این نیرو در سال‌های گذشته با بومی سازی انواع شناورها، موشکها و سایر تجهیزات دریایی و دریا پایه به تامین نیاز‌های خود پرداخته است.
با توجه به ضرورت حضور در زیرسطح و ساخت تجهیزات مورد نیاز آن مانند زیر دریایی، صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در اقدامی جهادی کار طراحی و ساخت انواع زیردریایی‌های سبک، نیمه سنگین و سنگین را آغاز کرد و در گامی مهم موفق شد زیردریایی نیمه سنگین کلاس فاتح Fateh-class submarine را با اتکا بر متخصصان و توانمندی داخلی بسازد.
زیردریایی کلاس فاتح در رده بین زیردریایی‌های بسیار کوچک ایران یعنی زیردریایی کلاس غدیر و زیردریایی سنگین کلاس طارق قرار دارد و طراحی و ساخت آن برای در اختیار داشتن زیردریایی صورت گرفته که هم قدرتمند و هم چابک باشد.
نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» با اشاره به ساخت زیر دریایی فاتح نوشت: "علیرغم فشار اقتصادی تحریم‌های غرب، ایران در به روز کردن برنامه نیروی دریایی خود در حال پیشرفت است."
نگاهی کلی به زیردریایی فاتح
متخصصان و صنایع نظامی ایران در سال های اخیر در حوزه تجهیزات دریایی به موفقیت های بزرگی رسیده و در یکی از مهمترین دستاورد دریایی خود، از زیردریایی کلاس فاتح در 28 بهمن 1397 رونمایی کردند.
زیردریایی فاتح که اولین زیردریایی نیمه سنگین ایرانی محسوب می‌شود دارای 527 تُن وزن و 412 هزار قطعه و نتیجه چهار میلیون و 202 هزار ساعت تلاش متخصصان و دانشمندان سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با همکاری نیروی دریایی ارتش، دانشگاه‌ها و مراکز دانش بنیان است که پس از رونمایی در اختیار ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش کشور قرار گرفت.
متخصصان ایرانی در طول فرایند 10 ساله ساخت این زیردریایی به 76 فناوری روز دنیا دست یافتند که تماماً بومی است و توسط سازمان صنایع دریایی و سازمان‌های تابعه وزارت دفاع و شرکت‌های دانش‌بنیان طراحی و ساخته شد.
این فن آوری ها شامل سامانه‌های پیشرفته سوناری، رانش الکتریکی، مدیریت نبرد ترکیبی، سامانه هدایت موشک زیرسطحی به سطح، هدایت اژدر، سامانه های جنگ‌های الکترونیکی، سامانه مخابراتی امن و یکپارچه و ده‌ها سامانه مدرن دیگر است.
حدود 75 درصد از تجهیزات و سامانه‌های بکار گرفته در زیردریایی فاتح در داخل تولید و مابقی اقلام از طریق بازار تهیه و خریداری شده است. این زیر دریایی توان ماندن در دریا به مدت 35 روز و در عمق بیش از 200 متری را دارد و دارای سرعتی بین 11 تا 14 گره دریایی است.
همچنین موتور این زیردریایی نیز از نوع توربو ژنراتور می‌باشد. استفاده از این سامانه می‌تواند مزیت‌های عملکردی نسبت به استفاده از موتور دیزلی برای زیردریایی از جمله ایجاد نویز و ارتعاشات کمتر، مقاومت بالاتر در برابر شوک‌های وارده و هزینه کمتر در چرخه عمر به همراه داشته باشد.
فناوری رانش الکترونیکی، شفت و پروانه و تمامی مکانیسم‌های آب‌بندی این زیردریایی کاملاً بومی است. این زیردریایی از سرعت خوبی برخوردار است و می‌تواند در کمترین زمان ممکن خود را به منطقه عملیاتی برساند.
ویژگی های زیردریایی فاتح
زیردریایی کلاس متوسط فاتح به گونه‌ای طراحی شده است که قابلیت آفندی و پدافندی را به طور همزمان در مقابل شناورهای سطحی و زیرسطحی دشمن دارد.
فاتح با برخورداری از 12 نوع سونار مختلف شامل انواع فعال (اکتیو) و غیرفعال (پسیو) امکان پویش محیط اطراف خود را داشته و می‌تواند عمق، سرعت و صوت را تشخیص داده و حتی علیه نیروهای غواص دشمن نیز به‌طور مؤثر عمل کند.
با سیستم «پشتیبانی اقدامات الکترونیک» ESM بکار رفته در این زیردریایی، فاتح می‌تواند کار تشخیص، شناسایی و جهت‌یابی انواع امواج رادار و سیگنال‌های مخابراتی منتشر شده از کشتی‌ها، هواگردها، زیردریایی‌ها و سایر منابع را انجام و به کمک این سامانه آماده دفاع از خود یا تدارک یک درگیری و یا پشتیبانی اطلاعاتی از شناورهای خودی در صحنه نبرد شود.
به کمک این سامانه، آگاهی زیردریایی از موقعیت اطراف به منظور دفاع از خود یا تدارک یک درگیری و یا پشتیبانی اطلاعاتی از شناورهای خودی در صحنه نبرد افزایش می‌یابد. سامانه پشتیبانی اقدامات الکترونیکی شامل گیرنده‌های امواج و سیگنال‌ها، نمایشگرها و تجهیزات تحلیل و پردازشگر است.
