"نادم بابر" گفت: اسلام‌آباد به طور شفاف به ترکمنستان اعلام کرد، تعهد مالی پاکستان برای پروژه گازی 8 میلیارد دلاری "تاپی" زمانی آغاز می‌شود که گاز به مرزهای این کشور رسیده باشد.
خط لوله 1814کیلومتری "تاپی" قرار است گاز ترکمنستان را پس از عبور از کشورهای افغانستان و پاکستان به هند ترانزیت کند.
سخنان مشاورارشد ریاست جمهوری پاکستان درباره آنکه این کشور ریسک امنیتی انتقال گاز ترکمنستان ازمسیر افغانستان را نمی پذیرد حاکی از پدیدار شدن نشانه هایی ازتغییر رویکرد اسلام آباد در همکاری برای اجرایی شدن این خط لوله است.
عملیات اجرایی خط لوله گاز "تاپی" در جنوب ترکمنستان با حضور رؤسای جمهور ترکمنستان، افغانستان، نخست وزیر پاکستان و معاون رئیس جمهور هند در سال 2015 آغاز شد.
اگر چه طبق آنچه در توافق مقامات چهار کشور افغانستان، پاکستان، ترکمنستان وهند تصریح شد باید خط لوله "تاپی" تا پایان امسال به بهره برداری برسد اما میزان پیشرفت در اجرای این پروژه نشان می دهد که بهره برداری از این خط لوله درموعد مقرر انجام نخواهد شد.
براساس طرح ارائه شده در پروژه "تاپی"، این خط لوله باید از سه ولایت ناامن جنوبی و غربی افغانستان به علاوه هرات عبور کرده و وارد پاکستان شده و از آنجا به هند برود.
اگر چه دولت سابق پاکستان بنا به ملاحظاتی مشارکت درخط لوله "تاپی" برای تامین گاز مورد نیاز خود و درآمدهای ناشی از ترانزیت آن به هند را پذیرفت اما حزب حاکم تحریک انصاف ظاهرا آن ملاحظات را چندان کارشناسی و مطابق با منافع ملی کشورش در تامین پایدار انرژی نمی بیند و به همین دلیل حاضربه قبول ریسک های ناشی از عبور این خط لوله از افغانستان نیست.
در همان زمان که دولت سابق پاکستان وارد امضای توافقنامه انتقال گاز از ترکمنستان از طریق خاک افغانستان شد این دیدگاه نیز مطرح شد که ناامنی موجود در این کشور چالش بزرگ برای این خط لوله و تامین گاز مورد نیاز پاکستان است.
در چنین شرایطی است که وزیر نفت و منابع طبیعی در کابینه "عمران خان" نخست وزیر پاکستان سال گذشته اعلام کرد دولت این کشور، خواهان تکمیل خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان موسوم به «"خط لوله صلح" است.
پروژه انتقال گاز از جمهوری اسلامی ایران به پاکستان از مارس 2014 آغازشده اما دخالت برخی کشورها اجرای آن را در پاکستان به تاخیر انداخته است.
ایران به تعهدات خود در قبال قرارداد خط لوله گاز برای صادرات به پاکستان عمل کرده و خط لوله را تا مرز این کشور احداث کرده است.
پاکستان که برای تامین مصارف گازی خود در بخش خانگی و صنعتی به منابع تامین کننده پایدار گاز نیاز دارد، به دلایل مختلف خرید انرژی از ایران را مقرون به صرفه می داند و برغم فشارهای کاخ سفید همچنان بر اجرای کامل پروژه انتقال گاز از ایران اصرار دارد.
به خصوص آنکه ایران که جزء تولیدکنندگان عمده انرژی درجهان به خصوص تولید گاز است، می تواند نقشی موثر در تامین انرژی مورد نیاز پاکستان ایفاء کند.
"هومن پیمانی" کارشناس مرکز تحقیقات انرژی آسیا و اقیانوسیه می‌گوید: پاکستان برای تامین نیاز انرژی خود هیچ راهی به جز واردات گاز از ایران ندارد."
با توجه به آنکه از نظر کارشناسی و فنی، خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان توجیه اقتصادی دارد و به لحاظ امنیتی هم با خطرات بسیار کمتری در مقایسه با پروژه "تاپی" مواجه است، می توان سخنان مشاور ارشد ریاست جمهوری پاکستان را نشانه ای از تغییر رویکرد این کشور برای خرید گاز از ایران دانست. 139/118
نویسنده: محمدرضا عسگری
