سیدرضا میرطاهر- ترامپ با شعار "نخست آمریکا" ضمن اولویت دادن به منافع و اهداف آمریکا، مدعی است که سیاست‌های زورمدارانه و خودمحورانه واشنگتن به افزایش قدرت و تثبیت آمریکا به عنوان رهبر جهانی منجر شده است. این ادعا اما اکنون مورد تردید جدی قرار گرفته است.
در این زمینه "جوزف بورل" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه ضمن اشاره به این که پایان عصر رهبری آمریکا بر دنیا در حال فرارسیدن است، خواستار اتخاذ راهبردی قدرتمندانه در قبال چین شد.
بورل گفت: تحلیلگران از مدت‌ها پیش درباره پایان نظم تحت رهبری آمریکا و فرا رسیدن قرن آسیایی صحبت کرده‌اند.از مدت‌ها پیش افول قدرت آمریکا پیش‌بینی می‌شد و اکنون شیوع ویروس کرونا باعث شده است که افول قدرت آمریکا با سرعت بیشتری رخ دهد.
در واقع همه‌گیری کرونا که موجب تحولات ژرفی در جهان شده، به عنوان عامل تسریع کننده این روند عمل کرده و اکنون آمریکای ترامپ با بحران بی سابقه و همه جانبه اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی مواجه است. با توجه به این مساله، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همه گیری بیماری کووید- ۱۹ را به مثابه نقطه عطفی برای تغییر توازن قدرت از غرب به شرق نگریسته و بر این مساله اذعان کرده که فشار روی اتحادیه اروپا برای این که می‌خواهد در کدام طرف باشد، رو به افزایش است.
مساله مهمی که بورل به عنوان مقام ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر آن اذعان کرده همان موضوعی است که رقیبان و مخالفان آمریکا در عرصه بین المللی بارها بر آن تاکید کرده اند و اکنون در ادبیات روابط بین الملل برای خود جا باز کرده است.
این مساله همان افول آمریکا است که دارای ابعاد مختلف داخلی و خارجی است.
در عرصه سیاست خارجی، ترامپ به شکلی مشخص و حساب شده، تمام ابزارها و هنجارهای چندجانبه گرایی را تخریب و بر رویکرد یکجانبه گرایی و اصالت دادن و محور قرار دادن منافع و خواسته های آمریکا پافشاری می کند که این مساله موجب کاهش اعتبار و نفوذ جهانی ایالات متحده و به عبارت دیگر قدرت نرم آن و نیز انزوای فزاینده واشنگتن با توجه به اصرار ترامپ بر ادامه این رویکرد نادرست شده است.
ترامپ بدون توافق
رئیس جمهوری جنجالی آمریکا با خروج از توافق های مهم جهانی، چند جانبه گرایی را زیر پاگذاشته و فقط به دنبال یک جانبه گرایی در جهان است.
دولت ترامپ ابتدا از توافق آب و هوایی پاریس و سپس از توافق هسته ای برجام خارج شد.
دولت ترامپ خروج از پیمان های کنترل تسلیحات را نیز در دستورکار خود قرار داده و تاکنون از پیمان نیروهای هسته‌ای میان برد (آی ان اف) و پیمان آسمان های باز خارج شده و درصدد عدم تمدید پیمان استارت جدید است.
ترامپ آمریکا را از یونسکو و از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز خارج کرده است.
در عین حال ترامپ مسبب جنگ تجاری بین آمریکا و چین و تقابل تجاری بین آمریکا و اروپا بوده و نقش آمریکا در ناتو را نیز زیر سئوال برده است.
این رویکرد ترامپ در عین حال موجب واگرایی فزاینده بین اروپا و آمریکا و اختلاف نظر فزاینده بین دو سوی اقیانوس اطلس در موار بسیار شده است.
به گفته "ژان ایو لودریان" وزیر خارجه فرانسه، ترامپ با شعار "نخست آمریکا" وارد کاخ سفید شد اما اکنون پای خود را فراتر گذاشته است و شعار "آمریکا به تنهایی" را سر می دهد؛ یعنی آمریکایی که با همه درگیر جنگ قدرت شده و در هر نوع مذاکره دوجانبه ای فقط به دنبال برتری خود است.
در چنین شرایطی، دو رقیب اصلی آمریکا یکی در عرصه سیاسی و نظامی یعنی روسیه و دیگری در عرصه تجاری و اقتصادی یعنی چین به شدت رویکرد آمریکای دوره ترامپ در عرصه بین المللی را مورد انتقاد قرار داده اند.
یکجانبه گرایی آمریکا که هنوز خود را قدرت برتر و حتی تنها ابرقدرت جهان می پندارد و براساس این پندار به تعیین تکلیف مسائل جهانی می پردازد، از جمله مهمترین انتقاداتی است که روسیه علیه آمریکا طرح کرده است.
چین نیز معتقد است رویکرد یک جانبه گرانه ترامپ به شکل گیری جنگ تجاری در جهان و کاهش رشد اقتصادی و افزایش نابسامانی های اقتصادی در کشورهای مختلف منجر شده است.
