نشریه هیل با توجه به اهمیت نقشی که معاهده نفتا در اقتصاد آمریکا و کشورهای مکزیک و کانادا ایفا می کند و نیز به دلیل اعلام لغو این معاهده از سوی ترامپ، در قالب یک یادداشت به این مهم پرداخته است.

به گزارش ایران پرس، در مقاله ای در نشریه هیل  به قلم  «کریستینا دلگادو» Christina Delgado می خوانیم: در تاریخ 24 اوت سال 1817 میلادی سربازان بریتانیایی طی اقدامی تلافی جویانه علیه سربازان آمریکایی به دلیل مشارکت آنان در سوزاندن ساختمان های پارلمان کانادا در نبرد یورک، بنای اولیه کاخ سفید در ایالات متحده را غارت و سپس آن را به آتش کشیدند.

با توجه به این که حدود دو قرن از ماجراهای سرنوشت ساز جنگ در سال 1812 می گذرد، شاید بهتر باشد کمی به گذشته باز گردیم و به  نکات ارزنده و درس عبرت های منتج از این خصومت ها و عداوت ها قدری بیاندیشیم و درباره آن به تامل بپردازیم.

در این بین باید به این مسئله توجه داشته باشیم که ریشه تمام این منازعات به اختلاف نظر در زمینه مسائل تجاری باز می گردد.

درحقیقت سیستم تجارت آمریکایی در سطح بین الملل که از مدتها قبل در میانه جنگ با بریتانیا و فرانسه گرفتار آمده بود به ناگهان با تحریم اقتصادی از ناحیه نیروی دریایی بریتانیا بر محموله ها و مرسولات رسیده از کشتی های وارده از اقیانوس اطلس مواجه شد و این تحریم حتی در مورد کشورهایی که موضع بی طرف را در این مناقشات اتخاذ کرده بودند، نیز اعمال می شد.

به این ترتیب ایالات متحده آمریکا پس از شکست دیپلماسی خود در قبال استعمارگران دنیای آن روز رسما علیه بریتانیا اعلام جنگ کرد تا به این ترتیب بتواند به اعاده حقوق تجاری خود بپردازد و آزادانه به آب های آزاد راه یابد. 

امروزه نیز به نظر می رسد به نوعی شاهد تکرار وقایع و حوادث گذشته و نیز جنگ تجاری دیگری هستیم.

احتمال لغو معاهده نفتا توسط ترامپ

حال در شرایط کنونی، با سخنرانی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در ایالات آریزونا در تاریخ 22 ماه اوت مواجه هستیم که با کمال بی احترامی و در عین حال بسیار خشک و جدی  اعلام می کند که ممکن است آمریکا بخواهد به لغو معاهده نفتا بپردازد.

البته این مسئله چندان هم تعجب آور نیست چرا که ترامپ از زمان آغاز کارزار انتخاباتی خود، در انتخابات ماه نوامبر سال 2016 تاکنون همواره زبان به انتقاد از این معاهده تجاری آمریکای شمالی گشوده است و آن را به منزله یک فاجعه تلقی کرده و به آن بدترین معاهده تجاری در تاریخ این کشور لقب داده است.

به این ترتیب در این میان تنها یک نکته قابل تامل و در عین حال تعجب آور وجود دارد و آن آغاز مذاکراتی است که برای به روز کردن مفاد معاهده نفتا انجام می شود.

حال سوال اصلی اینجا است که اصلا چرا باید زمانی که رئیس جمهوری آمریکا قصد دارد در نهایت به فسخ این معاهده بپردازد برای اثبات سودمند بودن آن در قرن بیست و یکم، سلسله ای از استدلال ها وعوامل جمع آوری و سپس ارائه شود؟

در این میان ظاهرا بهترین دلیل برای بازنگری در معاهده مذکور علیرغم این جو آکنده از واگرایی و اختلاف نظر، موفقیت آمیز بودن این پیمان تجاری باشد، زیرا پیمان مذکور اززمان  انعقاد آن در سال 1994 باعث از بین رفتن موانع وعوامل بازدارنده درزمینه امور و همکاری های تجاری در بین کشورهای کانادا، مکزیک و آمریکا شده است و از سوی دیگر این معاهده حامی حدود 14 میلیون فرصت شغلی در آمریکا است.

