زیگورات، معبدی باستانی است که زمانی یکی از مقدس ترین مناطق به محسوب می شده است.
ساختار این زیگورات شبیه یک سبد برعکس است. به همین دلیل هم افراد محلی به این بنا چغازنبیل می گفتند که در واقع به شکل سبد مانند آن اشاره داشته است.
این بنا بیش از 3000 سال پیش توسط پادشاه عیلام باستان به نام «اونتاش ناپیریشا» ساخته شده است. هدف از ساخت این بنا، تکریم خدایی عیلامی به نام «اینشوشینک» بوده است. از آن زمان به بعد این بنا و مجموعه اطرافش را با نام «درونتاش» به معنی شهر شاه اونتاش می شناسند.
مجسمه اینشوشینک در ضریحی در قسمت بالای معبد نگهداری می شود. این ضریح تنها قسمتی در داخل معبد بود که عموم مردم حق داخل شدن به آن را نداشتند و تنها شاه و ملکه می توانستند به این قسمت ورود پیدا کنند.
زیگورات مساحتی در حدود 12 هزار متر مربع دارد. این بنا توسط آجرهای گلی خام ساخته شده است، اما تزئینات آن به وسیله آجرهای پخته صورت گرفته است.
از آنجایی که این بنا اهمیت ویژه ای داشته است، از آن بوسیله یک در بزرگ چوبی، با لوله های پولادین محافظت می کردند.
در سال 640 قبل از میلاد مسیح زیگورات در اثر حمله آشوری ها تخریب شد. پیش از این حمله زیگورات چغازنبیل یک بنای پنج طبقه بود که 52 متر ارتفاع داشت. امروزه این بنا تنها 25 متر ارتفاع دارد.
پس از تخریب و در اثر گذشت زمان، زیگورات چغازنبیل زیر لایه ای زخیم از خاک پنهان شد و ظاهری شبیه به یک تپه ایجاد کرد.
در سال 1319 یک باستان شناس فرانسوی به نام «رومان گریشان» در حالی که در خوزستان به دنبال نفت بود، متوجه وجود یک لوح در بالای این تپه شد.
تلاش های او منجر به کشف چغازنبیل و سایر اجزای آن شد.
بنای باستانی چغازنبیل اولین بنای تاریخی ایران است که در سال 1358 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
بر دیوارهای این بنا، توضیحاتی به زبان و خط عیلامی نوشته شده است.
هر ساله مجموعه زیبای دورانتاش و چغازنبیل جهانگردان بسیاری برای مشاهده شکوه سلسله عیلامی از سراسر جهان به خود جذب می کند.
