روزنامه لوریان لوژور در مقاله ای به بررسی روابط آمریکا وعربستان سعودی پس از ماجرای مفقود شدن "جمال خاشقجی" خبرنگار سعودی در استانبول پرداخت.
این نشریه لبنانی نوشت: کاخ سفید، اقدامات ماه های اخیرعربستان سعودی در منطقه را تایید می کند، اما هم اکنون صدای اعتراض به سیاست های داخلی و خارجی سعودی ها بلند شده است. رهبران سعودی در دو دوره ریاست جمهوری "باراک اوباما" رئیس جمهور پیشین آمریکا، محبوبیتی نداشتند. نزدیکی واشنگتن به تهران با امضای توافق نامه هسته ای و همچنین عزم رئیس جمهور قبلی آمریکا برای کاهش تعهدات این کشور در قبال منطقه و همچنین ایجاد توازن بین قدرت های منطقه ای، به طور جدی مایه ناراحتی ریاض شده بود. عربستان سعودی برای جلوگیری از گسترش نفوذ ایرنی ها در دنیای عرب به آمریکا نیازمند است.
در چنین شرایطی ائتلاف با عمو سام، در عرصه های بین المللی برای ریاض بسیار ارزشمند است و با به قدرت رسیدن "دونالد ترامپ" این ائتلاف مستحکم شد: تفکرات ضد ایرانی، حمایت از تمامی اقدامات عربستان سعودی و خودداری از دادن درس اخلاق به این کشور در زمینه مسایل حقوق بشری.
دونالد ترامپ در ماه مه سال 2017 عربستان سعودی را به عنوان اولین مقصد سفرخارجی خود به عنوان رئیس جمهور جدید برگزید. رئیس جمهور آمریکا در همین سفر چندین قرارداد تسلیحاتی به ارزش یک صد میلیارد دلار منعقد کرد و سخنرانی تندی علیه ایران ایراد نمود.
اما این روزها ماجرای "جمال خاشقجی" خبرنگار سعودی که به گفته مقامات دولتی ترکیه، احتمالا در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول کشته شده، این دوران عاشقی به مخاطره افتاده است. از نظر سعودی ها، تیرگی روابط با آمریکا در قیاس با تیرگی روابط با ترکیه مشکل سازتر است. این در حالی است که تا پیش از این در صورت تشدید اختلافات بین ترکیه و عربستان سعودی، این دو کشور سنی، واشنگتن نقش میانجی را ایفا می کرد.
چک سفید ترامپ برای بن سلمان
"محمد بن سلمان" ولیعهد عربستان سعودی و مرد قدرتمند این کشور به دونالد ترامپ بسیار مدیون است. وی در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ بود که از شر پسرعمو و رقیبش محمد بن نایف خلاص شد.
در دوران ریاست جمهوری ترامپ بود که محمد بن سلمان سیاست پاکسازی را به اجرا گذاشت، در همین دوران "سعد حریری" نخست وزیر لبنان را به استعفا واداشت و قطر را تحریم کرد. این مهره آمریکا قطعا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما قادر نبود به این اقدامات دست بزند. بن سلمان هیچ یک از اقداماتش را بدون چراغ سبز و یا حداقل بدون چراغ نارنجی کاخ سفید انجام نداده است. رئیس جمهور آمریکا در چندین پیام توییتری از ماجرای هتل ریتز و پاکسازی سران سعودی و همچنین تحریم قطر - به رغم مخالفت های پنتاگون - حمایت کرد. یک کارشناس مسایل منطقه که نخواست نامش فاش شود در این خصوص گفت: «پنتاگون و وزارت امور خارجه آمریکا، الزاما گفته های مقامات عربستان سعودی و یا اوضاع این کشور را تایید نمی کنند.»
برخی کارشناسان بر این باورند که چک سفید رئیس جمهور آمریکا در رابطه با اقدامات متحدش ولیعهد عربستان سعودی، احتمالا زمینه ساز ماجرای باورنکردنی حذف جمال خاشقجی بوده است. اثبات قتل خاشقجی موید پایان سیاست های سنتی عربستان سعودی و سرآغاز دوران اعمال سیاست های سرکوبگرانه تر از سوی این کشور خواهد بود.
واکنش آمریکایی ها
همه نگاه ها، به اولین واکنش و کلمات دونالد ترامپ در رابطه با ناپدید شدن خاشقجی بود. اما وی برخلاف رویه همیشگی از متحد سعودی خود حمایت نکرد و حتی این طور نشان داد که از طرف ترک حمایت می کند. وی از این ماجرا ابراز نگرانی و نسبت به حل سریع آن ابراز امیدواری کرد. ترامپ گفت:«در حال حاضر هیچ چیز در باره این ماجرا مشخص نشده است. داستان های بدی بر سر زبان هاست. من این را دوست ندارم.»
