"جسپر کول" (1) در مطلبی که در روزنامه "ژاپن تایمز" منتشر شد، نوشت: اقتصاد ژاپن هدف حمله قرار گرفته است. وزارت تجارت امریکا روز 23 ماه مه، تحقیق در خصوص این موضوع که آیا بر اساس بند 232 قانون گسترش تجارت امریکا، وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات صنایع خودروسازی ژاپن باید اعمال شود یا خیر را آغاز کرد.
در واقع، پس از وضع تعرفه بر واردات کالا از اروپا و چین از سوی آمریکا، این بار نوبت به ژاپن رسیده است. گفته می شود وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات خودروهای ساخت ژاپن، پیش از برگزاری انتخابات میان دوره ای ششم نوامبر عملی خواهد شد.
البته می توان امیدوار بود ژاپن به نوعی موفق به فرار از این حمله تجاری ترامپ شود؛ اما واقعیت این است که امیدوار بودن استراتژی دقیقی نیست. احتمال بیشتر ان است که ژاپن نتواند از قوانینی که تحت تاثیر سیاست "اول امریکا" ی ترامپ به امضا می رسند، فرار کند. به این ترتیب باید گفت که اکنون زمان آماده شدن برای بدترین شرایط فرا رسیده است.
اما گزینه های ژاپن برای مقابله با این شرایط کدامند؟
متاسفانه باید گفت که در خصوص تاثیرات منفی چنین اقدامی از سوی امریکا بر اقتصاد ژاپن اغراق نشده است. در واقع، دولت امریکا با وضع تعرفه گمرکی بر واردات صنایع خودروسازی ژاپن، قلب اقتصاد این کشور را هدف قرار داده است.
برخی حقایقی که دال بر این ادعا هستند، عبارتند از اینکه، تجارت خودرو حدود 65 درصد از مبلغ کسری بودجه موجود در تجارت میان امریکا و ژاپن را تشکیل می دهد.
در مقابل، خودرو و قطعات خودرو به سختی 25 درصد از کسری تجاری امریکا و آلمان را به خود اختصاص داده است. همچنین، پس از چندید دهه آزادسازی تجارت چند جانبه و تعهد برای ایجاد تنوع، روابط تجاری امریکا و ژاپن همچنان تک بعدی و تنها محدود به یک صنعت (خودروسازی) است. به این ترتیب، ژاپن به آسان ترین هدف برای امریکا از میان تمامی مناقشات تجاری دوجانبه مهم امریکا تبدیل شده است.
از سوی دیگر در توکیو، سیاست گذاران ژاپنی همچنان اسیر این توهم دیرینه هستند که اقتصاد داخلی این کشور همچنان زنده بوده و به مدد صنایع خودروسازی نفس می کشد.
واقعیت اما این است که بر اساس نتیجه تحقیق انجام شده از سوی موسسه METI، که به بررسی ارتباط متقابل میان همه بخش های اقتصادی در ژاپن می پردازد، هر یک واحد کاهش تقاضا در صنایع خودروسازی، مجموع بازده اقتصادی داخلی در ژاپن را تا 3/2 واحد کاهش می دهد.
همچنین، این حقیقت که بزرگ ترین شرکت خودروسازی ژاپن و شبکه تامین کنندگان، فروشندگان و مشتری ها، ممکن است 12 درصد از تولید ناخالص داخلی ژاپن را به خود اختصاص دهد، می تواند عاملی بزرگ برای نگرانی سیاست گذاران ژاپنی و در مقابل، عاملی برای خوشنودی ترامپ باشد.
آخرین و نه لزوماً کم اهمیت ترین مورد این است که بازار مالی ژاپن تا حد زیادی به سرمایه و ثروت شرکت های خودروسازی وابسته است. خودروسازان ژاپنی با سرمایه گذاری در بازار سهام، موقعیتی به اهمیت بانک های این کشور در این بازار دارند، و هردوی آنهاحدود هشت الی 10 درصد از بازار سهام توکیو را تشکیل می دهند.
