رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار، با اشاره به ظرفیتهای فراوان دو کشور، برافزایش مبادلات و همکاریهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تأکید و خاطرنشان کردند، جمهوری اسلامی پیشرفت و عزت اندونزی به عنوان کشوری مسلمان و پر جمعیت را مایه افتخار و عزت امت اسلامی می‌داند.
این سخنان رهبر معظم انقلاب می تواند الگویی برای مناسباتی مطلوب میان همه کشورهای اسلامی باشد، اما بر سر راه چنین مناسباتی موانعی نیز وجود دارد، موانعی که در بسیاری موارد می توان آنها را از سر راه برداشت و یا آنها را دور زد تا به مقصد رسید.
شاید در این زمینه بتوان روابط کنونی ایران و اندونزی را تلفیقی از این دو جریان دانست که هزینه و فایده هایی برای دو کشور داشته است.
ایران واندونزی دو کشور بزرگ آسیایی با ظرفیت های قابل توجه در بخش های مختلف از جمله انرژی هستند، اما انگونه که رهبر معظم انقلاب اشاره کردند، سطح پایین مبادلات اقتصادی ایران و اندونزی شایسته و در خور ظرفیتهای متعدد دو کشور نیستند و به همین خاطر ایشان تأکید کردند، باید با تعیین مراحل زمانی، سطح مبادلات اقتصادی را به ارقامی مانند ۲۰ میلیارد دلار ارتقاء داد.
"جوکو ویدودو" رییس جمهوری اندونزی، نیز در این دیدار هدف سفر خود به ایران را توسعه روابط اقتصادی به ویژه در حوزه انرژی بیان کرد و با استقبال از فعالیت شرکت‌های ایرانی بویژه نفت و گاز در کشورش افزود، جاکارتا مصمم به توسعه روابط با ایران است.
اما سوال این است که چرا روابط کشورهایی که اشتراکات و منافع متعددی حتی فراتر از مناسبات دوجانبه دارند باید در سطحی محدود قرار داشته باشد. باید بدنبال علت ها و عوامل بود.
آیا باید ضعف در دیپلماسی اقتصادی را دلیل کاستی های موجود دید یا اینکه باید بدنبال باز کردن گره ها از مقررات و پیچ و خم های گمرکی و تجاری و تعرفه ای و رفع موانع بانکی و پولی و حمایت موثر از بخش خصوصی دو کشور بود.
رفع این مشکلات احتمالی کار سختی به نظر نمی رسد هرچند که همین گام ها نیاز به اراده و سرعت اجرایی شدن تصمیمات دو طرف دارد. چنانکه حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز در نشست مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و اندونزی در تهران با تأکید بر لزوم تلاش دو طرف برای تسهیل روابط اقتصادی، گفت، تلاش برای تقویت روابط بانکی، دستیابی به تعرفه ترجیحی و تجارت مستقیم می‌تواند در این زمینه بسیار مؤثر باشد.
اما این موانع را باید بیرون از دایره عملکرد دو کشور نیز دید، یعنی باید وارد مبحث موانع بازدارنده ایذایی همچون تحریم های اقتصادی و کارشکنی های سیاسی تحمیل شده بر روابط خارجی ایران به بهانه نگرانی از برنامه هسته ای ایران شد.
این تحریم ها البته با اجرایی شدن برجام هرچند که هنوز موانعی همچون روابط بین بانکی و ارزی وجود دارد، اما دیگر موضوعیت ندارد، بنابراین باید به سایر مولفه ها بیشترتوجه کرد، از جمله این مولفه ها مساعد نبودن فضای سرمایه گذاری مشترک است .
اما چه عاملی بر سرمایه گذاری ها اثر بازدارنده دارد؟ مهترین عامل نبود امنیت اقتصادی است.
پیش نیاز همکاری بلند مدت و سرمایه گذاری مشترک امنیت جمعی است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می یابد که به اوضاع منطقه و مناقشات و مداخلات خارجی در منطقه توجه کرد.
شرایطی که در سال های اخیر بوجود امده است و بحران و آتش جنگی که در افغانستان، عراق، سوریه، لیبی و یمن برافروخته شد، بسیاری از ظرفیت های منطقه را به نابودی کشاند و فرصت های همکاری و سرمایه گذاری را یا از بین برد و یا برای سال ها به تاخیر انداخته است.
دقیقا" همین مسایل است که اهمیت همکاری ها و نقش تهران و جاکارتا را در این مقطع حساس برجسته می سازد.
ایران و اندونزی بی تردید دربسیاری از زمینه ها اهداف مشترکی دارند و در زمینه ایجاد امنیت در منطقه می‌توانند، همکاریهای بیشتری با یکدیگر داشته باشند.
بعنوان مثال با توجه به شرایط بسیار اسفبار مسلمانان میانمار و فلسطین، می توان با همکاری، گام‌های مؤثری برای بهبود شرایط در این زمینه برداشت.
حضرت آیت الله خامنه‌ای در این خصوص درگیریهای موجود در منطقه غرب آسیا را تحمیلی و بر اساس اهداف خباثت‌آمیز بیرونی دانستند و تصریح کردند، "... بسیاری از این بحرانها با هدف فراموش شدن سخت‌ترین بحران منطقه و مسئله اصلی دنیای اسلام یعنی فلسطین به‌وجود آمده است، در حالی‌که نباید اجازه داد این موضوع فراموش شود."
بی تردید همکاریهای دو کشور در همه مسایل منطقه‌ای بویژه مبارزه با افراطی گری و تروریسم نیازمند گفتگو و تعاملات جمعی و چند جانبه گرایی منطقه‌ای است.
این اهداف در همه عرصه ها از همکاری اقتصادی تا همگرایی های سیاسی دست یافتنی است چرا که مواضع سیاسی اندونزی و جمهوری اسلامی ایران بعنوان دو کشوراسلامی عضو جنبش غیر متعهدها در مجامع بین‌المللی به یکدیگر نزدیک است.
در زمینه اجرایی شدن توافق های اقتصادی نیز آنگونه که رهبر معظم انقلاب در دیداررییس جمهوری اندونزی خاطر نشان کردند، "... باید تلاش شود که این توافقات به اقدام و عمل تبدیل شود، البته این همکاریها، مخالفانی دارد ولی ما باید با جدیت و اراده قوی بر آنها غلبه کنیم."
