به گزارش خبرگزاری ایران پرس؛ گور دخمهها در اصل آرامگاههایی بودند که در دل کوه و صخره کنده میشدند و شکل اتاقی دارند که یک یا چند قبر در داخل آنها تعبیه میشد. این فضاهای اتاقی شکل گاه جای کافی برای نشستن، قرار دادن اشیاء و برگزاری مراسم داشتهاند.
گوردخمهها معمولا در بلندیهای دور از آبادیها، حفاری و ساخته میشدند. درون دخمهها برای جمعآوری و امحای استخوانهای باقیمانده، استودان تعبیه میکردند. استودان که به معنی جایگاه استخوان میباشد، چاهی است با دیواره سنگی که در میان دخمهها حفر میشد، استخوانهای باقیمانده درون آن انبار میشد تا با استفاده از موادی نظیر آهک و گوگرد بهطور کامل نابود شود و تمام آلودگیهای آن ازبین برود.
در حالت کلی گوردخمههای ایران را که در قسمتهای مختلف به ویژه غرب ایران از جمله کرمانشاه وجود دارند، میتوان از لحاظ قدمت به سه دسته کلی گوردخمههای دوره مادها، دوره هخامنشیان و دوره پس از هخامنشیان دستهبندی نمود.
گوردخمههای یافت شده از دوران مادها نوع تکامل یافته هنر اورارتویی هستند؛ زیرا برخلاف گوردخمههای دوره اورارتو، اغلب دارای نقشبرجسته و تزئینات معماری مانند ستون و نیمستون بوده و بر اساس اهمیت فرد دفن شده و همچنین تاریخ ساخت، دارای نمای ورودی متفاوت هستند.
برخلاف گوردخمههای هخامنشیان که صاحبانشان مشخص و معلوم هستند، گوردخمههای دوران ماد را نمیتوان به شخص خاصی منسوب نمود.
گوردخمههای هخامنشی شکلی یکسان و طرحی از صلیب دارند. ورودی گوردخمه معمولاً در محل تلاقی دو خط صلیب واقع بوده و در اطراف آن بر روی خط افقی صلیب، نیم ستونهایی کنده شدهاست.
به تازگی نیز یک تیم بینالمللی از محققان، گوردخمههای سنگی مرموزی را در مکانی دورافتاده در جزیره ماداگاسکار پیدا کردهاند که میگویند احتمالا ریشه زرتشتی دارد. این معماریهای صخرهای در منطقه تنیکی در جنوب ماداگاسکار واقع شده و هیچ نمونه مشابهی از آنها در این جزیره یا سواحل شرق آفریقا تا کنون یافت نشده است.
پژوهشگران میگویند بسیاری از این سازههای باستانشناسی تازه کشفشده از جمله تراسها، دیوارهای سنگی، حوضهای سنگی و سازههای سنگتراشی شده در اندازهها، شکلها و ابعاد مختلف در اواخر هزاره اول و اوایل هزاره دوم پس از میلاد ساخته شدهاند.
محققان که زیر نظر گوئیدو شرورز، استاد موسسه علوم زمینشناسی در دانشگاه برن سوئیس، این آثار را پیدا کردهاند میگویند در کمال شگفتی نزدیکترین شباهتهای سبکی به این نوع معماری صخرهای را میتوان در هزاران کیلومتر دورتر در ایران امروزی و به ویژه در استان فارس یافت.
محققان معماری سنگتراشی شده در تنیکی را به عنوان بخشی از یک گورستان ساختهشده توسط مهاجرانی با ریشه زرتشتی تفسیر کردهاند. آنها بر این باورند مردمی که به ساحل ماداگاسکار آمدند و در نهایت در تنیکی مستقر شدند، آئینها و اعتقادات خود را از خارج از جزیره آورده و در زمانی که در آنجا بودهاند به روشی مشابه آنها را ادامه دادهاند.
412