ارتباط داده‌ای این سامانه با سامانه مدیریت صحنه نبرد و سامانه کنترل آتش، حلقه تکمیل‌کننده کاربرد آن است. سامانه مخابراتی چندمنظوره زیر دریایی فاتح نیز نوعی سیستم شبکه‌محور و ترکیبی است که می‌تواند هم به صورت انفرادی و هم در قالب یک ناوگروه جنگی وارد عرصه نبرد شود. از قابلیت‌های این سامانه برقراری ارتباط همزمان با زیردریایی، شناور سطحی، غواص و پرنده است.
یکی از ویژگی های مهم زیردریایی فاتح را می‌توان تجهیز آن به سامانه شلیک و هدایت موشک‌های کروز زیر سطحی به سطح عنوان کرد، چرا که با این قابلیت هیچ هدفی در سطح وجود نخواهد داشت که توان گریز از دست این زیردریایی ایرانی را داشته باشد.
نکته مهم اینکه این قابلیت که نیاز به دانش ویژه‌ای دارد نخستین بار بر روی زیردریایی‌های کلاس غدیر نیروی دریایی ارتش انجام پذیرفت.
«امیر رستگاری» رئیس سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع در این باره گفت: "زیردریایی فاتح می‌تواند به عنوان یکی از مؤلفه‌های برتر در عرصه نبرد مورد استفاده قرار گیرد. اژدرها، موشکها و مین‌هایی که در این زیردریایی به کار رفته‌اند، کاملاً بومی بوده و قدرت تخریبی اژدرهای ما با شش موشک کروز ضد کشتی برابری می‌کند؛ یعنی قادر هستند ظرف 10 ثانیه یک کشتی هزار تنی را به قعر دریا بفرستند."
رستگاری افزود: "صنایع دریایی موفق به طراحی سامانه پرتاب موشک از زیر دریا شده و توان آفندی ایران را در عرصه دریایی به شدت افزایش داده است. در این فرآیند موشک در داخل یک «محفظه» (کنیستر) مسیر را به سمت هدف طی می‌کند و به محض اینکه کنیستر به سطح آب می‌رسد، دریچه آن باز و موتور موشک روشن می‌شود، سپس موشک سطح آب را شکافته و به سمت هدف روانه می‌شود."
به طور کلی زیردریایی فاتح توانایی حمل موشک‌های زیرسطحی، موشک‌های دوش‌پرتاب سطح به هوا و دارای 4 مقر پرتاب اژدرهای 533 میلی‌متری و دو اژدر ذخیره بوده و توانایی حمل هشت مین دریایی را نیز دارد.
زیردریایی کاملا بومی ایران دارای قابلیت قابل توجهی در اجرای عملیات ویژه بوده و به دلیل ابعاد بدنه و پروانه، هوشمندی دستگاه‌ها و سامانه‌ها قادر است در بنادر و نقاط محدود سواحل وارد شده و به انتقال نیروهای مخصوص و رساندن آن‌ها به نقاط مورد نظر بپردازد.
در کنار این ویژگی، زیر دریایی فاتح قابلیت مین ریزی در دریا را دارد و چنانچه تهاجم آبی - خاکی به سواحل کشور صورت گیرد، این کلاس زیردریایی قادر است در فاصله مناسب از ساحل به عنوان یگان جلودار، با دشمن مقابله کند. در زمان صلح، وظیفه این زیردریایی فاتح عملیات تجسس و جمع آوری اطلاعات را به عهده دارد.
زیردریایی کلاس متوسط فاتح به گونه‌ای طراحی شده است که قابلیت آفندی و پدافندی را به طور همزمان در مقابل شناورهای سطحی و زیرسطحی دشمن دارد. این زیردریایی قابلیت حمل انواع سامانه‌ها و تسلیحات دریایی نظیر مین، اژدر و موشک‌های زیرسطح به سطح را دارد که قدرت آفندی و غافلگیری آن را در صحنه نبرد افزایش می‌دهد.
این زیردریایی می‌تواند به عنوان یکی از مؤلفه‌های برتر در عرصه نبرد مورد استفاده قرار گرفته وبا توجه به اندازه و میزان تناژ قادر است در آب‌های عمیق و کم‌عمق ساحلی غوص کرده و به اجرای عملیات بپردازد.
فناوری سونار زیر دریایی فاتح توسط صنایع الکترونیک وزارت دفاع تولید شده است و سامانه‌های راداری، مخابراتی و مدیریت نبرد آن قادر به دریافت داده های محیطی و عملیاتی بوده و سامانه های اپتیکی و الکترونیکی آن نیز تصاویر را به صورت ویدیویی ضبط کرده و بدون نیاز به اپراتور ، اطلاعات را از سطح به اتاق کنترل برساند.
مشخصات زیر دریایی فاتح در یک نگاه
سازنده: سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
کاربران: نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
کل زیردریایی های ساخته شده کلاس فاتح: 3 فروند / تکمیل شده: 1 فروند / فعال: 1 فروند
نوع: زیردریایی نیمه سنگین
وزن: 527 تن (در سطح) 593 تن (در عمق)
طول: 48 متر (157 فوت)
پیشرانه: دیزلی الکتریکی
سرعت: 11 گره دریایی (20.35 کیلومتر) در سطح؛ 14 گره دریایی (25.9 کیلومتر) در عمق
برد: 6700 کیلومتر (3600 مایل دریایی) با سرعت متوسط 8 گره دریایی
پایداری عملیاتی زیر دریایی: 35 روز
حداکثر عمق قابل دستیابی: 250 متر
تسلیحات: 6 اژدر یا موشک کروز ضد سطحی و 8 مین دریایی
نویسنده: سید رضا میرطاهر
117
