تحلیل؛

ایران پرس: «روبرت فیکو» (1) نخست‌وزیر پیشین اسلواکی و منتقد اتحادیه اروپا در انتخابات به پیروزی رسید. فیکو از چهره‌های منتقد اتحادیه اروپا و ناتو است و رسانه‌ها او را چهره طرفدار «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه معرفی کردند. وی مخالف کمک نظامی به اوکراین است و بارها بر مخالفتش بر ارسال تجهیزات و کمک نظامی به اوکراین تاکید کرده است.

حزب سمر(2) که «روبرت فیکو» بنیانگزار آن است توانسته 23 درصد آرا را کسب کند که بالاترین میزان در میان سایر رقبای خود است. در عین حال فیکو برای تشکیل دولت نیاز به ائتلاف با دیگر احزاب دارد. حزب لیبرال که طرفدار اوکراین به شمار می‌رود، حدود 17 درصد آرا را در انتخابات کسب کرده است.

فیکو در سخنانی پس از پیروزی خود گفت که برای آغاز مذاکرات صلح روسیه و اوکراین هر کاری که در توان دارد، انجام خواهد داد، چون به گفته او کشتار بیشتر به کسی کمک نخواهد کرد.فیکو  متعهد شده است که فوراً به حمایت نظامی اسلواکی از اوکراین پایان دهد .

اسلواکی در اروپای شرقی یکی از اعضای ناتو و اتحادیه اروپا است و دولت پیشین این کشور از جمله دولت‌های اروپایی بود که برای تحریم‌های شدید اتحادیه اروپا علیه روسیه تلاش می‌کرد و مقادیر قابل توجهی از تجهیزات نظامی از جمله هواپیماهای جنگنده میگ 29 به اوکراین اهدا کرده بود.

رویگردانی اسلواکی به عنوان دومین کشور اروپای شرقی پس از لهستان که از ادامه کمک های نظامی به اوکراین خودداری کرده نشان دهنده تغییر تدریجی رویکرد کشورهای اروپایی در باره جنگ اوکراین به خصوص تداوم کمک های نظامی و تسلیحاتی به اوکراین است. این امر مسلما تاثیرات منفی قابل توجهی بر توان نظامی اوکراین از یک سو و توان ارتش این کشور برای تداوم ضد حملات علیه نیروهای روسی در استان های چهار گانه شرق و جنوب شرق اوکراین خواهد نهاد.

پیش از این لهستان در پی تشدید تنش ها با کی یف از قطع کمکهای نظامی به اوکراین خبر داده بود. «ماتئوش موراویتسکی» نخست وزیر لهستان گفت: "ما دیگر هیچ سلاحی را به اوکراین منتقل نمی کنیم.ما عمدتا بر مدرن‌سازی و تسلیح سریع ارتش لهستان تمرکز می‌کنیم تا در مدت زمان بسیار کوتاهی به یکی از قدرتمندترین ارتش‌های زمینی در اروپا تبدیل شود." موضع گیری جدید و البته آشکارا ضد اوکراینی لهستان نشان دهنده تنش های فزاینده بین دو کشور پس از اختلاف برسر صادرات غله اوکراین به این کشور است. لهستان تاکنون نقشی کلیدی در زمینه  حمایت های نظامی و تسلیحاتی از اوکراین در جریان جنگ روسیه و اوکراین ایفا کرده و گذرگاه اصلی ورود و ارسال کمک های غرب به داخل اوکراین محسوب می شود. ضمن اینکه ورشو خود نیز تاکنون کمک های نظامی و تسلیحاتی هنگفتی را روانه اوکراین کرده است. در  این راستا وزارت دفاع لهستان در اواخر ژوئیه 2023 اعلام کرد که این کشور از ابتدای جنگ اوکراین تاکنون سه میلیارد یورو (3.31 میلیارد دلار) کمک نظامی به کی‌یف ارائه کرده است.

 مجارستان به عنوان دیگر کشور اروپای شرقی عضو ناتو و اتحادیه اروپا نیز مدتهاست ضمن تاکید بر لزوم برخورد مثبت با روسیه و عدم حمایت از تحریم ها علیه مسکو، بر مخالفت با کمکهای نظامی به اوکراین تاکید ورزیده است. در این راستا همزمان با تاکید پیتر سیارتو وزیر خارجه مجارستان بر غیرممکن بودن عضویت اوکراین در ناتو در زمان کنونی، ویکتور اوربان نخست‌وزیر این کشور نیز اظهار داشت که کی‌یف بجای سلاح، به صلح نیاز دارد.

اکنون با تغییر موضع دو کشور اصلی حامی اوکراین یعنی اسلواکی و لهستان و تاکید مجارستان بر عدم ارائه تسلیحات نظامی به اوکراین این امر نشان می دهد که این کشورها حاضر نیستند تا سیاست قبلی خود را تداوم بخشند. در عین حال شاید بتوان این اقدام را آغازی بر پایان دادن به حمایت های بی حد و حصر اقتصادی و نظامی  از اوکراین دانست. به گفته جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ، کشورهای اروپایی تاکنون 85 میلیارد یوروکمک به اوکراین ارائه داده اند که 25 میلیارد یورو آن کمک های نظامی و تسلیحاتی بوده است. البته این پشتیبانی ها که در ابعاد مختلف نظامی، تسلیحاتی، اقتصادی و سیاسی صورت می گیرد واکنش منفی مردم را در بسیاری از کشورهای اروپایی به دنبال داشته و تغییر موضع چند کشور اروپای شرقی در قبال کمک ها به اوکراین  نیز با توجه به خواسته مردمی برای پایان دادن به کمک های تسلیحاتی به کی یف صورت گرفته است.

1-Robert Fico

2- Smer

نویسنده : سيدرضا ميرطاهر

115