روز عاشورا برای شیعیان به معنای قیام راستین امام حسین (ع) است که در سال ۶۱ هجری قمری به وقوع پیوست و اباعبدالله الحسین (ع) و ۷۲ یار وفادارش به شهادت رسیدند.

ده روز از ماه محرم سال 61 هجری گذشته است. ظهر روز عاشورا است . چند ساعتی به پایان عمر امام حسین (ع) باقی نمانده است. یاران اندک حسین (ع) عاشقانه به میدان نبرد رفتند تا از انسانیت و آزادگی که در روح حسین موج می زد، دفاع کنند. هریک از آنها آرزو می کردند ای کاش چند جان داشتند و می توانستند آن را در راه یاری فرزند پاک رسول خدا (ص ) فدا کنند.

در گیر و دار جنگ، ابوثُمامه صائِدی متوجه شد که وقت نماز ظهر فرا رسیده ، نزد امام حسین(ع) رفت و به او عرض کرد: «یا اباعبدالله، جانم به فدایت! سپاه دشمن به تو نزدیک شده و به خدا سوگند من باید پیش از تو کشته شوم. اما دوست دارم قبل از اینکه خداوند را ملاقات کنم، نمازی را که اکنون وقتش رسیده، با تو خوانده باشم.»

امام حسین (ع) سر به سوی آسمان بلند کرد و فرمود: « نماز را به یادم آوردی، خداوند تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد. آری، وقت نماز است.» آن‌ گاه فرمود : « به دشمن بگویید مهلتی بدهد تا ما نماز بگزاریم.»

اما حَصین بن تمیم از سپاه کوفه گفت: « نماز شما قبول نیست.» حبیب بن مظاهر، یار با وفای امام با صدای بلند گفت: «اگر نماز پسر رسول خدا (ص) قبول نشود ، پس ، از فردی مثل تو هرگز پذیرفته نیست.» امام حسین با معنویت و روحانیتی خاص در همان میدان جنگ به نماز ایستاد و اصحاب هم به آن حضرت اقتدا کردند ، در حالی که چند تن از یاران فداکار امام ، خود را سپر آن حضرت ساخته بودند .

سعید بن عبدالله و عمربن قرظه کعبی در پیش روی او ایستادند و سینه های خود را سپر کردند هنگامی که نماز به پایان رسید ، آن دو از شدت اصابت تیرهای دشمن بر روی خاک افتادند و به شهادت رسیدند در حالی که خاطره ای از پرشکوه ترین نماز را به یادگار گذاشتند و هنگام ظهر زیباترین سرود زندگی در میدان نبرد شکل گرفت .

رهبر قیام عاشورا، نواده پیامبر(ص) است، عدالتخواه و تسلیم ناپذیر، مجذوب جذبه الهی است و در پی ایجاد یک جامعه دینی است تا نمادها و نشانه‌های دین داری آن، مردم را به امنیت، عدالت و برابری برساند.

امام حسین(ع) در تمام مراحل قیام یاد و نام خدا را پاس می دارد، درمساجد سخن می گوید و مردم را به استواری در پیمانها و مراعات حلال و حرام الهی فرا می خواند، او در بیان هدف قیام می فرماید: «خداوندا ! تو می‌دانی ...هدف ما آن است که نشانه‌های دین تو را آشکار سازیم و اصلاح و درستی را در همه بلاد آشکار کنیم تا بندگان مظلومت آسوده باشند و به فرایض و سنت‌ها و احکامت عمل شود.»

قیام امام حسین (ع) برای اقامه حق و زنده کردن دین خدا بود. نماز امام حسین(ع) در ظهر عاشورا،  تا قیام قیامت به همه مسلمانان این پیام را داد که جنگ و جهاد و فداکاری ایشان برای زنده نگه داشتن و برپا داشتن نشانه های دین ، بویژه نماز است. 

امام حسین(ع) درس عشق به نماز و راز و نیاز با معبود را، از پدر بزرگوارش فراگرفته است. "ابن عباس"( مفسر بزرگ قرآنِ صدر اسلام) در گرماگرم جنگ صفین، آن حضرت(ع) را دید که سر را به سوی آسمان بلند کرده و در انتظار چیزی است. پرسید: «یا امیرالمؤمنین؛ آیا نگران چیزی هستید؟» فرمود: «آری، منتظر رسیدن وقت نماز می‏ باشم.» ابن عباس گفت: «در این وقت حساس نمی ‏توانیم دست از جنگ برداریم و مشغول نماز گردیم.» امام علی (ع) نگاه معنای داری به او کرد و فرمود:«ما برای نماز با آنها می ‏جنگیم.»

امام حسین چون جدش رسول خدا (ص) و پدر بزرگوارش علی (ع)، به نماز عشق می ورزید و در حالت نماز، چنان به معبود تقرب می یافت که رنگ چهره اش دگرگون می شد. آن حضرت که مظهر آزادگی و حقیقت طلبی است، در آخرین نماز خود ، این پیام را به بشریت ابلاغ کرد که زندگی چیزی جز حق خواهی و حرکت به سوی حقیقت مطلق یعنی خداوند نیست و نماز، پلی استوار است که مسیر این حرکت را هموار می کند .نماز ، زیباترین جلوه‌ پیوند با خالق یکتاست. این ارتباط معنوی ، حتی در مبارزه و جهاد هم به مجاهدین و مبارزین راه خدا روحیه می‌بخشد و قوت قلب می‌دهد .

