دلایل و شاخص های زیادی وجود دارد که این باوررا تقویت می کند. اگر این برکناری حاصل یک روند نسبتا طولانی می بود که با تنش سیاسی داخلی و یا عدم ارائه کارنامه قابل قبول و قابل دفاع از سوی عمران خان همراه می بود این برکناری تا حدودی باورپذیر می شد اما سرعت و نحوه برکناری بیشتر به یک پروژه و کودتای سفید شباهت داشت.
عمران خان برکنار شد
عمران خان اولین کسی نیست که قربانی این توطئه شده است.
در عراق با وجود اینکه دولت عادل عبدالمهدی هنوز دو سال از عمرش باقی مانده بود و در طول دوران نخست وزیری اش عملکرد بسیار مثبت و کارآمدی داشت اما از انجا که تلاش کرد در عرصه سیاست خارجی رویکرد مستقلانه در پیش بگیرد و با نزدیکی به چین تلاش کرد از توان و پتانسیل این کشور برای سرعت بخشیدن به روند بازسازی در عراق استقاده کند؛ مورد غضب و خشم امریکا قرار گرفت و با به راه انداختن اعتراضات هدفمند در نهایت مجبور به کناره گیری شد و جای خود را به دولتی وابسته داد که تاکنون در مسیر سیاست های امریکا قدم برداشته است و به همین دلیل امریکا هیچ تلاشی برای تعیین نخست وزیر جدید علیرغم برگزاری انتخابات جدید نمی کند و از این می ترسد که نخست وزیر جدید نتواند جای مصطفی کاظمی را برای امریکا پرکند، بخصوص آن که امریکا در فضای ناشی از جنگ اوکراین و افزایش بهای انرژی به تزریق نفت عراق به بازارهای جهانی نیاز دارد.
دولت وقت لبنان به نخست وزیری سعد حریری نیز قربانی توطئه مشابه شد و با وجود اینکه دولت فعالیت عادی خود را طی می کرد اما از انجا که بیشتر اعضای پارلمان دراختیار نمایندگان نزدیک به محور مقاومت بود لذا امریکا سعدحریری را به استعفاء مجبور کرد و بدین ترتیب خلاء سیاسی را موجب شد.
باز با وجود اینکه حسان دیاب توانست لبنان را در فضای ناشی از بحران اداره مدیریت کند باز با اعمال فشارها وی را وادار به استعفا کردند.
این موارد نشان می دهد که وادارکردن دولت های که در برابر درخواست های امریکا مقاومت می کنند مسبوق به سابقه است اما تفاوت در اینجاست که اگر برکناری عادل عبدالمهدی و یا سعد حریری و حسان دیاب در زمان دولت راستگرای ترامپ اتفاق افتاد، برکناری عمران خان هم در زمان دولت دموکرات بایدن صورت می گیرد و این نشان می دهد که در موارد این چنینی دولت بایدن هم دقیقا همان راه ترامپ را می رود هرچند دیگر در موارد دیگر از آن انتقاد می کند.
ایران پرس فارسی را در توییتر دنبال کنید
نکته قابل توجه دیگر این است که امریکا در این برکناری ها و کودتاهای سفید تنها نبوده و از حمایت متحدان عرب و صهیونیست خود برخوردار بوده و است و به نظر می رسد در برکناری عمران خان عربستان هم نقش فعالی داشته است.
اگر امریکا از دست عمران خان به دلیل اتخاذ سیاست موازنه و بی طرفی در سیاست خارجی ناراضی بود که پاکستان را به چین و روسیه نزدیک کرد؛ عربستان نیز از اینکه عمران خان به درخواست های مکرر این کشور در ورود به جنگ یمن پاسخ مثبت نداد، ناخرسند و خشمگین بود.
با توجه به همزمان برکناری عمران خان در پاکستان با نشست اخیر شخصیت های یمنی مدعو به نشست ریاض که با انتقال قدرت از عبدربه منصور هادی به شورای ریاست جمهوری همراه شد، این احتمال را تقویت می کند که این تلاش ها نه در جهت تقویت آتش بس و احیای مذاکرات سیاسی با دولت صنعا بلکه درست برعکس در جهت سروسامان دادن به اوضاع آشفته نیروهای تحت امر خود در یمن به منظور تقویت جبهه نظامی در اینده است و می خواهد از ظرفیت پاکستان در این زمینه بهره بگیرد.
گذشته از این ها به نظرمی رسد امریکا، عربستان و دیگر همپیمانان آن ها از اینکه روی کار آمدن طالبان در افغانستان به ایجاد تنش و تضاد در روابط میان افغانستان و ایران منجر نشده، بسیار خشمگین هستند و لذا به نظر می رسد از طریق جابجایی قدرت در پاکستان قصد ایجاد بی ثباتی در افغانستان و ایجاد اخلال در روابط میان دولت کابل با دولت های همجواراز جمله ایران را دارند و از این دید جابجایی قدرت در پاکستان اهداف منطقه ای هم دنبال می کند.
بر این اساس به هیچ وجه نمی توان تحولات سیاسی اخیر پاکستان را تنها یک موضوع داخلی تصور کرد بلکه دارای ابعاد منطقه ای و حتی با توجه به عدم همراهی پاکستان با غرب و ناتو در جنگ اوکراین و انعقاد قرار دادهای خرید محصولات کشاورزی با روسیه در بحبوحه اعمال تحریم های سنگین علیه این کشور ابعاد بین المللی هم دارد و آثار و تبعات گسترده ای به همراه خواهد داشت؛ مگر اینکه نخبگان سیاسی داخلی پاکستان راهی بیابند که به مهار سریع بحران سیاسی بینجامد.
احمد کاظم زاده
