از نگاه ناظران سیاسی؛ دوجریان مهم در مذاکرات تهران مطرح است:
جریان نخست، کمپین فشارحداکثری واشنگتن علیه ایران است که اروپا باید موضع خود را در این زمینه مشخص و شفاف سازد.
جریان دوم نیز مشخص شدن وضعیت متزلزل برجام است. در میانه این دو جریان؛ اروپا مدام وعده به جریان افتادن سازوکار مالی را برای تضمین منافع ایران از برجام در قبال تحریم های آمریکا را تکرار می کند.
به همین منظور همزمان با سفر وزیر امور خارجه آلمان "پر فیشر" مدیر آلمانی اینستکس نیز به ایران خواهد آمد. طرف اروپایی در عین حال سعی دارد به نوعی نشان دهد که نگران اقدام ایران مبنی بر متوقف کردن بخشی از تعهداتش در چارچوب برجام است. ایران از بیش از یک ماه پیش با کاهش تعهدات برجامی خود به کشورهای عضو برجام فرصت 60 روزه‌ای داد که به تعهدات خود در مقابل ایران که در این توافق بین‌المللی منعقد شده عمل کنند.
تلاش طرف های برجام برای پیشبرد مذاکرات با ایران
ظاهرا مقام‌های عالی رتبه اروپایی و آسیایی اکنون راه چاره را در به جریان انداختن کانال مذاکره مؤثر برای تعدیل فضای تنش آلود جست وجو می‌کنند. این راهبرد را از یک سو سفر وزیر خارجه آلمان به ایران و از سوی دیگر سفر قریب الوقوع "شینزو آبه" نخست وزیر ژاپن به تهران تسریع کرده است.
"زوددویچه سایتونگ" در یادداشتی در آستانه سفر ماس به ایران با اشاره به اهمیت گفت وگوهای وزیرخارجه آلمان با مقامات ایران نوشت:
"در حالی که دستاوردهای دندان گیری از برجام عاید ایران نشده، نمی توان انتظار پایبندی همه جانبه آنها (ایران) به این توافق را داشت."
تاکید براین موضوع تا حدودی به روشن شدن هدف سفر وزیر خارجه آلمان به ایران کمک می‌کند، اما ارزیابی دقیق‌تر از انتظارات و دیدگاه اروپایی‌ها از اوضاع کنونی را می توان تا حدودی از سخنان اخیر وزیر خارجه آلمان در پارلمان این کشور استنتاج کرد.
وی دو هفته پیش در پارلمان آلمان (بوندستاگ) در توضیح عملکرد اروپا در قبال برجام سعی کرد، سرنوشت برجام را با موضوعات دیگر گره بزند و در عین حال مسوولیت شکست برجام را میان سایر امضا کنندگان برجام تقسیم کند.
چنانکه وزیر خارجه آلمان تاکید کرد: "پایبندی به برجام تنها وظیفه اتحادیه اروپا نیست، بلکه طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تمامی کشورهای عضو این سازمان موظف هستند به هر طریق ممکن از توافق هسته‌ای حمایت کنند."
این اظهارات البته با چاشنی موضوعات فرا برجامی نیز همراه بود و وی با اشاره به آنچه "گفت وگوهای انتقادی با ایران" خواند، افزود: "مواضع کشورهای اروپایی را در قبال اقدامات منطقه‌ای ایران پی می‌گیرد."
"محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این اظهارات تصریح کرد: "اروپایی‌ها اصلاً در موقعیتی نیستند که به ایران انتقاد کنند حتی در موضوعاتی که ارتباطی به برجام ندارد."
وزیر امور خارجه ایران همچنین با اشاره به حضور خود در نشست روز یکشنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران خاطرنشان کرد: "سیاست واشنگتن کماکان سیاست فشار حداکثری است و ظاهرسازی‌های دولت آمریکا برای مذاکره، جنبه نمایشی دارد."
ظریف همچنین با اشاره به اینکه بسیاری ازکشورها خود را از سیاست های یک جانبه آمریکا کنار کشیده اند، افزود: "آمریکا از سر ضعف و استیصال به ایران فشار وارد می کند و جمهوری اسلامی این فشارها را نیز با موفقیت پشت سر خواهد گذاشت."
در این فرآیند، قطعا" اروپا نمی تواند با مواضع دو گانه؛ از یکسو خواهان حفظ توافق برجام با ایران باشد و ازسوی دیگر با خواسته های آمریکا در خصوص مسایلی همچون توان دفاعی و قدرت بازدارندگی موشکی ایران همنوایی کند.
در متن برجام و قطعنامه 2231 وظیفه اروپایی‌ها و طرف‌های عضو برجام در مورد ایران بیان شده است.
116/118
نویسنده: جمشید امین زاده
بیشتر بخوانید:
وزیر خارجه آلمان وارد تهران شد
ظریف: آلمان پیگیر نقش سه کشور اروپایی در برجام است