امام حسین (ع) نیز، از برپا‌کنندگان و اقامه‌کنندگان نماز و نیایش با خداست ، روز عاشورا ،آن هنگام که روز از نیمه گذشت؛ خون؛ زمین کربلا را فرا گرفت ولی در همین حال ،. صدای مناجات حسین در فضا پیچیده بود :«ای پروردگاری که جز تو خدایی نیست، درمقابل قضا و قدر توشکیبا هستم.  ای خدایی که هرکسی را با اعمالش می سنجی؛ در میان من واین مردم حکم کن که تو بهترین حکم کنندگانی.»

یکی از علل ماندگاری نهضت امام حسین (ع ) درخشش ارزش های اخلاقی و انسانی است و نماز ، زیباترین جلوه های دینداری و ارتباط با خداست. عبادت و نماز از جلوه های خاص در ادیان الهی است.

حضرت ابراهیم در دعای خود از خداوند می خواهد همسر و فرزندش را از نمازگزاران قرار دهد. بنا بر آیات قرآن حضرت مسیح نیز ماموریت یافت تا زمانی که زنده است، نماز را اقامه کند. «و مرا ... تا زنده‌ام به نماز و زکات سفارش کرد.»(مریم -31) قرآن کریم، نماز را از نشانه های ایمان قلمداد کرده، و در روایات نیز ستون دین معرفی شده است. از همین رو، زیباترین جلوه‌های نهضت عاشورا اهمیت دادن به نماز، آن هم در اول وقت است که امام حسین(ع) آن را در ظهر عاشورا به نمایش گذاشت.

امام حسین (ع ) ضمن انجام تدابیر جنگی نظیر حفر خندق در اطراف خیمه‌ها، آزمودن پایداری اصحاب، آماده ساختن اسلحه‌ها و نزدیک کردن خیمه‌ها به یکدیگر، عبادت را سرلوحه کارهای خویش قرار داد و در عمل نیز به ذکر و مناجات و تلاوت قرآن  پرداخت. سید بن طاووس می‌گوید: «امام حسین(ع) و اصحابش شب عاشورا را به صبح رساندند درحالی‌که همانند کندوی زنبور عسل از آنان زمزمه به گوش می‌رسید. گروهی در حال رکوع و گروهی به سجده بودند، گروهی در حال قیام، و گروهی نشسته بودند » از آنجا که نماز بازدارنده از گناه و بدی است و انسان را به مظهر تام صفات نیک نزدیک می کند، امام حسین با اقامه آن در ظهر عاشورا یادآور شد روح استقامت و پایداری در جهاد و دفاع از اسلام نیز، در نماز و ارتباط با خداوند نهفته است و باید از آن نیرو گرفت . خداوند فرموده است: «از شکیبایی و نماز یاری جویید ...» (بقره: ۴۵)

ظهر عاشورا، علیرغم گرمای شدید، تشنگی و خطر یورش‌های بی‌امان‌دشمن، امام حسین (ع) به نماز ایستاد. عطر نماز و نیایش در دشت کربلا پیچیده بود، که از سوی سپاه یزید، تیرها به سوی نمازگزاران به پرواز در آمد. امام حسین (ع) با نماز ظهر عاشورایش به تمام وجدان‌های بیدار ثابت کرد که هدف او از بر پایی نهضت عاشورا «دین خواهی‌» و عمل به تکلیف بوده است و نه خواسته‌های دنیوی و هواهای نفسانی‌.

امام (ع) با اقامه نماز ظهر عاشورا، صداقت‌، خلوص‌، ایمان و اصالت خود را به ‌عنوان رهبری الهی به اثبات رسانید، نماز ظهر عاشورا ، مهمترین عامل تفاوت بزرگ نهضت عاشورا به عنوان یک نهضت الهی با سایر نهضت‌ها است‌ و نکته دیگراینکه  سپاه یزید ؛ که خود را خلیفه مسلمین معرفی می‌کرد  با حمله به امام (ع) و عدم رعایت حرمت نماز، ماهیّت پلید و ضد دینی خود را برملا کردند و خود موجبات رسوایی خود را فراهم آورند.

هنگامی که یاران همگی به شهادت رسیدند و امام حسین (ع) تنها روبروی سپاه دشمن ایستاد ، تیر از هرسو به سویش روان شد . دراین هنگام امام دست به شمشیر برد و به آن دیوسیرتان حمله کرد . بسیاری از دشمنان با شمشیر امام حسین کشته شدند و یا در حین فرار زیر دست و پا افتادند و از بین رفتند .عزت، عظمت، شهامت و فداکاری در وجود امام متجلی شده ، ابهت او دشمن را به هراس افکنده بود .خون محمد و علی و فاطمه در رگهای او می جوشد. باز هم خداوند را شاهد می گیرد که آنچه لازم بود، انجام داده تا مردم را از جهالت و فریب برهاند. دلاورانه نبرد می کند و یادآور می شود که جز برای اصلاح دین امت جدش برنخاسته است. رشادتش، دلاوری های علی (ع) را در اذهان زنده می کند. اما طمع جاه و مال، چشم دشمن را بر حقیقت بسته است. اندک اندک آفتاب از میان آسمان می گذرد، ساعاتی از ظهر عاشورا می گذرد. فاجعه ای عظیم بوقوع می پیوندد، خون پاک حسین، فرزند عزیز رسول خدا (ص)، زمین کربلا را رنگین می کند و سر حسین (ع ) در دست دشمن قرار می گیرد.

امروز، هچنانکه از قساوت و بی رحمی سپاهیان یزید به عنوان یک جنایت فجیع یاد می شود؛ حمیت و مردانگی انسانهایی پاس داشته می شود که خود را اسیر جامعه مرده و منحط نکردند ؛  بلکه با شهامت و ازخودگذشتگی ؛  روح تازه ای در جانها دمیدند و عشق و جانبازی را معنا کردند.  یادشان گرامی باد .

نویسنده: زینب مقدسی