پس از امضای توافقنامه صلح قره باغ در نیمه شب نهم ماه نوامبر سال 2020 میلادی توسط سران جمهوری آذربایجان و ارمنستان با میانجیگری رئیس جمهوری روسیه، برخی رویدادها زمینه های بروز مسابقه تسلیحاتی باکو و ایروان را فراهم کرده است.
اندکی پس از امضای توافقنامه صلح در ماه نوامبر، جمهوری آذربایجان به برگزاری ده ها رزمایش مشترک با ترکیه در منطقه قفقاز اقدام کرد. برگزاری این رزمایش ها از سوی محافل سیاسی مستقل در منطقه، کارشناسان سیاسی و حتی دولت ارمنستان تحریک آمیز و مغایر با دوستی و حسن همجواری ارزیابی شد.
تحرکات مشترک جمهوری آذربایجان و ترکیه در زمینه برگزاری رزمایش های مشترک در وهله نخست، به ترغیب دولت الهام علی اف و همچنین دولت نیکول پاشینیان در ارمنستان به تقویت نظامی منجر شد.
تردیدی نیست که در این زمینه، دولت ترکیه با تحریک جمهوری آذربایجان به برگزاری رزمایش مشترک، توانست ضمن فروش مقادیر زیادی تسلیحات نظامی به جمهوری آذربایجان و برخی از متحدان خود در غرب آسیا، شرایطی برای فروش تسلیحات به کشورهای دیگر را نیز به دست آورد.
مقام های ترکیه با برخی محدودیت ها حتی حاضر شده اند به ارمنستان نیز سلاح بفروشند.
این در حالی است که حضور ترکیه به عنوان یکی از اعضای فعال سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو، در منطقه قفقاز جنوبی، برخی نگرانی های کشورهای مستقل منطقه از جمله روسیه را برانگیخته است.
رویدادهای نیمه دوم سال 2020 و نیمه نخست سال 2021 در زمینه برگزاری رزمایش های مشترک باکو و آنکارا، این حقیقت را اثبات کرده است که برگزاری تمرین های نظامی مشترک در قفقاز عمدتا به تحریک طرف ترک انجام شده است.
تحرکات منفی جمهوری آذربایجان و ترکیه موجب شده است که ارمنستان نیز اهداف نظامی گری خود را در منطقه قفقاز جنوبی بیش از پیش تقویت کند.
در همین ارتباط ، دولت ارمنستان اعلام کرد: "به زودی خط مونتاژ خودروهای زرهی را کلید می زند."
دولت ارمنستان همچنین تصریح کرد: "تولید خودرو زرهی در کارخانه ماشین سازی چارنتساوان در ارمنستان و با همکاری شرکت روسی Reed’s Plant که از تولیدکنندگان خودروهای زرهی و از جمله مدل معروف بوران است ، انجام خواهد شد".
پس از ناکامی در جنگ دوم قره باغ درسال 2020، مقام های ایروان تقویت بنیه نظامی ارمنستان را در دستور کار قرار دادند. در جنگ دوم قره باغ، ارمنستان، برتری نظامی خود را در برابر جمهوری آذربایجان از دست داد و به همین دلیل، ننگ تسلیم را پذیرفت.
در نتیجه ، دولت ارمنستان مجبور شد آن بخش از اراضی جمهوری آذربایجان را که در اشغال خود داشت، بار دیگر به این کشور واگذار کند. پس از شکست ارمنستان، جمهوری آذربایجان با وجود آن که طرف پیروز در جنگ دوم قره باغ معرفی شد، همچنان به برگزاری رزمایش های مشترک تحریک آمیز با ترکیه اقدام کرد.
درعین حال، رئیس جمهوری آذربایجان موضوع خریدهای تسلیحاتی از ترکیه و رژیم اسرائیل را به صورت روزانه در رسانه های این کشور و رسانه های ترکیه مطرح می کرد. همین تحرکات منفی، زمینه های بروز رقابت های نظامی را در منطقه قفقاز فراهم کرده است.
در این راستا، ارمنستان اتحاد نظامی با روسیه را به عنوان نزدیک ترن اقدام در دستور کار قرار داده است. در همین زمینه، کارشناسان ارمنی همکاری های ارمنستان و روسیه در زمینه های نظامی را رو به پیشرفت اعلام کرده اند.
در این ارتباط ، مهر هاکوبیان تحلیلگر نظامی - سیاسی ارمنی گفته است: "روسیه با در نظر گرفتن وضعیت بعد از جنگ دوم قره باغ و تحولات ژئوپلیتیک در منطقه، تلاش خواهد کرد نوسازی ارتش ارمنستان را تقویت کند و به سطح ارتش روسیه برساند".
این کارشناس ارمنی همچنین تصریح کرد: "نوسازی ارتش ارمنستان هم برای دولت و مردم این کشور و هم برای روسیه منافع مشترک دارد".
تردیدی نیست که با تقویت ارتش ارمنستان، بعید است که مقام های دولت ایروان به توافقنامه صلح قره باغ پایبند باشند. در حقیقت، رقابت های تسلیحاتی جمهوری آذربایجان و ارمنستان که به تحریک طرف های بیگانه انجام شده است، در نهایت به زیان دولت و مردم مسلمان شمال ارس خواهد بود. علی الخصوص که برای آن دسته از دولت های بیگانه که به منافع خاضی در قفقاز جنوبی می اندیشند، نابودی دولت و مردم مسلمان جمهوری آذربایجان اهمیت چندانی ندارد.
نویسنده : محمد علی طالبی خاکیانی
115
