رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری آذربایجان - که برای حضور در سیزدهمین اجلاس سالانه سفرای ترکیه به آنکارا دعوت شد- در مصاحبه با خبرنگاران در خصوص راه ارتباطی جمهوری خودمختار نخجوان به خاک اصلی جمهوری آذربایجان گفت: در توافق سه جانبه ماه نوامیر سال 2020 میلادی بر بازگشایی راه میان دو طرف تاکید شده و ارمنستان باید بدون هیچ مانعی اجازه این مسیر را بدهد.
اظهارات عجیب و تحریک آمیز وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان در شرایطی است که ایران نزدیک به سه دهه و در تمام دوران جنگ قره باغ ، همواره یک مسیر ارتباطی به منظور برقراری ارتباط دولت مرکزی باکو با نخجوان در اختیار این کشور قرار داده بود.
پیش تر مقام های باکو هر از گاهی در دیدار با مقام های تهران ضمن تشکر ، از مساعدت ایران برای حفظ و نگهداری این جمهوری خودمختار قدردانی می کردند. اما به نظر می رسد این روزها در مسیر انحرافی گام بر می دارند.
پس از پایان جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر مالکیت منطقه قره باغ ، مقام های تهران نه تنها راه ارتباطی باکو با نخجوان را نبستند ، بلکه این مسیر ارتباطی را همچنان برای مقام های باکو و مردم مسلمان جمهوری آذربایجان باز گذاشتند.
اما پس از مخالفت های پی در پی مقام های ارمنستان با کریدور موسوم به زنگزور ، مقام های باکو یکسال پیش اصرار کردند که باید یادداشت تفاهم جدیدی برای مسیر ارتباطی میان باکو و نخجوان امضا کنیم به ناچار ایران درباره مسیری که نزدیک به سه دهه به صورت تقریبا" مجانی در اختیار دولت و مردم مسلمان جمهوری آذربایجان قرار داده بود، سندی امضا شده است.
این سند که در قالب یادداشت تفاهم امضا شده است، نه تنها به مرحله توافقنامه و قرارداد نرسیده است، بلکه همچنان یک سند در چارچوب یادداشت تفاهم دوجانبه است.
بدیهی است که این سند تا زمانی که به مرحله توافقنامه نرسد، اظهارنظر قطعی درباره آن صرفا بک فریبکاری محسوب می شود.
در زمینه وضعیت اجرای توافقنامه ده ماده ای سه جانبه جمهوری آذربایجان و ارمنستان با میانجیگری روسیه که در نیمه شب نهم ماه نوامبر سال 2020 میلادی امضا شده و وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان درباره آن اظهارنظر کرده است ، "دمون ماروکیان" سفیر ارمنستان در مأموریت های ویژه و صاحبنظر ارمنی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی بین المللی RTVI، در توضیح وضعیت اطراف قره باغ کوهستانی و سایر موضوعات مرتبط با سیاست خارجی ارمنستان پرداخت.
این صاحبنظر و کارشناس ارمنی اخبار مربوط به راه حل هایی با منطق کریدوری را که توسط جمهوری آذربایجان مدام تکرار می شود، صرفا" گمانه زنی خواند و خاطر نشان کرد: "چنین موضوعاتی نه تنها مطرح نیست ، بلکه تنها در مورد بازگشایی عادی راه ها بر اساس قوانین هر کشور و اصل حفظ سرزمینی و حق حاکمیت در دستور کار دو طرف قرار دارد".
بر اساس توافقنامه سه جانبه سران جمهوری آذربایجان و ارمنستان و روسیه ، مسیرهای ارتباطی برای اتصال جمهوری آذربایجان به نخجوان از طریق راه آهن و خطوط جاده ای موجود است و به نظر می رسد با امضای توافقنامه نهایی صلح قره باغ ، در اختیار جمهوری آذربایجان قرار خواهد گرفت.
در ارتباط با درخواست جمهوری آذربایجان یک واقعیت دیگر نیز وجود دارد. ارمنستان کشوری محصور در خشکی است و تنها مسیری که این کشور را از مشکلات موجود نجات می دهد ایران است. در واقع ، ایران مسیر اصلی تنفس ارمنستان با جهان خارج است.
در حقیقت ، در صورتی که جمهوری آذربایجان موفق شود از ارمنستان یک دالان در طول مرزهای ایران دریافت کند ، حکم مرگ خود را امضا کرده است. در این شرایط بسیار بعید است که مقام های دولت ایروان به رغم اتخاذ سیاست های نزدیکی به غرب و هر دولت بیگانه ای ، حاضر شوند مسیرهای تنفس واقعی این کشور را در اختیار طرف یا طرف های نامطمئن قرار دهند.
در یک جمعبندی کلی از روند موضعگیری های تهدید آمیز مقام های جمهوری آذربایجان که صرفا" در رسانه های وابسته به دولت آنکارا و متعاقب آن در رسانه های وابسته به دولت باکو بازتاب های گسترده ای پیدا می کند، باید گفت: این اظهارنظرها تاکنون در گفتگوهای رسمی سران جمهوری آذربایجان و ارمنستان نه تنها مطرح نشده است، بلکه مقام های باکو مدام تلاش دارند تا ارمنستان را بترسانند.
در حالی که مقام های دولت ایروان با شجاعت در مقابل این خواسته نامشروع جمهوری آذربایجان و ترکیه که نابودی ارمنستان را در پی خواهد داشت، ایستادگی کرده اند.
نویسنده: محمدعلی طالبی
112
بیشتر بخوانید:
دلایل مخالفت ارمنستان با پیش شرط ترکیه برای عادی سازی روابط