از دیگر آثار مثبت این معاهده افزایش چشمگیر صادرات امریکا به مکزیک از 50 میلیارد دلار در سال 1994 به 231 میلیار دلار درسال 2016 بوده است.

این مسئله به ویژه در بخش ارائه خدمات تجاری قابل لمس است چرا که  تنها در سال 2014 میزان مازاد صادرات به کانادا و مکزیک بالغ بر 41/8 میلیارد دلار آمریکا گزارش شده است. 

از سوی دیگر میزان اتکای آمریکا به معاهده نفتا کاملا واضح و روشن است.

درماه آوریل اهمیت این مسئله تاحدی جدی شد که ترامپ در یک لحظه سرنوشت ساز کمی از موضع قبلی خود کناره گیری کرد و گفت، من تصمیم گرفته ام به جای فسخ معاهده نفتا که می تواند به منزله شوکی شدید به سیستم تجاری آمریکا باشد، درباره آن بار دیگر مذاکره کنیم.

علاوه بر این «رابرت لایتیزر» Robert Lighthizer نماینده امورتجاری آمریکا و «ویلبور راس» Wilbur Ross وزیر بازرگانی آمریکا هر دو طی ماه های اخیر اعلام کرده اند که در مذاکرات نفتا رویکردی را در پیش خواهند گرفت که کوچکترین ضرری را متوجه این معاهده نکند و آنها  به این ترتیب با این ترفند توانستند برخی از هراس ها و اضطراب های  ناشی از  لغو احتمالی  این معاهده را مهار کنند.   

این در حالی بود که در جنگ سال 1812 هیچکدام از طرفین شهد پیروزی را نچشیدند و در نتیجه آمریکا توانست به تثبیت جایگاه خود در بین سایر ملل دنیا بپردازد.

و به تدریج توانست بر ویرانه های پایتخت ناشی از جنگ به بازسازی خود بپردازد. 

باید بگوییم فسخ کامل این معاهده در بحبوحه جنگ تجاری فعلی نمی تواند موجبات اعتلای آمریکا را فراهم آورد چرا که وجود بازار جهانی به هم پیوسته  برای آمریکا خالی از ضرر نخواهد بود.

در عین حال، از نقطه نظر دست اندارکاران بازار جهانی، لغو معاهده نفتا بیشتر به انحلال دولت فدرال شبیه است و به منزله اعلان جنگ های داخلی خواهد بود.

طبیعتا این مسئله مباحث و چالش های حقوقی بسیاری را درباره مسائلی نظیر میزان قدرت و اختیارات رئیس جمهوری آمریکا در بر افروختن آتش جنگ تجاری به دنبال داشته است که احتمالا در صورت صلاحدید و طبق معمول بدون اخذ تایید از جانب اعضای کنگره انجام خواهد شد.

در حقیقت نگرشی در تاریخ نه تنها می تواند باعث جلوگیری از تکرار خطاهای گذشته یک ملت شود بلکه می تواند در عین حال از نابودی موفقیت های زمان معاصر نیز جلوگیری کند.

در عین حال این امر بسیار حائز اهمیت است که در صورت عدم  لغو این معاهده میزان ضرر و زیان آمریکا در شرایطی که جهان علیه جریان آزاد جهانی گام بر می دارد بسیار اندک خواهد بود و منافع آمریکا همچون گذشته تامین خواهد شد.116/112

بیشتر بخوانید:

مذاکرات نفتا و تلاش آمریکا برای کسب منفعت بیشتر / تحلیل

کشاورزان و کارگران مکزیکی‌ در برابر «نفتا»+ ویدئو

تظاهرات هزاران کشاورز مکزیکی ضد «نفتا»

درخواست رسمی دولت امریکا برای تجدید نظر در پیمان نفتا / تحلیل