به گزارش ایران پرس، "سیدعباس موسوی" عصر سه شنبه در خصوص بیانیه سه کشور اروپایی مبنی بر آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام به خبرنگاران گفت: ابتدا این توضیح لازم است که اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف به شمار می‌رود. فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام را جمهوری اسلامی ایران از یک سال و اندی پیش و با ارسال نامه‌های رسمی از سوی وزیر خارجه کشورمان به هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام آغاز کرده و لذا نه به لحاظ فرآیندی و نه به لحاظ عملی اتفاق جدیدی نیفتاده است.
موسوی افزود، واقعیت آن است که به دنبال اعلام خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بازگشت تحریم های این کشور که بایستی وفق برجام لغو می‌شدند، برجام در یک وضعیت عدم توازن و ناپایدار قرار گرفت. در نتیجه جمهوری اسلامی ایران طبق بند 36 برجام با آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات، مسئله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع داد و این کمیسیون در جلساتی که برای رسیدگی به درخواست ایران برگزار شد، چه در سطح مدیران سیاسی و چه در سطح وزرا، با اجماع و تاکید همه طرف‌های برجام مبنی بر اینکه سبب اصلی وضعیت بغرنج کنونی، خروج غیرقانونی آمریکا از برجام است، راه حل‌هایی را برای جبران این وضعیت تصویب کرد. اما متأسفانه در مدت یک‌سال طرف‌های اروپایی برجام با وجود تعهداتی که هم در برجام داشتند و هم صراحتاً و به‌طور رسمی پس از خروج آمریکا از برجام در جلسات کمیسیون مشترک برعهده گرفتند، نتوانستند اقدامی ملموس و جدی برای ایفای تعهدات خود صورت دهند و به همین سبب نیز، کشورمان از مقررات پیش‌بینی شده در بندهای 26 و 36 برجام استفاده و اجرای بخشی از تعهدات هسته‌ای خود را طی پنج گام با فواصل زمانی قابل ملاحظه متوقف کرد.
سخنگوی وزارت خارجه اظهار داشت، در حقیقت اعلام آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات و فعال کردن بند 36 برجام از سوی طرف های اروپایی در فضایی مطرح می شود که این بند از مدتها پیش توسط جمهوری اسلامی ایران مورد استناد قرار گرفته است و وضعیت جدیدی ایجاد نخواهد شد. البته چنانچه اروپایی‌ها که در بیانیه خود مدعی هستند این اقدام را با حسن نیت و با هدف حفظ برجام صورت داده اند، به جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره مند کردن ایران از آثار لغو تحریم‌ها طبق پیوست دو برجام، به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند و یا بخواهند از فرآیند حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند که این تبعات قبلا به آنان از طرق مقتضی گوشزد شده است.
موسوی افزود، جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته آمادگی کامل دارد با هرگونه حسن نیت و تلاش سازنده برای حفظ این توافق مهم بین المللی با نهایت حسن نیت روبرو شود و در این مسیر از هر ابتکار عمل سازنده ای حمایت به عمل آورد. در مقابل، بار دیگر برای همگان، خصوصا برای سه کشور اروپایی طرف برجام، روشن می سازد که به هرگونه بدعهدی، سوءنیت و اقدامات غیرسازنده با جدیت و قاطعیت به طور مناسب پاسخ خواهد داد.
آلمان، بریتانیا و فرانسه امروز سه شنبه با انتشار بیانیه‌ای، مکانیسم حل اختلافات در برجام را فعال کردند.
طبق مکانیسم حل اختلافات در برجام، اگر هر کشوری نسبت به نقض عهد یکی از طرف‌ها مدعی «عدم پایبندی اساسی» شود این ادعا طی یک فرآیند چند مرحله‌ای و نسبتاً طولانی مدت ،بررسی خواهد شد.
در مرحله نخست، حل و فصل اختلاف توسط کمیسیون مشترکی مرکب از نمایندگان 1+4، اتحادیه اروپا و ایران است که در خصوص تقاضای هریک از مشارکت کنندگان در برجام به عدم ایفای تعهدات مذکور در این توافق توسط هر یک از مشارکت کنندگان دیگر ظرف مدت 15 روز رسیدگی می کند.
مرحله دوم، ارجاع اختلاف به سطح وزاری خارجه هفت عضو مذکور و یا بطور جایگزین و یا هم زمان ارجاع اختلاف به شورای مشورتی سه نفره برای دریافت نظریه مشورتی است که در صورت عدم فیصله موضوع ظرف 15 روز، کمیسیون مشترک پنج روز دیگر مهلت خواهد داشت تا موضوع را با توجه به نظریه شورای مشورتی حل و فصل کند.
در صورت عدم رضایت شاکی از نتایج این تلاش 35 روزه و چنانچه عدم رعایت برجام عدم اجرای عمده تلقی شود، شاکی می‌تواند به ایفای تعهدات خود بر اساس برجام خاتمه داده و بطور هم زمان یا مقدم بر آن موضوع را به اطلاع شورای امنیت برساند.
در این صورت، شورای امنیت ظرف مدت 30 روز، قطعنامه‌ای دال بر استمرار لغو تحریم‌ها را بر اساس ماده 41 منشور ملل متحد به رای خواهد گذاشت. عدم تصویب این قطعنامه در مدت مقرر موجب از سرگیری تحریم‌ها بدون اثر قهقرایی شده و ایران در این صورت می‌تواند به ایفای تعهداتش بر اساس برجام خاتمه دهد.
توافق هسته‌ای برجام سال 2015 میان ایران و پنج کشور عضو شورای امنیت به علاوه آلمان (موسوم به گروه 1+5) حاصل شد.
دولت آمریکا به ریاست "دونالد ترامپ"، اردیبهشت‌ماه سال گذشته این توافق مورد تأیید شورای امنیت را نقض کرد و از آن خارج شد.
آمریکا پس از خروج از برجام تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده ذیل این توافق را احیا کرد.
اقدامی که با محکومیت گسترده بین المللی مواجه شد.
آلمان، بریتانیا و فرانسه بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام (8 می 2018) وعده دادند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند اما تاکنون موفقیتی در اقدامات عملی وعده‌داده شده برای حفظ این توافق کسب نکرده‌اند.
بعد از خروج آمریکا از برجام و خلف وعده اروپا در برخوردار کردن ایران از مزایای توافق هسته‌ای، تهران تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. تهران تأکید کرده این تعهدات ذیل بندهای توافق انجام شده‌اند و به معنای نقض توافق نیستند.
دولت ایران یکشنبه 5 ژانویه 2020 در بیانیه ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران در برجام را اعلام کرد که بر اساس آن، تهران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه مواجه نیست.
بر اساس بندهای 26 و 36 برجام، در صورت پایبند نبودن طرف مقابل به تعهداتش، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند.
117
بیشتر بخوانید:
اروپایی‌ها "مکانیسم حل اختلافات در برجام" را فعال کردند
انتقاد ظریف از طرف های اروپایی برجام
