دولت چین روز شنبه در بیانیه ای اجلاس چهار جانبه سران کشورهای هند، استرالیا، ژاپن و آمریکا را رد و اعلام کرد: "این اجلاس یادآور ذهنیت مسموم دوران جنگ سرد است."
دولت «جو بایدن» با برگزاری نشست چهار جانبه کواد به دنبال چه اهدافی است؟
دلیل مخالفت پکن با تلاش های جدید آمریکا در شرق آسیا چیست ؟
درپاسخ به این پرسش ها می توان به چند نکته اشاره کرد:
نکته اول اینکه این نخستین نشست بین المللی است که جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا در آن حاضر می شود. اگر چه مقامات این چهار کشور قبلا با هم دیدار‌هایی داشته اند، اما این برای نخستین بار است که مقامات این چهار کشور در اجلاسی چهارجانبه با یکدیگر دیدار می‌کنند.
افزون بر این رهبران گروه چهارگانه (The Quad) اندکی پس از پایان نشست خود یک بیانیه مشترک صادر کردند که در آن از برگزاری دومین نشست خود طی سال میلادی به صورت حضوری خبر دادند.
نکته دوم اینکه، بایدن در این نشست مجازی با رهبران هند، ژاپن و استرالیا درباره چالش‌های ناشی از چین مذاکره و گفت‌وگو کرد. رئیس جمهور آمریکا در جریان نشستی چهارجانبه با شرکای این کشور در منطقه ایندوپاسیفیک بدون اشاره مستقیم به چین مدعی شد که دولت او به همکاری برای «دستیابی به ثبات در منطقه» پایبند است!
نکته بعدی اینکه، یکی از سیاست‌های راهبردی دولت آمریکا در شرق آسیا، سیاست مهار چین است. به همین منظور واشنگتن برای رسیدن به اهداف خود در منطقه، به دنبال ائتلاف سازی با متحدین خود در آسیاست.
به بیان دیگر دولت بایدن تمرکز زیادی برای مقابله با افزایش نفوذ و حضور نظامی و اقتصادی چین در آسیا اقیانوسیه داشته و سعی دارد تلاش‌های منطقه‌ای را برای مقابله با چین، هماهنگ کند. در واقع برگزاری نشست چهار جانبه کواد در روز جمعه با محوریت دولت آمریکا با این هدف برگزار شده است. البته افزون بر این نشست چهار جانبه، قرار است در چند روز آینده برای اولین بار، وزرای خارجه و دفاع دولت آمریکا عازم شرق آسیا شوند.
نکته چهارم اینکه، واکنش منفی پکن به نشست اخیر کواد و تاکید براین نکته که اجلاس چهارجانبه سران کشورهای هند، استرالیا، ژاپن و آمریکا طرحی ضد چینی و یادآور ذهنیت مسموم دوران جنگ سرد است به این دلیل است که دولت آمریکا در راستای مهار چین ضمن اینکه در مسائل داخلی و پیرامونی چین از جمله هنگ کنگ و تایوان به طور آشکار دخالت می کند بلکه با حضور نظامی در آبهای سرزمینی چین و برگزاری رزمایش مختلف به اختلافات مرزی و آبی چین وهمسایگانش دامن می زند.
نکته دیگر در این باره اینکه، اقدامات اخیر دولت بایدن محدود به برگزاری نشست «کواد» نمی شود. اخیرا دولت آمریکا اقدامات جدیدی را بر ضد شرکت های آمریکایی که با شرکت هوآوی چین همکاری می کنند وضع کرده است.
در واقع محدودیتهای جدید دولت بایدن علیه شرکت هوآوی در راستای تلاش‌های دولت قبلی آمریکا به شمار می‌آید. دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا شرکتهای فدرال را از استفاده از محصولات شرکت هوآوی و شرکت فناوری ZTE چین منع کرده بود.
یک سال پیش از آن نیز وزارت بازرگانی آمریکا شرکت هوآوی و شرکتهای وابسته به آن را در لیست تحریم های خود قرار داد و شرکتهای فناوری آمریکا را از تعامل با این شرکت بدون اخذ مجوز از دفتر کنترل دارایی‌های خارجی منع کرده است.
در مجموع باید گفت، تلاش‌های جدید دولت بایدن در برگزاری نشست کواد در راستای ائتلاف سازی در منطقه و همین طور محدودیتهای جدید این کشور برای شرکتهای چین در شرایطی است که قرار است به گفته سخنگوی کاخ سفید نخستین دیدار رسمی وزیر خارجه آمریکا با همتای چینی خود در روز پنج شنبه هجدهم مارس در آلاسکا برگزار شود.
در واقع این نخستین دیدار مقامات بلندپایه آمریکا و چین، این دو ابرقدرت رقیب جهان، در دوران ریاست جمهوری جو بایدن محسوب می شود. آنچه مبرهن است، چین با تبدیل شدن به یک قدرت نو ظهور باعث نگرانی مقامات آمریکایی شده است.
اگردولت جو بایدن نگاه متفاوتی درباره چین نداشته باشد دور از انتظار نیست که تقابل واشنگتن با پکن در دوره بایدن نیز شتاب بیشتری به خود گیرد و بدون شک هزینه جنگ نیابتی را دوستان و متحدین شرقی آمریکا در منطقه بیش از کاخ سفید پرداخت خواهند کرد.
نویسنده: فرهاد همتی
117
بیشتر بخوانید:
اجلاس چهار جانبه کشورهای ایندو پاسفیک و تلاش برای مقابله با چین
