به رغم فروکش کردن نسبی این مساله پس از توافق مارس 2016 بین ترکیه و اتحادیه اروپا، استفاده ابزاری مجدد آنکارا از پناهجویان برای اعمال فشار به اروپا انتقاد شدید بروکسل را موجب شده است.
در این راستا وزرای خارجه اتحادیه اروپا روز جمعه 6 مارس پس از نشست خود در زاگرب در بیانیه‌ای مشترک استفاده ابزاری دولت ترکیه از پناهجویان برای پیشبرد اهداف سیاسی را رد و آن را غیرقابل قبول خواندند.
این وزرا تاکید کردند که تصمیم آنکارا برای باز کردن مرزهای خود با یونان به مثابه نادیده گرفتن توافق مهاجران در سال 2016 با این اتحادیه است.
وزرای خارجه اروپایی همچنین نگرانی عمیق خود را درباره وضعیت مرزهای یونان و ترکیه اعلام کردند.
در ادامه این بیانیه، وزرای خارجه اتحادیه اروپا اعلام کردند؛ شرایط در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا غیرقابل قبول است و خطاب به آنکارا گفتند، مهاجران نباید به تلاش برای عبورغیرقانونی زمینی و دریایی تشویق و تحریک شوند.
به دنبال حمایت نکردن اتحادیه اروپا از تهاجم نظامی ترکیه در ادلب در سوریه، دولت آنکارا از چند روز قبل تهدید خود مبنی بر بازکردن مرزهایش به روی پناهجویان به سمت اروپا را عملی کرد.
در این زمینه حتی دولت ترکیه از توزیع غذا در اردوگاه های پناهجویان خودداری و آنها را به حرکت به سمت مرزهای یونان وادار کرده است.
«رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه اخیرا درسخنرانی خود گفت: "به این دلیل به پناهجویان اجازه داده از ترکیه به اروپا بروند که ترکیه دیگر نمی‌تواند پذیرای موج جدید پناهجویانی باشد که از جنگ سوریه فرار کرده‌اند."
هجوم پناهجویان به سمت کشورهایی که دروازه اروپا محسوب می شوند یعنی یونان و بلغارستان باعث تشدید تدابیر مرزی این کشورها شده است.
دولت یونان نظامیان ارتش را به مرزهای خود در ترکیه فرستاده و طی چند روز گذشته درگیری های شدیدی میان نیروهای مرزبانی این کشور با پناهجویان گزارش شده است.
پناهجویان سرگردان در مرزهای ترکیه و یونان اکنون با معضل بزرگی مواجه شده اند.
شلیک گاز اشک آور از سوی ماموران مرزبانی هر دو طرف شرایط دشواری را برای آنان رقم زده است؛ ضمن اینکه پناهجویانی که وارد جزایر یونان شده اند نیز با برخورد نامناسب افراد محلی روبرو هستند.
مقامات اتحادیه اروپا در روزهای اخیر در اظهارات خود اقدام ترکیه را محکوم کرده اند.
از جمله «اورزولا فن در لاین» رئیس کمیسیون اروپا روز سه‌شنبه 3 مارس با اشاره به موج ورود پناهجویان از ترکیه به یونان، ضمن تاکید حمایت بروکسل از آتن در صحبت‌های خود به اردوغان نیز کنایه زد.
فن در لاین گفت: "کسانی که تلاش می‌کنند انسجام اروپا را آزمایش کنند، شکست خواهند خورد."
به نظر می رسد بحران جدیدی که ترکیه با اعزام پناهجویان به سوی مرزهای اروپا به وجود آورده است به سه دلیل عمده اهمیت دارد.
نخست اینکه کشورهای اروپایی از ورود موج جدیدی از پناهجویان به این قاره به دلایلی مانند مخالفت های شدید با ورود آنها از سوی گروه‌های راست گرای افراطی و تشدید بی ثباتی و تنش در این کشورها بیم داشته و در عین حال آنها بشدت نگران شیوع گسترده ویروس کرونا با ورود پناهجویان جدید هستند.
مساله دوم مخالفت شدید یونان با ورود پناهجویان است که باعث بروز مشکلات و معضلات بزرگی برای این کشور از مساله اسکان و تغذیه تا بروز مخالفت ها در جامعه یونان دراین زمینه و نیز عدم پذیرش این پناهجویان از جانب سایر کشورهای اروپایی شده که در نهایت موجب انباشته شدن این مهاجران در یونان و افزایش معضلات مربوط به آنها می شود.
مساله سوم این است که آنکارا از اهرم فشار پناهجویان برای اعمال فشار بر کشورهای اروپایی در جهت حمایت از ترکیه در عملیات نظامی اش در سوریه استفاده می کند که از دیدگاه اتحادیه اروپا این امر غیرقابل پذیرش و به منزله باج خواهی آشکار آنکارا از بروکسل است.
بدین ترتیب استفاده ابزاری ترکیه از پناهجویان برای دستیابی به اهدافش در سوریه از یک سو و برخورد نامناسب کشورهای اروپایی با پناهجویان و سخت‌تر کردن قوانین مهاجرتی از سوی دیگر، بحران پناهجویان را تشدید کرده و وضعیت بسیار دشواری را برای آنها ایجاد کرده است.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
133/118
بیشتر بخوانید:
اعتراض آلمان به اعمال فشار ترکیه بر اروپا از طریق پناهجویان/ تحلیل
هشدار عفو بین الملل درباره شرایط پناهجویان در مرز ترکیه و یونان
