مرگ مردان و زنان و کودکان و سالمندان بی گناه حلبچه با سلاح شیمیایی تراژدی تلخ دیگری بود که پس از جنگ جهانی دوم رخ داد و هنوز هم پس از سال ها آثار و تبعات آن باقی است.
در آن زمان سکوت رسانه ای غرب، بخاطر موقعیت بین المللی عراق و حامیان غربی و عربی اش باعث شد که این تراژدی انسانی بازتاب گسترده ای نداشته باشد؛ اما مرگ پنج هزار انسان بی گناه، مسئله کوچکی نبود که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت و سکوت کرد.
شهر حلبچه ساعت 14 روز 25 اسفند 66 توسط جنگنده بمب افکن های ارتش متجاوز رژیم صدام بمباران شیمیایی شد.
طبق اسناد موجود در این حملات هوایی پنج هزار نفر جان باختند و بیش از 15 هزار نفر از اهالی این شهر 30 هزار نفری مجروح شدند.
نیروی هوایی عراق پنج نقطه شهر را با استفاده از انواع بمب های شیمیایی از جمله گازهای اعصاب وی ایکس، سارین و تابون و گاز خردل بمباران کرد.
از منظر حقوق بین المللی؛ بمباران شیمیایی حلبچه نقض آشکار پروتکل 17 ژوئن 1925 در محکومیت کاربرد سلاح های شیمیایی بود.
همچنین بر اساس اسناد مصوب کنفرانس صلح لایحه 1899 و 1907، ماده 6 اساسنامه دادگاه نورنبرگ 1964، ماده 5 عهدنامه واشنگتن 1922، ماده 3 اعلامیه جهانی حقوق بشر 1948 و مصوبات کنفرانس منع کاربرد سلاح های شیمیایی؛ استفاده از این سلاح ها ممنوع است .
پیش از حمله شیمیایی به حلبچه؛ شهر سردشت ایران، نخستین شهر در جهان بود که مورد حمله شیمیایی قرار گرفت. در بمباران شیمیایی سردشت در 24 ژوئن 1988 بیش از صد تن از ساکنان شهر جان باختند و هشت هزار نفر دیگر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و مسموم شدند.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان تاکید کرد:
"فاجعه حمله به سردشت، مقدمه حمله رژیم صدام به حلبچه شد ولی هیچکدام از این جنایت‌ها، موجب یک تحرک از سوی شورای امنیت نشد."
ظریف خاطر نشان می کند که در آن زمان : 6 بار دبیرکل وقت سازمان ملل متحد با فشار ایران و علیرغم کارشکنی فعال آمریکا هیات‌هایی را به ایران اعزام کرد. این هیأت‌ها به سردشت هم آمدند و مصدومان و جانبازان شیمیایی ما را دیدند. گزارش‌هایی را هم دادند که استفاده صدام از سلاح شمیایی ا تایید می‌کرد، ولی دریغ از یک جمله و کلمه."
شبکه تلویزیونی ای. بی. سی آمریکا در 20 شهریور 1369 (۱۱ سپتامبر ۱۹۹۰) در برنامه‌ای با عنوان "خطی بر روی شن" با اشاره به نقش آمریکا و آلمان در تجهیز صدام به سلاح شیمیایی گزارش داد: صدام به توسعه مجتمع جنگ‌افزارهای شیمیایی مخفی خود که توسط شرکت‌های غربی در سامره در خارج از بغداد طراحی شده بود، ادامه داد.
بیش از 400 شرکت اروپایی از جمله شرکت هایی از کشورهای هلند، آلمان و فرانسه در دوران جنگ تحمیلی به رژیم بعث عراق سلاح شیمیایی فروختند.
این جنایت دروغ بودن ادعاهای قدرت های غربی در دفاع از حقوق بشر را آشکار کرد.
با وجود اذعان رسانه‌های غربی و گذشت بیش از سه دهه، تاکنون تلاش‌های مصدومان و جانبازان شیمیایی سردشت و حلبچه که علیه این فجایع انسانی در دادگاه لاهه شکایت کرده‌اند، نتیجه نداده است و مجامع جهانی به ویژه غرب نیز به سکوت معنی دار خود در برابر این فجایع انسانی ادامه می‌دهند.
