بیماری کرونا از دسامبر ۲۰۱۹ در جهان همه‌گیر شد و تاکنون تعداد افراد مبتلا به ویروس کرونا در جهان به بیش از 105 میلیون نفر رسیده است که از این تعداد دستکم دو میلیون و 300 هزار نفر جان خود را از دست داده اند.
از ابتدای شیوع کرونا در جهان، شرکت‌های داروسازی تحقیقات و آزمایش‌ها درخصوص ساخت واکسن کرونا را آغاز کردند.
اکنون برخی شرکت‌های بزرگ داخلی و خارجی داروسازی جهان، نهایی شدن مراحل تولید واکسن را اعلام کرده و وارد تست‌های انسانی شده اند.
با این حال هنوز جامعه پزشکی در مورد استفاده ازبرخی واکسن ها بخاطر خطرات و عوارض ناشی از آن نظر یکسان ندارد.
تهیه واکسن یک مقوله صرفا تجاری نیست بلکه یک موضوع کاملا حیاتی است. در کووید 19 با یک ویروس جدید از خانواده کرونا ویروس‌ها رو به رو هستیم و این ویروس همچنان جنبه های فراوان ناشناخته‌ای دارد.
وزارت بهداشت روسیه چند ماه قبل ماه نخستین واکسن کرونا را با نام اسپوتنیک وی در جهان ثبت کرد.
این واکسن در مرکز گامالیا Gamaleïa ساخته شده و در بلاروس، امارات عربی متحده، ونزوئلا و دیگر کشورها مرحله سوم آزمایش‌های بالینی را طی کرده است.
مطالعات جزئیات واکسن روسی کرونا؛ موفقیت بر روی ۹۶ درصد دریافت کنندگان را نشان می دهد.
محققان اعلام کرده اند: ایمنی واکسن کرونای «اسپوتنیک وی»، پنج برابر پایدارتر از واکسن های مشابه مانند واکسن فایزراست و تضمین می‌کند ۹۶ درصد از کسانی که واکسینه شوند کرونا نخواهند گرفت.
در ساخت واکسن کرونای اسپوتنیک از دو نوع ویروس عامل سرماخوردگی انسان استفاده شده است که ژن‌های ویروس کرونا را که یک پروتئین سطحی گل‌میخی در آن را می‌سازند، به درون بدن منتقل می‌کند. این پروتئین مانند سطحی با اتصال به گیرنده‌های سلول‌های انسانی امکان ورود ویروس به سلول و تکثیر آن را فراهم می‌کنند.
"الکساندر گینتزبورگ" مدیر مرکز میکروبیولوژی و ایمونولوژی گامالیا در روسیه در باره این واکسن می گوید، در کسانی که واکسینه می‌شوند، کووید ۱۹ به احتمال بسیار زیاد به شکل آبریزش بینی، سرفه و تب خفیف ظاهر می‌شود و ویروس وارد ریه‌ها نخواهد شد.
بیش از ۵۰ کشور درخواست‌هایی را برای در مجموع یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دز واکسن ارسال کرده اند و این واکسن قرار است در برزیل، چین، کره جنوبی، هند و دیگر کشورها نیز تولید شود.
نخستین محموله واکسن روسی کرونا موسوم به «اسپوتنیک وی» روز پنجشنبه وارد ایران شد.
نخستین تصویر از هواپیمای حامل واکسن روسی
کمیسیون قانونی تشخیص صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک در سازمان غذا و دارو، مجوز مصرف اضطراری واکسن Sputnik V در ایران را صادر کرده است.
به گفته «کاظم جلالی» سفیر ایران در روسیه، واکسن روسی کرونا «اسپوتنیک وی» در بیش از ۱۶ کشور از جمله ایران ثبت شده است.
بر اساس توافق انجام شده با شرکت سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه (RDIF)؛ مقرر شد تولید مشترک این واکسن در داخل ایران نیز انجام شود.
در اروپا، مجارستان به عنوان نخستین کشوری است که مجوزاضطراری تزریق واکسن کرونای روسی را صادر کرده است.
بر اساس امارهای رسمی بیش از ۱.۵ میلیون نفر در جهان واکسن «اسپوتنیک وی» را تزریق کرده‌اند. آرژانتین و امارات متحده عربی از جمله ۱۱ کشوری هستند که با استفاده داخلی از واکسن یادشده به طور قطعی موافقت کرده‌اند.
صدر اعظم آلمان هم پیشنهاد حمایت از واکسن روسی را به موسسه پل الریش مرجع تحقیقات واکسن ارائه کرده است.
