این کشورها قطر را به حمایت از گروههای تروریستی از جمله اخوان‌المسلمین متهم کرده‌اند. اکنون سوالی که مطرح می شود این است که آیا این رخداد یک فرصت برای ایران تلقی می‌شود؟
هرچند خیلی‌ها می‌گویند تنش میان ریاض و دوحه به رویارویی این دو کشور در خصوص هدایت جهان عرب بر‌می‌گردد و درگیری‌ها‌ی فعلی در یمن، بحرین، سوریه و... و اختلافات این دو کشور در آنجاها، ریشه تحریم قطر شده اما بسیاری اظهارات (حتی تکذیب شده) وزیر خارجه قطر درباره ایران را بهترین بهانه برای این تحریمهای عربی می‌دانند. ولی حالا که قطر در تحریم کامل قرار گرفته و راه‌ها‌ی هوایی و دریایی اش فقط به ایران باز است! یک فرصت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ناب برای ایران ایجاد شده؟
اگر این طور است ایران چگونه می‌تواند از فرصت به وجود آمده بهره ببرد تا عدم اقدام به موقع این کشور در استفاده از فرصت‌ها‌ی مشابه اقتصادی و سیاسی که در زمان تحریم روسیه و یا حوادث عراق رخ داد، تکرار نشود. آیا این فرصت همیشگی است و یا به زودی رابطه قطر با سایر کشورهای عربی بهبود پیدا می‌کند؟ و یا اساسا امیر قطر که خود با کودتایی نصفه ونیمه علیه پدر(!) - در زمانی که پدر در فرانسه به سر می‌برد - قدرت را در دست گرفت اکنون در خطر یک کودتا علیه خودش هست؟
**به دنبال تعارض نباشیم
حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این پرسش‌ها به آفتاب یزد گفت:" اساسا اینکه ما در تعارض بین کشورهای منطقه منافع خود را جستجو کنیم غلط است، منطقه خاورمیانه باید روزی به مانند اتحادیه اروپا که در آن کشورها منافعشان را در اتحاد با یکدیگر می‌بینید درآید، طبیعی است هر گونه تنش میان کشورهای منطقه خاورمیانه به نفع منطقه نیست."
وی ادامه داد:" در ظاهر ممکن است تصور کنیم چون کشورهای عربستان و امارات با ایران رابطه بدی دارند، قطع رابطه این کشورها با قطر به نفع ایران وفرصت خوبی برای بهره برداری‌ها‌ی سیاسی و اقتصادی ایران است. اما حقیقت آن است که رابطه ایران باید با هر 6 کشور خلیج فارس رابطه خوبی باشد، هر ناامنی در منطقه به زیان همه و هر ثباتی به سود منطقه است. تنها کشورهای فرامنطقه‌ای از این ناامنی استفاده می‌کنند و مطمئن باشید که در بلندمدت آنچه حتی در تحریم قطر صورت گرفته نیز به سود ایران تعبیر نمی‌شود. "
این کارشناس اضافه کرد: "ایران باید به فکر حل تمامی تنش‌های در خاورمیانه باشد. "حسن بهشتی پور درباره اینکه آیا تحریم قطر دنباله دار خواهد بود و حتی ممکن است باعث کودتا در قطر شود؟
پاسخ داد: "بعید نیست در کشوری که پسر علیه پدر کودتا می‌کند و نظام آن مبتنی بر نظامی قبیله‌ای و عشیره‌هاست چنین کودتایی هم صورت گیرد. اما به هر روی قطر یک کشور مستقل با موجودیت یگانه است و نفع خود را در این می‌بیند که با همه قدرت‌های منطقه و فرا منطقه کنار بیاید.
"وی گفت: " اینکه در قطر کودتا صورت بگیرد یا نه، یا حمله نظامی انجام شود، نتیجه آن بی ثباتی است."بهشتی پور درباره اینکه آیا می‌توان انتشار سخنان وزیر خارجه قطر درباره ایران و حزب اله (که بعدا تکذیب شد) را دلیل این قطع رابطه کشورهای عربی دانست.
پاسخ داد: "این موضوع یک بهانه است(و حتی اگر اظهارات وزیر خارجه قطر تکذیب هم نمی‌شد) نمی‌توان اختلافات بین اخوان المسلمین قطر و وهابیون عربستان را نادیده گرفت مضاف بر اینکه حمایت‌های امیر سابق قطر از محمد المرسی و انتقاد از برکناری او این فرصت را در اختیار السیسی در مصر قرارداده تا اکنون انتقامش از قطر را که پیرو اخوان المسلمین هستند، بگیرد.
