این دومین سفر فؤاد حسین به تهران در حدود 5 ماه اخیر است. وزیر خارجه عراق سپتامبر 2020 نیز به تهران سفر کرده بود. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق نیز سال گذشته به ایران سفر کرده بود. این سفرهای دیپلماتیک نشانه‌ای است مبنی بر اینکه دو کشور عراق و ایران برای روابط دوجانبه خود اهمیت زیادی قائل هستند.
یکی از دلایل این اهمیت، داشتن بیش از 1500 کیلومتر مرز مشترک جغرافیایی و همچنین تشابهات فرهنگی و مذهبی دو کشور است، موضوعی که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز روز گذشته در دیدار با فؤاد حسین به آن اشاره کرد. محمدباقر قالیباف گفت: «ارتباطات دو کشور عمیق، تأثیرگذار و تاریخی است و مردم ایران و عراق به خاطر باورهای فرهنگی و دینی خود و همجواری دو کشور در طول تاریخ به هم دلبستگی و علاقه دارند.»
همین عامل جغرافیایی دلیل اصلی تمایل دو کشور برای ارتقای روابط اقتصادی است. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری روز گذشته در دیدار با وزیر خارجه عراق بر لزوم حرکت در مسیر چشم‌انداز تجاری 20 میلیارد دلاری دو کشور تأکید کرد.
حسن روحانی در این خصوص گفت: «ایران و عراق با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی که دارند می‌توانند به‌عنوان دو اقتصاد، مکمل همدیگر را پوشش دهند و باید با برداشتن گام‌هایی حجم مبادلات تجاری به چشم‌انداز 20 میلیارد دلار در سال برسد.» درواقع، ارتقای سطح روابط اقتصادی دو کشور نیز یکی از دلایل سفر فؤاد حسین به تهران بود.
علاوه بر این، عامل جغرافیایی موضوعی است که سبب می‌شود ایران و عراق دغدغه‌های مشترک امنیتی نیز داشته باشند. پس از تهاجم گروه تروریستی داعش به عراق در ژوئن 2014، جمهوری اسلامی ایران از اولین و مهم‌ترین کشورهایی بود که به عراق برای حفظ تمامیت ارضی‌اش کمک کرد. این موضوع بارها از سوی مقامات مختلف عراقی بیان شد و فؤاد حسین نیز روز گذشته اعلام کرد عراق کمک‌های جمهوری اسلامی ایران در جریان مبارزه با تروریسم داعشی را فراموش نخواهد کرد.
با وجود این فاکتورها و دغدغه‌های مشترک، روابط ایران و عراق تحت تأثیر مداخله آمریکا در امور داخلی عراق قرار گرفته است. از یک سو، نظامیان آمریکایی در عراق حضور دارند و ضمن نقض حاکمیت این کشور، علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز اقدام می‌کنند که نمونه بارز آن ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه است که توسط آمریکا در بغداد ترور شد.
از سوی دیگر، تحریم‌های آمریکایی ضد جمهوری اسلامی ایران نیز به مانعی برای گسترش روابط تهران و بغداد تبدیل شده است. این موضوع در دیدار روز گذشته فؤاد حسین با مقامات کشورمان نیز مورد تأکید قرار گرفت و وزیر خارجه عراق درباره برداشتن محدودیت‌های تحریمی علیه ایران ابراز امیدواری کرد.
در همین حال، عراق به‌واسطه روابط مسالمت‌آمیزی که با جمهوری اسلامی ایران دارد، بارها تلاش کرده میان ایران و آمریکا میانجی‌گری کند. به نظر می‌رسد، وزیر خارجه عراق در سفر روز گذشته به تهران نیز هم حامل پیامی از سوی آمریکا بوده باشد.
نویسنده: سید رضی عمادی
112
بیشتر بخوانید:
قالیباف: عراق وزنه مهمی در تعاملات منطقه است
روحانی: روابط استراتژیک ایران و عراق، امنیت و ثبات کل منطقه را تضمین می‌کند
