مصر بعد از شکست مذاکرات، اتیوپی را تهدید کرد که اقداماتی را انجام خواهد داد. «سامح شکری» وزیر خارجه مصر گفت: "مصر هرگز خسارت آبی علیه خود یا سودان را برنمی‌تابد و اگر این آسیب در نتیجه سد النهضه وارد شود، مصر اقدام به تحرکاتی خواهد کرد."
ساخت سد النهضه بر سرچشمه های رود نیل در اتیوپی که از سال 2011 آغاز شده است به مناقشه جدی میان سه کشور ذینفع یعنی اتیوپی، سودان و مصر تبدیل شده است.
مصر و سودان نگران هستند که با آبگیری سد النهضه، سهم آبی هر یک از این کشورها کاهش یابد. براساس برآوردهای انجام شده در صورت آبگیری کامل این سد، ورودی آب به مصر به میزان دستکم 50 درصد کاهش می‌یابد که این موضوع تهدیدی جدی برای حیات مصر است.
با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور مصر، رود نیل شاهرگ حیاتی این کشور به شمار می‌رود و از این رو، جایگاه ویژه‌ای در امنیت ملی مصر و نحوه تعامل این کشور با دیگر کشورهای همجوار رود نیل دارد که اکنون با تکمیل نهایی سد النهضه بیم آن می رود که جریان این رودخانه به طور محسوسی کاهش یابد؛ در این صورت، خسارت‌های جبران ناپذیری را متوجه مصر خواهد کرد.
این شرایط سبب شده تا سه کشور ذی نفع مذاکرات متعددی را برای رسیدن به توافق در مورد ساخت این سد و تضمین حقابه خود داشته باشند اما این مذاکرات عملا با شکست مواجه شده است.
اتیوپی ساخت این سد را در راستای توسعه این کشور و استفاده از انرژی برقابی می داند و حاضر به امضا و پایبندی به توافقی که این کشور را محدود نماید، نیست در مقابل مصر اصرار به امضای توافقی رسمی و تضمین شده برای تامین حقابه خود دارد.
قرار است مرحله دوم آبگیری سد النهضه در ژوئیه شروع شود، مصر و سودان امیدوار بودند که پیش از شروع مرحله دوم آبگیری سد النهضه به یک توافق الزام آور که توسط قاهره، خارطوم و آدیس آبابا امضاء شود، برسند از این رو این مذاکرات در پس چند ماه توقف این بار تحت نظارت جمهوری کنگو که ریاست اتحادیه آفریقا را بر عهده دارد، در کینشازا برگزار شد اما اکنون شکست این دوره مذاکرات بار دیگر زنگ خطر جدی را در منطقه به صدا در آورده است.
در واقع به گفته وزیر خارجه مصر مذاکرات کنگو آخرین فرصت سه کشور برای دستیابی به توافقی برسر آبگیری سد النهضه بود. با این حال وی گفت: "ما اراده سیاسی جدی از اتیوپی برای حل گره سد النهضه ندیدیم."
اکنون مصر با انتقاد از مواضع اتیوپی اعلام کرده است که سناریوهای دیگری را اجرا می کند این کشور پیش از این اتیوپی مصر را به حمله نظامی تهدید کرده بود.
مقامات مصر رسما آب نیل را خط قرمز خود اعلام کرده اند. «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر هفته گذشته گفت: "دست مصر باز است و کسی تصور نکند از توانمندی های ما به دور است ... تعرض به آبهای مصر خط قرمز است و واکنش ما در صورت تعرض به آبهای مصر انجام دادن کاری است که بر ثبات این منطقه تأثیر گذار خواهد بود."
«عبدالباری عطوان» کارشناس سیاسی در این زمینه نوشت: "مصر از حل بحران سد النهضه از طریق میانجیگری های آفریقایی و آمریکایی ناامید شده و به این باور رسیده است که اتیوپی وقت کشی می کند در حالی که تنها دو ماه دیگر به آغاز مرحله دوم آبگیری سد النهضه مانده است در این راستا مقامات مصر پیام روشنی به اتیوپی، آمریکا و متحدانشان دادند که در متوسل شدن به راهکار نظامی تردید نخواهد کرد."
سد النهضه بیش از پیش به موضوعی پر مسئله و خطرناک تبدیل شده است و باور رهبران مصر و سودان به بی نتیجه بودن ادامه مذاکرات، شرایط را بسیار دشوار و غیر قابل پیش بینی کرده است، به نظر می رسد تلاش های بیشتری از سوی مقامات و میانجی‌گرانی از آفریقا و غیر آفریقا برای حل این موضوع لازم است.
نویسنده: آتوسا دینیاریان
117
بیشتر بخوانید:
اقدام سودان در تحریم نشست مذاکرات سد النهضه
از سرگیری مذاکرات اتیوپی، مصر و سودان درباره سد النهضه