بسیاری از نمایندگان دموکرات و جمهوری خواه آمریکایی در پیام های توییتری نسبت به این ماجرا ابراز نگرانی کرده اند. "کریس مورفی" سناتور دموکرات در پیامی توییتری که شنبه پیش منتشر کرد نوشت: «اگر این مسئله واقعیت داشته باشد و سعودی ها یک مقیم آمریکا را به کنسولگری کشانده و وی را به قتل رسانده باشند، چنین اقدامی مستحق قطع کامل رابطه با عربستان سعودی است.»
"لیندسی گراهام" سناتورجمهوری خواه و متحد دونالد ترامپ نیز روز دوشنبه خاطرنشان کرد که اگر این اخبار تایید شوند، تبعات فاجعه باری در روابط بین واشنگتن و ریاض به دنبال خواهد داشت. "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه آمریکا نیز از عربستان سعودی خواستار تحقیقاتی دقیق و شفاف در رابطه با ماجرای ناپدید شدن جاشقجی شد.
به همه این فشارها، انتقادهای پنتاگون، وزارت امور خارجه و کنگره آمریکا از عملیات نظامی عربستان سعودی در یمن و سرکوب مردم در این کشور افزوده می شود. این انتقادها از ماه ها پیش آغاز شده اند.
"توماس لیمپمَن" کارشناس روابط آمریکا – عربستان در موسسه خاورمیانه در مصاحبه با لوریان لو ژور گفت: «وزارت امور خارجه آمریکا از کارنامه وحشتناک عربستان سعودی در زمینه حقوق بشر چشم پوشی نمی کند. اما این انتقادها بر سیاست ها و استراتژی آمریکا در روابط بین دو کشور هیچ تاثیری نخواهد گذاشت.»
حقوق بشر چندان مایه نگرانی دونالد ترامپ نیست. اما وی در تحقیر حکومت وهابیون در عربستان سعودی تردید نمی کند و دائما میزان وابستگی ریاض به واشنگتن از نظر امنیتی را گوشزد می کند.
متحدی در هر شرایطی
اگر دخالت عربستان سعودی در ناپدید شدن خاشقجی ثابت و مشخص شود که سعودی ها در قتل وی دست داشته اند، اوضاع برای آمریکا مشکل خواهد شد. البته این مشکل آنقدر نیست که ائتلاف با سعودی ها زیر سوال قرار بگیرد. با توجه به روابط پرتنش بین واشنگتن و آنکارا، شاید کاخ سفید به واکنش و اتخاذ مجازات های نه چندان جدی علیه متحد سعودی خود ناگزیر شود. اگر بین ریاض و آنکارا اختلافی به وجود بیاید، واشنگتن از عربستان سعودی جانبداری خواهد کرد. از نظر واشنگتن "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه قصد مخالفت علیه نفوذ آمریکا در منطقه را دارد.
به گفته کارشناس مسایل خاورمیانه که نخواست نامش فاش شود: «اگر آمریکایی ها بخواهند تمهیدات تلافی جویانه ای علیه عربستان سعودی اتخاذ کنند، این تمهیدات در کاهش همکاری های نظامی با ریاض و کاهش همکاری با سعودی ها در جنگ یمن خلاصه خواهند شد. آمریکایی ها در خصوص تهدید ایران با سعودی ها هم عقیده هستند، از این رو در واکنش به اقدامات عربستان، از این جلوتر نخواهند رفت.»
"آنتونی اچ.کوردسمن" تحلیل گر مسایل خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی در این خصوص گفت: «در حال حاضر منافع ترکیه در خودداری از به زحمت انداختن عربستان نهفته است.»
"محمد بن سلمان" از ابتدای تصاحب عنوان ولیعهدی در ژوئن سال 2017 تصویری از یک اصلاح طلب از خود به نمایش گذاشته و اقدامات اخیر وی این تصویر را خدشه دار می کند. بن سلمان در ماه مارس به آمریکا سفر کرد. وی در واشنگتن از فرصت به وجود آمده برای درخشان کردن این تصویر تلاش کرد. بن سلمان می تواند با استفاده از این تصویر به اقدامات داخلی و خارجی خود ادامه بدهد. اگر وی به عنوان یک مستبد به این اقدامات دست می زد، این خطر وجود داشت که بخشی از میدان مانور خود را از دست بدهد.
مترجم: علیرضا فراهانی
منبع:
https://www.lorientlejour.com/article/1138146/laffaire-khashoggi-peut-elle-mettre-fin-a-lidylle-entre-trump-et-mbs-.html
درخواست اروپا و آمریکا برای روشن شدن سرنوشت خاشقچی واقعیست یا ظاهرسازی؟/تحلیل
گزارش: قتل یا ربایش جمال‌خاشقچی
سازمان ملل: جامعه جهانی به آسانی از کنار پرونده خاشقچی نخواهد گذشت
قتل خاشقچی؛ ردپای تروریسم دولتی رژیم سعودی/ تحلیل
