدارهای جداگانه‌ای با بورل داشتند.
بورل پس ازاین دیدار ها گفت: کوزوو و صربستان بر سر اجرای ضمیمه توافق در مسیر عادی سازی روابط بین خود به توافق رسیده‌اند. این اتحادیه اکنون از هر دو طرف می‌خواهد که در صورت تمایل به پیوستن به این بلوک به تعهدات خود عمل کنند و هشدار داد در غیر این صورت عواقبی گریبانگیرشان خواهد شد.
اتحادیه اروپا در ضمیمه اجرای این توافقنامه که شامگاه شنبه منتشر شد، متعهد شد که ظرف 150 روز کنفرانسی را برای کمک‌های مالی و سرمایه گذاری برای کوزوو و صربستان ترتیب دهد.
نشست پیشین در بروکسل که در دسامبر 2022 برای کاهش تنش بین صربستان و کوزوو برگزار شد، بدون نتیجه پایان یافته بود. بورل در آن هنگام شکست مذاکرات را به «رفتارهای غیرسازنده» نسبت داد.اما کورتی نخست وزیر کوزوو، بورل را مسئول شکست گفت‌وگوها خواند و ووچیچ هم کورتی را مسئول ناکامی این نشست دانسته بود.
به نظر می رسد توافق بین صربستان و کوزوو هر چند که هنوز اختلافاتی بین دو طرف باقی است اما گام مهمی در مسیر حل و فصل بحران دیرینه کوزوو محسوب می شود. ووچیچ پس از نشست روز شنبه در یک کنفرانس خبری با اشاره به اینکه با وجود اختلافات ما گفت وگوی مناسبی داشته ایم گفت که طرفین درباره همه موارد به توافق نرسیده‌اند.
کورتی نخست وزیر کوزوو هم در یک کنفرانس خبری دیگر گفت: این یک توافق رسمی اما مشروط بین کوزوو و صربستان است، زیرا صربستان هنوز این توافق را امضا نکرده است.
نکته مهم اینکه رئیس جمهور صربستان اکنون با فشارهای فزاینده داخلی برای رسمیت بخشیدن به استقلال کوزوو مواجه است. مردم صربستان با استقلال طلبی کوزوو مخالفت می ورزند.
دراین راستا هزاران نفر از مردم صربستان روز جمعه 17 مارس با برگزاری تظاهراتی در بلگراد با شناسایی کوزوو بعنوان یک کشور مستقل مخالفت کردند. معترضان همچنین الکساندر ووچیچ رئیس جمهوری صربستان را به نقض قانون اساسی و واگذار کردن کوزوو متهم کردند.
کوزوو در سال 2008 پس از چند سال درگیری مسلحانه با صربستان و جنگ کوزوو در سال 1999 بین صربستان و ناتو از این کشور اعلام جدایی و استقلال کرد. کوزوو پس از اعلام استقلال یک‌جانبه، نام خود را از اقلیم کوزوو به جمهوری کوزوو تغییر داد.
صربستان بر اساس توافق سال 2013 بروکسل مشروعیت نهادهای دولتی کوزوو را پذیرفته اما از نظر قانونی هنوز کوزوو را بخشی جدایی‌ناپذیر از خاک خود می‌داند.
صربستان و وکوزوو نزدیک به 10 سال است که با نظارت اتحادیه اروپا در حال مذاکره هستند .اکنون بر توافق بین دو طرف با نظارت اتحادیه اروپا به نظر می رسد که گام مهمی برای پایان بخشیدن به منارعه دیرینه بین دو طرف برداشته شده است.
آمریکا و اتحادیه اروپا در راستای منافع خود به ویژه تضعیف صربستان که روابط نزدیکی با روسیه دارد کلید استقلال طلبی کوزوو را زدند و تاکنون نیز به حمایت های گسترده از دولت کوزوو ادامه داده اند.
سیاست های حمایتی اتحادیه اروپا عملا موجب تشویق مواضع سرسختانه دولت«پریشتینا» شده و همین امر دستیابی به توافقی با دولت«بلگراد» را حداقل تا برهه کنونی بسیار دشوار کرده بود.
دولت صربستان بخوبی از این موضوع اطلاع دارد که بدون حل مساله کوزوو ، شانسی برای عضویت در اتحادیه اروپا نخواهد داشت، به همین دلیل با مذاکرات تحت نظارت اتحادیه اروپا با کوزوو موافقت کرد.
به رغم ادامه مذاکرات و نیز امضای برخی توافقنامه ها ، بلگراد با تاکید بر این که کوزوو استان جنوبی صربستان است، اعلام یک جانبه استقلال آن را به رسمیت نمی شناسد و خواهان باطل کردن سند استقلال کوزوو از راه های دیپلماتیک و صلح آمیز است.
با این حال روند اوضاع بر خلاف خواست بلگراد است و اقدامات کوزوو در راستای تثبیت استقلال خود با حمایت اتحادیه اروپا و آمریکا همراه شده است.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
112
