فرهاد همتی- به گفته رسانه های چینی، راه‌اندازی و علمیاتی شدن کامل شبکه جهانی ناوبری و موقعیت‌یابی «بیدو» ساخت چین در مراسمی با حضور «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین انجام شد.
"ران چنگ چی" سخنگو و مدیر دفتر ناوبری سامانه ماهواره‌ای موقعیت یاب بیدو چین گفت:
"با تکمیل ساختار ماهواره نسل سوم بیدو، عملکرد این ماهواره از حوزه منطقه ای به حوزه جهانی ارتقا یافت و از امروز مردم سراسر جهان می توانند از خدمات این ماهواره استفاده کنند".
اما پرسش اصلی این است که راه‌اندازی و علمیاتی شدن کامل شبکه جهانی ناوبری و موقعیت‌یابی «بیدو» از چه نظر حائز اهمیت است؟ و چرا دولتمردان آمریکا از راه اندازی و فعالیت این سامانه چینی بیمناک هستند؟
در پاسخ به این پرسش ها ذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد:
اول اینکه، این دستاورد یک گام مهم در صنعت فضایی چین و نیز توسعه علم، فناوری و نوآوری در این کشور محسوب می‌شود.
به گفته مسئولان فضایی برای راه اندازی این سامانه جهانی بیش از ۱۰ میلیارد دلار هزینه شده و قرار است سامانه بیدو به مشترکان سراسر جهان در هفت زمینه از جمله موقعیت یابی و ناوبری خدمات رسانی دهد.
نکته دوم اینکه، سامانه بیدو در رقابت با سامانه مکان یابی جهانی ساخت آمریکا (GPS) ساخته شده است. سیستم موقعیت یاب بیدو در کناره سیتسم های جی پی اس آمریکا، گالیله اروپا و گلوناس روسیه جزو چهار سیستم موقعیت یاب جهانی است.
به همین دلیل طبیعی است تکمیل این سامانه نگرانی آمریکا و هم پیمانانش را در پی داشته باشد.
نکته بعدی اینکه چین وامریکا افزون بر رقابت های سیاسی و تجاری در جهان، دامنه رقابتهای خود را به خارج از کره خاکی یعنی فضا کشانده اند و تلاش می کنند در این باره از رقبای خود عقب نمانند .
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا ۲۸ خردادماه ۹۷ به وزارت دفاع آین کشور (پنتاگون) دستور تشکیل نیروی فضایی به عنوان یکی از شاخه‌های نیروی مسلح آمریکا را داد.
نیروی فضایی آمریکا در کنار ارتش، نیروی هوایی، نیروی دریایی، تفنگداران دریایی و گارد ساحلی، ششمین شاخه نیروهای مسلح آمریکا است.
دراین راستا، «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه هم چندی قبل یک سند راهبردی را به امضا رساند که استقرار سلاح‌های ضد موشکی و تهاجمی در فضا از سوی آمریکا را به عنوان یکی از تهدیدهای اصلی علیه روسیه به حساب می‌آورد.
اساسا این پرسش مطرح است که چرا فعالیتهای فضایی چین با ناخرسندی دولتمردان امریکایی روبرو شده است ؟
آنهم در شرایطی که واشنگتن از سال ها پیش توسعه برنامه های فضایی خود را آغاز کرده است ؟.
اولین نکته به رشد سریع فعالیتهای فضایی چین بر می گردد.
در طول جنگ سرد، چشم آمریکا به موشک ها و ماهواره های اتحادیه جماهیر شوروی دوخته شده بود، اما در سال های اخیر، این برنامه فضایی چین بوده است که بیش از پیش آمریکا را نگران کرده است.
به عنوان مثال، «نیوت گینگریچ» رئیس پیشین مجلس نمایندگان آمریکا، چین را به عنوان تهدید واقعی فضایی آمریکا یاد می کند:
"پکن به سرعت در حال افزایش قابلیتهای فضایی خود است و تهدید فضایی چین یک واقعیت است. هیچ موضوعی مهمتر از پیروزی در رقابت فضایی نیست و در این مسیر باید بخش دولتی و خصوصی با ناسا و شرکتهایی چون «اسپیس ایکس» همکاری کند.
موضوع دیگر اینکه، رهبران چین با غلبه بر تنش های چند دهه خود، به طور متداول مراحل توسعه فضایی انجام شده توسط سایر کشورهای بزرگ را تکرار کرده اند.
«تاد هریسون»، متخصص برنامه های فضای نظامی در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در واشنگتن در این باره می گوید: "اگر چین به تلاش خود در این مسیر ادامه دهد به سرعت توانایی های دیگر کشورهای مطرح در تکنولوژی های فضایی را تحت شعاع قرار خواهد داد.
"افزون بر گفته های "تاد هریسون" ، «جک برد» استاد برنامه حقوق فضایی دانشگاه «نبراسکا» آمریکا هم معتقد است که آمریکا در تقابل فضایی با چین دست بسته به نظر می رسد:
"تشخیص تفاوت میان داشتن تسلیحات نظامی و نداشتن آنها در فضا بسیار دشوار است، اما چینی ها برای هر نوع احتمالی در آینده خود را آماده می سازند. ودر این میان ایالات متحده قدمی برای آمادگی در برابر تهدیدات بالقوه سیستم های فضایی بر نداشته است و این موضوع آمریکا باعث آسیب پذیری آمریکا می شود".
آنچه مشخص و واضح است اینکه فضا در سال های اخیر به عرصه جدید رقابت های جهانی تبدیل شده است.
اگر چه آمریکا برنامه گسترش نظامی گری در فضا را در دستور کار قرارداده است؛ اما دور از انتظار نیست که قدرت های بزرگ دیگر نیز برای حفظ توان رقابت راهبردی با کاخ سفید، برنامه های مفصلی برای عرصه فضایی در پیش بگیرند.
راه‌اندازی و علمیاتی شدن کامل شبکه جهانی ناوبری و موقعیت‌یابی «بیدو»، نمونه ای از تلاش های پکن برای حضور فعال و موثر در این عرصه محسوب می شود.
