در این نشست مقامات کشورهای عضو اتحادیه آفریقا با یکدیگر دیدار و گفت وگو کرده و چالش های مهم این قاره از جمله بحران غذا، تروریسم و کودتاهای نظامی را مورد بحث و بررسی قرار می دهند.
مساله تروریسم در چند سال اخیر با توجه به شکل گیری و فعالیت گروه‌های ترویستی تکفیری مانند «الشباب» در سومالی و «بوکوحرام» در نیجریه و نیز تشدید اقدامات تروریستی در منطقه ساحل آفریقا از جانب گروه های وابسته به القاعده و داعش اهمیت دو چندان یافته است.
این پدیده موجب تشدید وقوع درگیر های گسترده داخلی، آوارگی مردم، بی ثباتی سیاسی و مشکلات اقتصادی شده و تاثیرات نامطلوبی برای امنیت ملی کشورهای درگیر آن به همراه داشته است.
هم چنین وقوع کودتاهای پیاپی در کشورهای آفریقایی نیز که موجب روی کار آمدن نظامیان و تضعیف هر چه بیشتر دموکراسی و روندهای دموکراتیک مانند برگزاری انتخابات در این کشورها شده از جمله پدیده های مورد بحث در نشست سران کشورهای اتحادیه آفریقا است.
از جمله کودتاهای اخیر درآفریقا می توان به کودتاها در بورکینوفاسو، مالی و گینه کوناکری اشاره کرد. بورکینافاسو سومین کشور در غرب آفریقا است که در سال های اخیر با کودتای نظامیان روبرو می شود. دو کشور گینه کوناکری و مالی اکنون با تحریم های جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (اِکوواس) روبرو شده اند تا بار دیگر دموکراسی را احیا کرده و نظم سیاسی مبتنی بر قانون اساسی را احیا کنند.
با این همه با توجه به تحولات اخیر جهانی از جمله تغییرات آب و هوایی و تاثیرات مخرب آن بر میزان بارش در کشورهای آفریقایی و خشکسالی های گسترده در آفریقا و نیز وقوع جنگ اوکراین و تبعات گسترده و فاجعه بار آن به ویژه بحران غذایی به نظر می رسد دغدغه اصلی کشورهای آفریقایی و سران آنها در نشست کنونی، مساله غذا است.
در واقع این نشست دو روزه در حالی برگزار می شود که بحران انسانی در آفریقا در سال های اخیر به شدت افزایش داشته است. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام کرده است حدود 282 میلیون نفر از جمعیت 1.4 میلیاردی آفریقا دچار سوء تغذیه هستند که از سال 2019 تاکنون، 49 میلیون نفر افزایش داشته است.
مناطق ساحل و شاخ آفریقا نیز به دلیل تغییرات آب و هوایی، اقدامات تروریستی و ناآرامی ها، دچار قحطی و ناامنی غذایی شده اند. اتحادیه آفریقا در گزارشی اعلام کرد، نیاز به کمک 15 کشوری که بیشترین آسیب را دیده اند، به دلیل اثرات کنونی تغییرات آب و هوایی افزایش یافته است.
اکنون وقوع جنگ اوکراین این وضعیت را با وخامت دو چندان مواجه کرده است. روسیه و اوکراین روی هم بیش از 30 درصد گندم و 80 درصد دانه های روغنی و نیز بخش قابل توجهی از ذرت جهان را تولید می کنند و در عین حال روسیه از بزرگترین صادر کنندگان کود شیمیایی محسوب می شود، لذا اختلال در صادرات این محصولات استراتژیک باعث بروز بحران غذایی در دنیا شده و هشدارهای متعددی در زمینه بروز قحطی جهانی در آینده نزدیک داده شده است.
اوکراین قبل‌از آغاز جنگ یکی از تامین‌کنندگان اصلی گندم، ذرت و روغن آفتاب‌گردان به سایر کشورها مخصوصاً کشورهای فقیرتر آفریقای شمالی بود. روسیه نیز نقش مهمی در تامین محصولات غذایی استراتژیک برای قاره آفریقا دارد. در حال حاضر غلات در سیلوهای اکراین انبار شده و امکان انتقال آن وجود ندارد.
این امر موجب ایجاد چشم انداز هراسناکی درباره وقوع بحران قحطی در مقیاس جهانی به ویژه در قاره آفریقا شده است.
«سارا منکر» کارشناس غذایی هشدار داده که ناامنی غذایی جهانی به سطوحی رسیده است که از زمان بحران مالی سال 2008 بی سابقه بوده است.
این کارشناس به سازمان ملل اطلاع داده است که جهان فقط حدود 10 هفته گندم در دسترس دارد. «سارا منکر» در نشست ویژه شورای امنیت گفت: "درگیری روسیه و اوکراین دلیل این بحران امنیت غذایی نیست، بلکه این جنگ روی آتشی که مدت‌ها شعله ور بوده است، سوخت ریخت."
با توجه به فوریت و اهمیت بحران غذایی به نظر می رسد در نشست سران کشورهای اتحادیه آفریقا یکی از دستور کارهای اصلی مساله بحران غذا در قاره آفریقا و چگونگی مقابله با آن باشد.هر چند که یافتن راه حلی در این زمینه به ویژه در کوتاه مدت بسیار دشوار و چه بسا محال باشد.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
117
