آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرد که جهان با خطری جنگ هسته ای که از زمان اوج جنگ سرد تاکنون دیده نشده، مواجه است و تنها یک اشتباه محاسباتی تا نابودی هسته ای فاصله دارد.
آنتونیو گوترش گفت: "ما تا اینجای کار فوق‌العاده خوش شانس بوده ایم. اما شانس یک راهبرد نیست. این سپری برای مقابله با تنش‌های ژئوپلیتیکی که به درگیری هسته ای تبدیل می شود، نیست. از بین بردن سلاح های هسته ای تنها تضمین برای عدم استفاده از این سلاح خواهد بود."
دبیر کل سازمان ملل متحد تصریح کرد: "حدود 13 هزار سلاح هسته ای اکنون در زرادخانه های سراسر جهان نگهداری می شود. همه این‌ها در برهه ای است که خطرات گسترش سلاح های هسته ای در حال افزایش و موانع حفاظتی برای جلوگیری از تشدید تنش در حال ضعیف شدن است."
افزایش زرداخانه های هسته ای در جهان و رقابت فزاینده بر سر توسعه هر چه بیشتر تسلیحات اتمی و استفاده از آنها، امنیت جهانی را در معرض مخاطره جدی قرار داده است. هشدار هسته ای دبیر کل سازمان ملل متحد با توجه به رویارویی بی سابقه روسیه و آمریکا در پی جنگ اوکراین و قدرت نمایی هسته ای روسیه برای نشان دادن عزمش در زمینه مقابله با تهدیدات غرب به سرکردگی آمریکا معنا پیدا می کند. در واقع در چند ماه اخیر جهان برای اولین بار در دوره پسا جنگ سرد با کابوس جنگ هسته ای مواجه شده است.
پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای (ان پی تی) که از سال 1970 اجرایی شده، در بین توافقات کنترل تسلیحاتی موجود در جهان بیشترین امضاکننده را دارد و بالغ بر 191 کشور به آن پیوسته اند.
از زمان اجرایی شدن پیمان ان پی تی، مساله خلع سلاح هسته ای و تلاش برای امحای این تسلیحات مرگبار در دستور سازمان ملل متحد قرار داشته است. با این حال این پیمان مورد بی توجهی زیادی بویژه از سوی دارندگان زرادخانه های هسته ای قرار گرفته است.
در واقع یکی از چالش های اجرای پیمان ان پی تی پایبند نبودن کشورهای دارای سلاح هسته ای به محتوای اصلی و روح این پیمان است.
به رغم وجود این پیمان با هدف کاهش و در نهایت امحای این گونه تسلیحات مخرب که استفاده از آنها تاثیرات غیر قابل جبرانی بر جوامع انسانی و نیز محیط زیست بر جای می گذارد اما قدرت های هسته ای بدون توجه به مخاطرات این امر به توسعه این تسلیحات کشتار جمعی می پردازند. ضمن اینکه افزایش تنش ها بین این قدرتها همانند تقابل هسته ای بین روسیه و ناتو پس از جنگ اوکراین، موجب افزایش احتمال کاربرد تسلیحات اتمی در منازعات احتمالی بین آنها شده است.
با این حال مسکو بر لزوم پرهیز از جنگ هسته ای تاکید کرده است. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در نامه ای به شرکت کنندگان در کنفرانس بازبینی پیمان ان پی تی هشدار داد: جنگ هسته ای هیچ برنده‌ای وجود ندارد و چنین درگیری هرگز نباید آغاز شود.
در واقع جهان بیش از هفتاد وهفت سال است که با کابوس جنگ هسته ای سر می کند. قدرت های بزرگ هسته ای هم چنان در حال مدرن سازی زرادخانه هسته ای خود هستند.
پنج کشوری که به عنوان کشورهای هسته ای به رسمیت شناخته شده اند یعنی آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا و نیز کشورهایی که در چند دهه اخیر به انحاء مختلف، به باشگاه کشورهای هسته ای پیوسته اند، در حال ساخت، استقرار و به روزرسانی تسلیحات و سیستم های پرتاب کننده هسته ای هستند. در این میان آمریکا از دوره زمامداری دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق این کشور گوی سبقت را از دیگر قدرت های هسته ای ربوده و درچارچوب دکترین هسته ای جدید خود، اقدامات گسترده و بسیار پر هزینه ای را برای نوسازی و تجهیز زرادخانه هسته ای آمریکا برداشته است.
این روند در دوره زمامداری جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا نیز ادامه یافته است. بریتانیا متحد استراتژیک آمریکا نیز در چارچوب سند بازبینی جامع سیاست خارجی و دفاعی قصد دارد حجم زرادخانه هسته ای خود را بیش از 40 درصد افزایش دهد.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
115