بنابراین ریشه‌های این اختلافات بین اخوانی‌ها با وهابی‌ها و همین‌طور اختلاف بین اخوانی‌ها با السیسی در مصر است و سخنان منتسب به وزیرخارجه قطر یک پوشش محسوب می‌شود. "
**فرصت کوتاه ایران
محسن جلیلوند دیگر کارشناس مسائل بین‌الملل اما بحران قطر را به شرطی یک فرصت برای ایران تلقی می‌کند که سایر کشورهای عربی نیز اجازه و فرصت این کار را به ایران بدهند، وی در این باره به آفتاب یزد گفت:"به هر حال ایران در حوزه اقتصاد، سیاست و امنیت می‌تواند از شرایط طلایی موجود استفاده کند. به شرط آنکه طرف‌های مقابل که دست بالا را در اختیار دارند و آمریکایی‌ها نیز پشت آنها هستند، بگذارند.
"جلیلوند ادامه داد: بالای 50 درصد مواد غذایی قطر از عربستان وارد می‌شود، سیستم بانکی این کشور نیز وابسته به عربستان است، درخصوص اتباع خارجه نیز قطر تجارت بسیار سنگینی با امارات دارد و حدود 30درصد تجارت‌های خود را از طریق این کشور انجام می‌دهد. طبیعتا فشارهای که بر قطر پس از این تحریم‌ها خواهد آمد بسیار زیاد است و شاید یک فرصت برای ماست."
وی افزود: همین فشارهای غیرقابل پیش بینی باعث شد تا قطر، دچار دستپاچگی شود و به واسطه همین دستپاچگی، این کشور دوبار با رئیس‌جمهور ایران طی یک هفته تماس گرفت، یک بار به بهانه تبریک ریاست جمهوری و یک بار تبریک ماه رمضان. ولی مطمئنا پیام‌های محرمانه‌ای نیز بین دو طرف رد و بدل شده است."
این کارشناس ادامه داد: همین موضوع که ما توانستیم قطر را از اتحاد بین کشورهای خلیج فارس علیه ایران جدا کنیم، یک اتفاق خیلی خوب است."
جلیلوند درباره اینکه تحریم قطر از سوی کشورهای عربی را امری طولانی مدت یا موقتی می‌داند، گفت: این تحریم‌ها چندان طول نمی کشد و با میانجیگری آمریکا، بین قطر و عربستان و مصر به پایان می‌رسد، مطمئنا کشورهای عربی نیز به ناچار از سرگیری روابط را خواهند پذیرفت.
"جلیلوند نیز درباره اینکه تا چه میزان پیام منتسب به وزیر خارجه قطر باعث بروز چنین اختلافات و تحریم‌هایی شد پاسخ داد:" مطمئنا یک یا دو جمله باعث این اتفاق نشده است، قطر بیش از یک سال است که با موضع گیری‌ها‌یش در سوریه، عراق، مصرو لیبی، خط خودش را از عربستان جدا کرده است."
وی ادامه داد:" از سویی دیگر در چند سال گذشته قطر در برخی حوزه‌ها، رشد هر چند بادکنکی داشته که عمده آن نیز به خاطر رشد قیمت نفت بوده است. وقتی قطر که تا به حال به جام جهانی نرفته است میزبان جام جهانی می‌شود، طبیعی است که در زمینه‌های دیگر از جمله مباحث منطقه و مسائل سیاسی مانور قدرت دهد."
جلیلوند خاطرنشان کرد:"در حالیکه تا چندی پیش عربستان حتی مرزهای این کشور را تعیین می‌کرد. به مزاج عربستان و مصر خوش نیامده است به خصوص بعد از حمایت قطری‌ها از برخی گروههای در حال جنگ در خاورمیانه."
وی تاکید کرد: "اما به زودی تحریمهای قطر با میانجیگری آمریکا تمام می‌شود پس فرصت ایران برای بهره‌برداری اقتصادی و سیاسی از شرایط فعلی بسیار کوتاه است."113/111
منبع: شورای راهبردی روابط خارجی
بیشتربخوانید:
آگاهی امریکا از حمایت قطر و عربستان از گروههای تروریستی
قطع روابط چهار کشور عربی با قطر+ویدئو
تلاش امیر کویت برای میانجی گری و حل اختلاف بین قطر و کشورهای عربی