اکنون بیشتر نگاه‌ها به روسیه جلب شده است. روسیه برای تأمین ۱۰۰ میلیون دز واکسن اسپوتنیک برای اتحادیه اروپا نیز اعلام آمادگی کرده است. از آنجا که نتایج این واکسن مشخص شده، اکنون روسیه از آژانس دارویی اروپا درخواست مجوز کرده است.
واکسن اسپوتنیک وی پس از گذشت ۲۸ روز از تزریق دز نخست آن، 91/4 درصد اثربخشی دارد.
پیشگامی واکسن اسپوتنیک در حالی است که واکسن شرکت آمریکایی فایزر (با مشارکت بیون تک آلمان)، واکسن شرکت آمریکایی مدرنا و واکسن موسسه اکسفورد کشور انگلیس (شرکت آسترازنیکا) در ماه های گذشته با استفاده از فضای تبلیغاتی مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی جهان قرار گرفت.
اکنون محققان درباره اثر گذاربودن واکسنی که شرکت آلمانی "بیوان تک" و "فایزر" شریک آمریکایی اش، تولید کرده است معتقدند که به دشواری می توان گفت این واکسن تا چه مدت ایجاد محافظت می‌کند. در هر حال این مدت نباید بیشتر از پنج ماه باشد.
کمتر از 2 درصد آمریکایی ها، واکسن فایزر را تزریق کرده اند
نظرسنجی موسسه KFF که تحقیقات اجتماعی- بهداشتی را در آمریکا صورت می‌دهد، نشان‌دهنده مخالفت ۲۹ درصد از اعضای کادر درمان این کشور با تزریق واکسن کروناست.
دکتر "غلامرضا شکری" از متخصصان تیم‌های واکسن‌سازی ایران در باره علت این بی اعتمادی می گوید: "عوارض خطرناک واکسن فایزر مشخص شده است. این واکسن ممکن است یک ایمنی نسبی در بدن ایجاد کند اما معلوم نیست بعد از گذشت مدتی چه تغییرات بیولوژیکی به واسطه این تزریق در بدن رخ بدهد."
وی می افزاید، "سال‌هاست که جهان در حال تلاش برای ساخت واکسنی برای ویروس ایدز است. فکر می‌کنید چرا تا به حال موفق نشده اند؟ چون این یک روند طولانی با طی آزمون و خطاهای فراوان است.
گزارش های رسمی نشان می دهند شرکت داروسازی «فایزر» در سابقه خود بزرگترین تخلف دارویی تاریخ را ثبت کرده است.
بر اساس اطلاعات وبسایت رسمی وزارت دادگستری آمریکا، این شرکت در ۲۱ سال گذشته ۱۰ مورد تخلف مربوط به خدمات درمانی داشته که شامل ترویج محصولات دارویی تأیید نشده است.
بی اعتمادی به واکسن های تولید برخی کشورها در شرایط حساسی که پاندمی ویروس کرونا ایجاد کرده؛ قابل درک است.
در وضعیت فعلی، سیاست وزارت بهداشت ایران در مورد تامین واکسن؛ اتکا به توانایی داخلی است.
درعین حال با توجه به شرایط اضطراری، جمهوری اسلامی ایران تلاش خود را برای تأمین واکسن از منابع مطمئن همراه با رعایت جوانب ایمنی و اثربخشی با حجم محدود و به صورت مرحله‌ای قرار داده است تا به مرور زمان واکسن‌های ایمن و موثر در داخل کشور تولید و یا در سطح جهانی مطرح شود.
تولید انبوه واکسن ایرانی کرونا تا ۳ ماه آینده
در ایران مجموعاً 9 پروژه واکسن‌سازی در پلتفرم‌های مختلف در حال پیگیری است. واکسن کرونای شفا فارمد با همکاری ستاداجرایی فرمان امام خمینی (ره) در فاز یک مطالعات بالینی و واکسن انستیتو پاستور که با همکاری کشور کوبا آماده شده است در آستانه ورود به فاز سه انسانی است.
همچنین واکسن رازی هم مجوز ورود به مطالعه بالینی را گرفته است و سایر واکسن‌ها در مرحله پیش بالینی یا مطالعات حیوانی هستند.
البته تمام این واکسن ها که در کشورهای مختلف تولید می شوند از سازمان بهداشت جهانی مجوز اضطراری دارند و هر کدام ممکن است عوارضی داشته باشند که با گذر زمان خود را نشان می دهند؛ چراکه حتی واکسن های اثبات شده برای انواع بیماری ها نیز گاهی در شرایطی عوارضی ایجاد می کند.
نسرین خویی
