اذعان "جوزپ بورل"، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به آشکار شدن ضعف اتحادیه اروپا در پرتو تحولات افغانستان نشانگر این است که عملا اروپا حتی پس از ایجاد شکاف فزاینده بین دوسوی اقیانوس اطلس در دوره ترامپ نیز رشته وابستگی به واشنگتن را قطع نکرده و لذا در جریان بحران افغانستان عملا ناچار به پیروی از خواسته ها و اقدامات آمریکا شد.
به رغم اظهارات و وعده های قبلی جو بایدن رئیس جمهور آمریکا درباره اینکه احیای روابط فرا آتلانتیکی پس از دوره فترت آن در زمان ترامپ، اما رئیس جمهور دموکرات آمریکا هیچ توجهی به نظرات اعضای اروپایی ناتو درباره خروج نیروهای غربی از افغانستان نکرد و با سوء مدیریت در این زمینه موجب بروز هرج و مرج بزرگی شده و سرانجام در نهایت فضاحت به حضور نظامی آمریکا و به تبع آن ناتو در افغانستان پایان داد.
در حالی که مقامات ارشد اروپایی و اتحادیه اروپا دیدگاه متفاوتی درباره مساله افغانستان و خروج نیروهای نظامی غربی از این کشور جنگ زده داشتند و خواهان باقی ماندن حداقل بخشی از نیروها درراستای ثبات افغانستان بودند. تحلیلگران بازنده بحران افغانستان را اتحادیه اروپا می‌دانند.
«الکسی پوشکوف»(1) سیاستمدار روس می گوید، "اروپا هزینه شکست و ناکامی آمریکا در افغانستان را خواهد پرداخت. بخش اصلی افرادی که افغانستان را ترک کرده اند، راهی کشورهای اروپایی خواهند شد. آمریکا دائما وارد جنگ‌های دراز مدت می‌شود و کشورهای اروپایی پناهندگان را می‌پذیرد و به نگهداری آن‌ها می‌پردازد".
از دیدگاه اروپایی ها تجربه افغانستان نشان داد که نه فقط اتحادیه اروپا نیاز به تشکیل و عملیاتی کردن نیروی واکنش سریع خاص خود برای مداخله فوری در بحران هایی مانند بحران افغانستان دارد، بلکه باید از این پس در زمینه دنباله روی از آمریکا در مسائل منطقه ای و بین المللی احتیاط زیادی صورت دهد.
"جوزپ بورل" در اوایل سپتامبر در این زمینه تصریح کرد که خروج آشفته غرب از افغانستان احتمالا به کاتالیزوری برای سرعت بخشیدن به تلاش ها برای تشکیل نیروی دفاعی مشترک اروپا تبدیل خواهد شد که تشکیل نیروهای واکنش سریع بخشی از آن خواهد بود.
بورل معتقد است، به نفع ناتو و آمریکا است که اروپا در زمینه دفاعی قدرتمندتر باشد. بدین ترتیب مقامات بلندپایه اتحادیه اروپا عقب نشینی آشفته و عجولانه نیروهای غربی از افغانستان را نشانگر نیاز اتحادیه اروپا به توانایی مداخله نظامی در بحران ها بدون وابستگی به ارتش آمریکا دانسته و خواستار تشکیل نیروی واکنش سریع تا 20 هزار نفری با آمادگی اعزام و استقرار سریع در سراسر جهان شده اند که قرار است پیش نویس طرح تشکیل آن تا نوامبر آماده شود. البته این رویکرد اتحادیه اروپا با مخالفت صریح "ینس استولتنبرگ" دبیر کل ناتو مواجه شده است. استولتنبرگ هشدار داده که پیشنهاد تشکیل ارتش اروپایی، منابع کم مالی و نظامی این قاره را بیش از پیش پراکنده کرده و موجب جدایی کشورهای اروپایی خواهد شد.
هر چند بحران افغانستان و عملکرد فاجعه بار دولت بایدن در این زمینه بار دیگر موجب مطرح شدن لزوم استقلال عمل اروپا و ایجاد توانمندی نظامی اروپایی شده است. با این حال به دلیل چندین دهه پیروی اروپا از آمریکا به خصوص در مسائل امنیتی و نظامی تردیدهای زیادی دراین باره وجود دارد.
اروپایی ها هنوز هم خود را در زمینه امنیتی و دفاعی وابسته به آمریکا می دانند و به همین دلیل ناچار به پذیرش خواسته های واشنگتن در زمینه مسائلی مانند افزایش بودجه نظامی و نیز مشارکت بیشتر در هزینه های ناتو بوده وحتی قادر نبوده اند که بدون همراهی آمریکا و در راستای منافع امنیتی خود هم چنان به حضور نظامی در افغانستان در قالب نیروهای ناتو ادامه دهند./
1- Aleksey Pushkov
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
115
بیشتر بخوانید:
بورل: آینده افغانستان تاثیر مستقیمی بر امنیت اروپا دارد
بورل: آنچه در افغانستان روی داد فاجعه بود/ آسیای میانه به منطقه بهتری برای اتحادیه اروپا تبدیل خواهد شد