اسناد و سوابق منتشر شده ار سوی سازمان "سیا" نشان می‌دهد که واشنگتن دراستفاده "صدام " از انواع سلاح های شیمیایی از جمله گاز سارین، گاز اعصاب و گاز خردل در جنگ با ایران آگاهی داشته است و با دادن اطلاعات فنی به ارتش عراق به استفاده از این سلاح ها علیه ایران کمک کرده است.
البته آمریکا از سال ها قبل در استفاده از سلاح شیمیایی دارای سوابقی هولناک است.
ارتش آمریکا در جنگ ویتنام، در سالهای 1962 تا 1971 بیش از 20 میلیون گالن ماده شیمیایی شامل عاملی نارنجی رنگ و بسیار سمی را بر روی جنگلها و مزارع این کشور و برخی کشورهای همسایه آن بصورت اسپری پخش کرد.
بر اثر این اقدام تمامی ذخایر غذایی ویتنام نابود و اکولوژی این کشور نیز بطور کامل تخریب شد. همچنین صدها هزار شهروند بی گناه نیز جان خود را از دست دادند.
بر اساس گزارش دولت ویتنام در اثر یک دهه حملات شیمیایی آمریکا در این کشور بیش از 400 هزار شهروند ویتنامی کشته یا معلول شدند، 500 هزار نوزاد با نقایص مادرزادی بدنیا آمده اند و بیش از دو میلیون تن نیز از سرطان یا سایر بیماری های سخت ناشی از استنشاق مواد شیمیایی رنج می برند.
در سال 2012 ، صلیب سرخ اعلام کرد، یک میلیون ویتنامی دارای ناتوانی یا بیماری‌های ناشی از "عامل پرتقالی " ( یکی از انواع مواد شیمیایی ) می باشند.
در سال 2004 نیز خبرنگارانی که به همراه ارتش آمریکا برای مخابره اخبار تجاوز نظامی واشنگتن به خاک عراق به این کشور اعزام شده بودند، گزارش دادند، ارتش آمریکا از فسفرسفید در شهر فلوجه استفاده کرده است.
همزمان تلویزیون دولتی ایتالیا (RAI) نیز مستندی را با نام " فلوجه ؛ قتل عامی پنهان" به همراه تصاویر و فیلم های وحشتناک از قربانیان ساکن فلوجه پخش کرد که در آن شاهدان عینی، بازماندگان این حملات شیمیایی و تعدادی از سربازان آمریکایی مستقر در عراق اظهار داشتند که چگونه نیروهای دولتی آمریکا حجم گسترده ای از مواد شیمیایی حاوی فسفر سفید را بر سر هزاران زن و کودک عراقی ریختند.
"کریستوفر باسبی" ، دبیر علمی کمیته اروپایی خطرات رادیواکتیو در این باره اظهار داشت: این سلاح های شیمیایی موجب تخریب کامل یکپارچگی ژنتیکی جمعیت در عراق شده است .
به گفته وی فلوجه در عراق دارای بالاترین نرخ صدمات و تخریب های ژنتیکی ناشی از کاربرد سلاح شیمیایی در کل جهان است .
این جنایت ها هرگز فراموش نخواهد شد.
با گذشت بیش از سه دهه از جنایت شیمیایی رژیم بعث عراق در سردشت و حلبچه پیامدهای ناشی از این فاجعه غم‌انگیز خاتمه نیافته است.
تردیدی نیست که تنها راه جلوگیری از تکرار این فجایع داشتن اراده‌ای جدی برای برخورد قاطع و مجازات با عوامل بسترساز و تسهیل‌گر ارتکاب جنایات بشری و سلاح‌های کشتار جمعی است.
برای تحقق این هدف نقش سازمان‌های بین المللی در نابودی زرادخانه‌های تسلیحات شیمیایی ضروری است.
در اینصورت می توان امید داشت که جامعه بشری آینده ای را تجربه خواهد کرد که دیگر شاهد تکرار فاجعه قربانیان سلاح های شیمیایی نباشد.
نویسنده: نسرین خویی
تهیه شده در گروه ایران و خاورمیانه اداراه کل خبر و تفسیر معاونت برون مرزی صدا و سیما
117
بیشتر بخوانید:
ظریف: حادثه وحشتناک حلبچه و سردشت فراموش نخواهد شد
بیانیه دبیرکل سازمان منع تسلیحات شیمیایی به مناسبت سالگرد بمباران حلبچه
سالروز بمباران شیمیایی حلبچه، یاد تلخ یک فاجعه+ ویدئو
