عراق از یکم اکتبر 2019 شاهد اعتراض های ضد دولتی است. مطالبه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دلیل شکل گیری اعتراض های ضد دولتی مردم عراق بود، اما با مداخله خارجی و جریان داخلی انحرافی به سمت خشونت های داخلی کشیده شد.
در اثر این فرآیند، عادل عبدالمهدی30 نوامبر از سمت نخست وزیر عراق استعفا داد و مجلس این کشور نیز روز یکم دسامبر با این استعفا موافقت کرد. عبدالمهدی در دو ماه گذشته به عنوان نخست وزیر پیشبرد امور به فعالیت خود ادامه داد.
علاوی در حالی پس از دو ماه به عنوان نخست وزیر جدید عراق معرفی شد که طی این مدت افراد زیادی برای تصدی این پست معرفی شدند، اما مخالفت معترضان سبب شد که کسی برای تشکیل کابینه جدید از سوی برهم صالح معرفی نشود.
اگرچه صدای واحدی از سوی گروههای سیاسی عراق در خصوص نخست وزیری محمد توفیق علاوی شنیده نمی شود، با این حال، معرفی نخست وزیر جدید در صورتی که به پایان خلاء سیاسی دو ماه اخیر در این کشور منجر شود، یک دستاورد سیاسی محسوب می شود.
سید رضا غرابی، کارشناس مسایل عراق عنوان می کند: «با انتخاب نخست وزیر توافقی در یک فرآیند طولانی و پرتنش نمی توان به تشکیل دولتی قوی خوشبین بود، اما معرفی کابینه و آغاز به کار دولت جدید می تواند یک گام به سمت آرام تر کردن فضا و حرکت در مسیر کمک کند.»
نخست وزیر جدید عراق با چالش های کوتاه مدتی در دوران موقت مواجه خواهد بود. تشکیل کابینه جدید یکی از این چالش های آنی است. اگرچه علاوی اعلام کرد که کابینه جدید را به دور از جناح بندی های سیاسی تشکیل خواهد داد، اما ساختار قدرت در عراق به گونه ای است که امکان نادیده گرفتن سهمیه بندی سیاسی را سخت می کند.
دیگر چالش مهم کوتاه مدت پیش روی محمد توفیق علاوی، تداوم اعتراض ها و ناامنی در این کشور است. بخشی از معترضان در شهرهای مختلف عراق مخالفت خود را با نخست وزیر جدید این کشور اعلام و عنوان کردند که علاوی نخست وزیر مورد انتظار آنها نیست چرا که پیش از این در ساختار قدرت عراق حضور داشته و در عین حال در سال های اخیر نیز خارج از این کشور اقامت داشته است.
با توجه به این نارضایتی بخشی از معترضان، محمد توفیق علاوی در نخستین سخنان خود پس از معرفی به عنوان نخست وزیر جدید عراق اعلام کرد که تامین مطالبه های مردمی در اولویت اصلی وی قرار دارد.
علاوی نخست وزیر موقت عراق خواهد بود و وظیفه دارد در بازه زمانی حدود یک ساله زمینه برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی و تشکیل کابینه جدید عراق را فراهم کند. با توجه به شرایطی که عراق به لحاظ سیاسی و امنیتی مواجه است، فراهم کردن زمینه برگزاری انتخابات زودهنگام، وظیفه سختی است.
نکته پایانی اینکه، باید به چالش های داخلی پیش روی علاوی، چالش های ناشی از مداخله های خارجی را نیز افزود که یکی از مهمترین آن، مداخله آشکار دولت آمریکا در امور داخلی عراق است.118
نویسنده: سید رضی عمادی
تبریک عادل عبدالمهدی به نخست وزیر جدید عراق
«محمد توفیق علاوی» مأمور تشکیل دولت جدید عراق شد
