پس از اعلام پیروزی ترامپ در انتخابات، «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در نشست سران کشورهای اتحادیه اروپا بیان کرد: "این قاره باید استقلال امنیتی خود را از آمریکا اعلام و از منافعش در مقابل منافع رقبای ژئوپلیتیک خود دفاع کند."
رئیس جمهوری فرانسه تصریح کرد: "اروپا نباید اختیار امنیت خود را تا ابد به آمریکا دهد و باید همین الان اقدام کند تا از لحاظ ژئوپولتیک تضعیف نشود. اروپایی‌ها باید در وسعت زیاد برای دفاع از منافع خود در برابر آمریکا و چین اقدام کنند."
کشورهای اروپایی سابقه خوبی از چهار سال ریاست جمهوری اول ترامپ در فاصله سالهای 2017 تا 2021 ندارند. اتحادیه اروپا به خصوص محور آلمان و فرانسه به عنوان موتور محرکه اتحادیه اروپا در آن چهار سال روابط پر چالشی با آمریکا داشتند. ترامپ در تمام حوزه های سیاسی، اقتصادی و امنیتی ساز و کارهای مستحکم روابط متحدان دو سوی اقیانوس اطلس را از مسائل زیست محیطی گرفته تا همکاری های نظامی و امنیتی در پیمان ناتو به چالش کشید.
پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 خبر خوبی برای بازگشت روابط نزدیک اروپا و آمریکا به قبل از ریاست جمهوری ترامپ بود، اما بازگشت ترامپ به کاخ سفید به کابوسی برای دولتهای اروپایی تبدیل شده است. آن هم در شرایطی که اتحادیه اروپا از لحاظ سیاسی، اقتصادی و امنیتی وضعیت شکننده و متزلزلی دارد.
اتحادیه اروپا بر خلاف هشت سال پیش با بحرانهای پیچیده ای در عرصه داخلی در سطح اروپا و در سطح جهان روبرو است.
«اولاف شولتس» صدراعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در اجلاس سران اروپا سعی کردند که خود را آماده برای مواجه با بازگشت ترامپ به کاخ سفید نشان بدهند. مکرون و شولتز پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا را تبریک گفتند، اما به سرعت بر چالشهای ناشی از سیاست تجاری حمایت‌گرایانه ترامپ تأکید کردند که با شعار «آمریکا نخست» مطرح می‌شود.
شولتش به خبرنگاران گفت: "اتحادیه اروپا باید صفوف خود را محکم و متحد کند و به شیوه ای یکپارچه عمل کند." وی افزود: "او و مکرون در حال هماهنگی نزدیک با دیگر سران کشورها و دولت های اتحادیه اروپا هستند."
مکرون نیز در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: "برلین و پاریس برای یک اروپای متحد و قوی تر در شرایط جدید کار خواهند کرد."
شولتس و مکرون در شرایطی از هماهنگی برای مواجه با چالشهای بازگشت ترامپ به کاخ سفید سخن می گویند که هر دو در داخل در وضعیت شکننده ای قرار دارند.
یک روز پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دولت ائتلافی آلمان سقوط کرد. چهار وزیر حزب دموکراتهای آزاد در اعتراض به برنامه بودجه سال 2025 شولتس از کابینه آلمان بیرون آمدند و بدین ترتیب آلمان برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم در معرض انتخابات زودهنگام پارلمانی در اواخر مارس سال آینده قرار گرفت.
این در حالی است که در سه انتخابات ایالتی حزب راست افراطی آلتر ناتیوی برای آلمان به پیروزیهای بزرگی دست یافت. اکنون پیروزی احزاب راست افراطی بر فضای سیاسی آلمان سایه افکنده است. حضور احزاب راست افراطی در عرصه قدرت چالشی برای پروژه همگرایی اروپا است. ضمن اینکه احزاب راست افراطی به همکاری و همگرایی با دونالد ترامپ گرایش دارند.
امانوئل مکرون نیز در فرانسه وضعیت متزلزلی دارد. مکرون در انتخابات پارلمان اروپا و انتخابات زود هنگام پارلمانی شکست سنگینی متحمل شد.
در عرصه اروپا نیز جنگ اوکراین تمام معادلات سیاسی و امنیتی در اروپا پس از جنگ جهانی دوم به هم ریخته است. اوکراین به منطقه ای برای جنگ نیابتی ناتو با روسیه تبدیل شده است. آمریکا تامین کننده هفتاد درصد کمک مالی و نظامی به اوکراین است.
ترامپ پیش از انتخابات اعلام کرده بود در فاصله دو ماه باقی مانده به مراسم تحلیف ریاست جمهوری به جنگ اوکراین پایان خواهد داد. این در حالی است که هیچ چشم اندازی از پیروزی ارتش اوکراین بر روسیه وجود ندارد و بر عکس، روسیه در حال پیشرفت در اوکراین است. راه کار ترامپ تنها به رسمیت شناختن پیشروی های روسیه و سازش با «ولادیمیر پوتین» است.
در عرصه اقتصادی نیز شعار ترامپ با عنوان «آمریکا نخست»، خطری برای اقتصاد اروپا است. آلمان برای دومین سال در وضعیت رکود اقتصادی قرار دارد. کسری بودجه و سطح بدهیهای فرانسه نیز از شاخص های اتحادیه اروپا فراتر رفته است. برنامه ترامپ به افزایش تعرفه های واردات موجب افزایش هزینه های صادرات و تورم در اروپا خواهد شد.
اتحادیه اروپا به دلیل فقدان سیاست خارجی و امنیتی مشترک و مشکلات اقتصادی و خطر ظهور راستگرایان افراطی روابط پر چالشی با آمریکای ترامپ در چهار سال آینده دارد.
نویسنده: مرتضی مکی
117
بیشتر بخوانید:
دلایل پیروزی «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