چیزی که روشن است این است که خودروسازان و تولید کنندگان قطعات خودرو در ژاپن به تنهایی حدود نیمی از ارزش اقتصادی ایجاد شده در پنج سال گذشته را به خود اختصاص داده اند و ارزش اقتصادی ایجاد شده از سوی آنها از سال 2012 تا کنون، از نظر رشد سود، حدود 10 برابر بانک های ژاپنی بوده است.
در همین حال در مقام مقایسه میان صنعت بانک داری و صنعت خودروسازی ژاپن باید گفت که بانک ها در اصل یک بخش کاملا داخلی هستند و سرنوشت آنها بیش از هر بخش دیگری بر سرنوشت اقتصاد داخلی تاثیر می گذارد. اما در مقابل، خودروسازی صنعتی جهانی است و سرنوشت آن می تواند به دست عواملی کالا مستقل از آنچه در اقصاد داخلی ژاپن روی می دهد، تعیین شود.
به همین ترتیب، ژاپن اکنون به شدت در معرض تهدید ناشی از وضع تعرفه های گمرکی از سوی امریکا قرار گرفته است. به این ترتیب و با وضع این تعرفه ها، تولید ناخالص داخلی ژاپن با نیم درصد کاهش به هشت دهم درصد خواهد رسید.
در واقع، وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات خودروی ژاپن معادل دو تریلیون و 700 میلیارد ین است که این میزان معادل 55 درصد از سود عملیاتی پیش بینی شده برای امسال است.
حتی اگر شرکت های خودروسازی بخواهند هزینه تعرفه اعمال شده 25 درصدی را میان افزایش قیمت برای مشتری و کاهش سود برای تولیدکنندگان تقسیم کنند، سود به دست آمده از صنایع خودروسازی در ژاپن تا 40 درصد کاهش می یابد.
اما ژاپن برای مقابله با حمله نظامی امریکا چه کاری می تواند انجام دهد؟ در هر حال، تیم ترامپ با تاکید و تمرکز بر نقاط ضعف طرف مقابل خود، تنها خواستار پیروزی در جنگ تجاری است.
در این میان، تنها راهی که ژاپن می تواند برای چانه زنی موثر به آن متوسل شود، افزایش بودجه دفاعی از یک درصد تولید ناخالص داخلی کنونی به دو درصد است، که این میزان حدود 50 میلیارد دلار بوده که حدوداً معادل کسری تجاری دو جانبه میان این کشور و امریکا است.
واقعیت اما این است که معلوم نیست که مردم ژاپن از طرح افزایش بودجه نظامی این کشور حمایت کنند؛ آن هم در زمانی که مالیات ها رو به افزایش بوده و هزینه های درمانی نیز افزایش یافته است. علاوه بر این ها، انتخابات مجلس علیای ژاپن نیز در تابستان 2019 برگزار خواهد شد.
به عنوان مثال، دولت ژاپن می تواند با سیاست هایی همچون معافیت مالیاتی برای شرکت های خودروسازی، تعرفه وضع شده بر آنها را جبران کند و ادامه تولید و همچنین اشتغال کارکنان این شرکت ها را تضمین کند.
البته این راه، راه حلی استراتژیک نیست؛ اما سلاحی کوتاه مدت برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط و مقابله با شرایط بدتر است.
در چنین حالتی، در کوتاه مدت، شرایط برد- برد برای هردو کشور در جنگ تجاری بوجود می آید. در این حالت، مشتری های امریکایی از قیمت های پایین تر خودروهای ژاپنی سود می برند؛ و کارگران ژاپنی نیز از کار بیکار نخواهند شد. همچنین قیمت خودروهای اروپایی به دلیل تعرفه ها در امریکا افزایش خواهد یافت.
مترجم: خزائی
1-JESPER KOLL
بیشتر بخوانید:
آغاز جنگ تجاری آمریکا و چین؛ بزرگترین جنگ تجاری در تاریخ اقتصاد جهان/ تحلیل و ویدئو
لاتریبون: جنگ تجاری؛ برگه‌های برنده چین در برابر آمریکا
منبع:
https://www.japantimes.co.jp/opinion/2018/07/06/commentary/japan-commentary/tariff-troubles-corporate-war-chest/#.W0MKYdUzYdU
