مهلت پنج روزه شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری، روز شنبه ۱۹ خرداد ۱۴۰۳ به پایان رسید. ثبت‌نام داوطلبان چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، از روز پنجشنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۳ آغاز شد و روز دوشنبه ۱۴ خرداد به پایان رسید و در نهایت از میان ۲۷۸ مراجعه‌کننده به ستاد انتخابات واقع در وزارت کشور، ۸۰ داوطلب نام‌نویسی کردند. پس از آن شورای نگهبان در مدت ۵ روز صلاحیت داوطلبان را بررسی کرد.
براساس اعلام قبلی وزارت کشور، پس از اعلام اسامی، نامزدها به مدت ۱۵ روز فرصت تبلیغات دارند و در نهایت رای گیری برای انتخابات ریاست جمهوری ۸ تیرماه انجام خواهد شد.
شورای نگهبان قانون اساسی، یکی از مهمترین نهادهای سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران است که بر اساس قانون اساسی وظایف مختلفی برای این نهاد در نظر گرفته شده است. شورای نگهبان وظیفه دارد تمام مصوباتِ مجلس شورای اسلامی ایران را از حیث مغایرت نداشتن با موازین اسلامی و قانون اساسی بررسی کند و در صورت مغایرت نداشتن مصوبه مجلس، صورت قانونی به خود می گیرد.
این شورا متشکل از شش فقیه و شش حقوق‌دان هست و برای یک دوره شش ساله انتخاب می‌شوند، همچنین دارای یک دبیر و یک قائم‌مقام از اعضای شورای نگهبان و یک سخنگو است که برای مدت یکسال انتخاب می‌گردند. تفسیر قانون اساسی، نیز از وظایف اصلی این شورا است. در قسمتی از اصل ۹۱ قانون اساسی آمده است:« مقام رهبری شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسایل روز را انتخاب می کنند.» به موجب این اصل، «فقاهت»، «عدالت» و «آگاهی به مقتضیات زمان و مسایل روز»، شرایط عضویت در شورای نگهبان است.
اما بدون تردید مهمترین وظیفه و عملکرد شورای نگهبان، در فصل انتخابات آغاز می شود و اعضای این نهاد با دقت و درنظرگرفتن مراحل ثبت نام و ویژگی ها و توانمندی های نامزدها احراز صلاحیت آنها برای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی و یا انتخابات ریاست جمهوری را تایید می کنند.
بر اساس قانون اساسی، صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری، پیش از انتخابات در شورای نگهبان مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. در بند (۹) اصل ۱۱۰ قانون اساسی آمده است:« صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری از جهت دارا بودن شرایطی که در این قانون میآید، باید قبل از انتخابات به تأیید شورای نگهبان ... برسد.»
بالگرد حامل «سید ابراهیم رئیسی» هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران، روز یکشنبه ( 30 اردیبهشت ) در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد "قیز قلعه‌سی" به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی، شمال غرب ایران، دچار سانحه هوایی شد و سقوط کرد و رئیس جمهوری به همراه «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه و دیگر همراهان، به مقام رفیع شهادت نایل آمدند.
بنابر اصل 131 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در صورت فوت، کناره گیری یا بیماری بیش از دو ماه و عزل رئیس‌جمهور، یا موجبات دیگری از این گونه، شورای موقت ریاست جمهوری موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف پنجاه روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود. با توجه به این روند شرایط ثبت نام برای انتخابات ریاست جمهوری آغاز شد و با تایید صلاحیت نامزدهای نهایی این انتخابات هشتم تیرماه 1403 برگزار خواهد شد.
برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نمادی از مردم سالاری دینی، و نقش همیشگی مردم در تحولات سیاسی سال های پس از انقلاب اسلامی ایران است. شورای نگهبان، نیز به عنوان نهاد ناظر بر انتخابات صلاحیت واجدین شرایط را مانند دوره های قبل پس از بررسی تایید خواهد کرد.
باوجود فقدان رئیس جمهور شهید، اما سابقه تاریخی در جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده است که نهادهای سیاسی بر اساس اصول مندرج در قانون اساسی به بهترین شکل به وظایف خود عمل می کنند و نظام سیاسی بر اساس مشارکت مردمی و قانون اساسی در باثبات ترین وضعیت و جایگاه خود قرار دارد. حضور گسترده در انتخابات آتی، نشاندهنده پیوند عمیق و ناگسستنی مردم با نظام جمهوری اسلامی ایران است که با انقلاب اسلامی آغاز شد و تا امروز نیز ادامه دارد.
نویسنده: شاه ابراهیم
بیشتر بخوانید:
مهلت شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت‌ها تمدید شد
آغاز بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات در شورای نگهبان
