نشستی که نشان می‌دهد همکاری‌های منطقه‌ای بدون دخالت بازیگران فرامنطقه‌ای بهتر می‌تواند به حل مسائل در نقاط مختلف جهان بینجامد.
پنجمین نشست سه جانبه میان وزیران امور خارجه ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه امروز چهارشنبه با هدف بررسی زمینه‌های مختلف همکاری اقتصادی، سیاسی و منطقه‌ای به ویژه راه‌های کمک به صلح و ثبات منطقه در باکو برگزار شد.
براساس تئوری های روابط بین‌الملل، همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی کشورهای منطقه می‌تواند منتهی به ایجاد صلح شده و هرگاه به‌جای دخالت‌های بیرونی، دولت‌های منطقه با یکدیگر به گفت‌وگو نشسته‌اند، بهتر توانسته‌اند به برقراری امنیت کمک کنند.
مهمترین مثال این همکاری‌ها، نشست‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه برای نجات سوریه بود که در نهایت به شکست کامل داعش منتهی شد و توانست یکی از مهمترین معضلات جهانی که بیش از 50 کشور در قالب یک ائتلاف به‌اصطلاح بین المللی عاجز از رفع آن بودند را پایان دهد.
«محمد جواد ظریف» امروز در نشست سه جانبه وزیران خارجه ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان در باکو، گفت:
نشست سه جانبه وزیران خارجه ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان
"این سه کشور دارای پیوندهای تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی هستند و نشست میان وزیران خارجه ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان روشی بسیار مفید و کارآمد برای افزایش همکاری های منطقه است."
وزیر امور خارجه ایران، به زمینه های فراوان همکاری میان ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان اشاره و تصریح کرد: در این نشست در خصوص موضوعات مختلف از جمله: مخالفت با تصمیم اخیر رئیس جمهوری آمریکا در اعلام قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، همکاری در جهت پیشبرد منافع ملی سه کشور در ابعاد اقتصادی و فرهنگی و همکاری در زمینه ترانزیت، انرژی و توریست رایزنی های خوبی صورت گرفت.
پیش از این، همکاری‌های ایران و عراق نیز کمک کرده بود تا بغداد به دست داعش نیفتاده و یا همکاری‌های قطر و ایران نیز توانسته بود به حل یکی از مهمترین تنش‌های منطقه‌ای که ریاض به‌دنبال آن بود، کمک کند.
در همین راستا همکاری‌های سه‌جانبه ایران، ترکیه و آذربایجان نیز الگوی مناسبی برای همکاری‌های بیشتر منطقه‌ای است.
ایران، ترکیه و آذربایجان درباره دو موضوع اساسی با یکدیگر منافع مشترک دارند. یکی از این محورها، قرابت‌های اقتصادی است که هر سه کشور نقش مهمی در تامین امنیت انرژی جهان دارند. ایران، ترکیه و آذربایجان نقش مهمی در رفع نیازهای گازی آسیا و اروپا را برعهده داشته و همکاری‌های آنها می‌تواند ثبات بازار انرژی را حفظ کند.
یکی دیگر از منافع مشترک سه کشور، منافع امنیتی است. تهران، آنکارا و باکو همزمان با خطر داعش در منطقه مواجه هستند. پیش از این داعش با داعیه نفوذ در آذربایجان، سعی کرده بود تا امنیت آسیای میانه را به خطر بیندازد. بنابراین با توجه به‌اینکه پس از شکست داعش در سوریه، این گروهک تروریستی به‌دنبال جایگاه جدیدی برای عرض اندام است، همکاری باکو با تهران و مسکو که تجربه شکست دادن داعش را در کارنامه دارند، می تواند به تامین امنیت این منطقه کمک کند.
همچنین سه کشور در موضع همکاری‌های امنیتی، با مساله دخالت‌های بیرونی روبرو هستند. همکاری‌های آذربایجان با تل‌آویو و واشنگتن بیم نفوذ بازیگران ثبات‌زا در منطقه آسیای مرکزی را افزایش داده است. این درحالی ست که همکاری سه‌جانبه ایران، ترکیه و آذربایجان می‌تواند به رفع چالش‌های امنیتی بیشتر کمک کند.
تردیدی نباید داشت که بازیگران فرامنطقه‌ای که منافع خود را در ایجاد چالش میان کشورهای منطقه می‌بینند، مانع از تداوم همکاری‌های مشترک خواهند شد. آنها پیش از این با وسوسه ریاض یا ابوظبی سعی کرده‌اند نوعی اختلاف مصنوعی در منطقه حاکم کرده و به پشتوانه آن به دخالت‌های بیشتر بپردازند.
این درحالیست که اگر همه کشورها انگیزه لازم را برای حفظ همکاری‌ها داشته باشند، در بلندمدت خواهند توانست به ثبات بیشتر منطقه کمک کرده و باعث شوند که دولت‌های مداخله‌گر به‌ویژه آمریکا، انگلیس و یا فرانسه، نفوذ کمتری در کشورها داشته باشند.113/110
نویسنده: مصطفی انتظاری هروی
بیشتر بخوانید:
تاکید نشست باکو بر منافع مشترک و ارتقای صلح و ثبات+ ویدئو
بررسی مناسبات دوجانبه در نشست وزیران خارجه ایران و جمهوری‌آذربایجان
