پوتین روز پنج شنبه در مصاحبه با تلویزیون دولتی روسیه با اشاره به اینکه ارتش اوکراین قادر به استفاده مستقل از سامانه‌های موشکی غربی برای چنین حملاتی بدون مداخله نظامیان ناتو نیست، گفت: اگر کی‌یف با استفاده از موشکهای دوربرد اهدایی کشورهای غربی به عمق خاک روسیه حمله کند، پس با در نظر گرفتن تغییر ماهیت درگیری، تصمیمات مناسب را بر اساس تهدیداتی که با آن مواجه خواهیم شد، اتخاذ خواهیم کرد.
هشدار شدید و بی سابقه پوتین با توجه به اخبار و گزارش های متعدد درباره قصد برخی کشورهای ناتو به سرکردگی آمریکا برای دادن مجوز به اوکراین برای حمله حمله اهداف دور دست در خاک روسیه با استفاده از تسلیحات دور برد غربی صورت گرفته است.
این امر می تواندعلاوه بر ضربات قابل اقتصادی و نظامی به روسیه و ایجاد هراس در شهروندان این کشور دامنه حملات را به بخش قابل توجهی از مناطق شمالی مرکزی و جنوبی روسیه کشانده و معادلات نظامی و امنیتی جنگ اوکراین را تغییر دهد.
البته به نظر می رسد، بین سران غربی موضع واحدی در این زمینه وجود ندارد و در حالی که برخی کشورهای ناتو عملا به اوکراین مجوز حملات به روسیه با تسلیحات خود را داده اند، اما برخی دیگر مایل به گسترش دامنه جنگ و مواجهه مستقیم با روسیه نیستند.
در این راستا، به گزارش روزنامه «تلگراف» دولت بریتانیا به صورت پنهانی به اوکراین اجازه استفاده از موشکهای بریتانیایی - فرانسوی «استورم شادو» را در حمله به روسیه داده است. لندن به دلیل نگرانی از بروز اختلاف با دولت آمریکا این موضوع را علنی نکرده است.
دلیل نگرانی بریتانیا، ملاحظاتی است که واشنگتن نسبت به استفاده از موشکهای غربی برای حمله به داخل خاک روسیه برای کی‌یف وضع کرده است.
«ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین پیشتر بارها برای استفاده از این موشکهای رادارگریز درخواست اجازه کرده بود. «استورم شادو» می‌تواند اهدافی را در فاصله ۳۰۵ کیلومتری مورد اصابت قرار دهد.
استفاده از این موشک‌ها به دلیل این که معمولا با سامانه‌های موشکی آمریکایی همراه است، نیاز به کسب اجازه از واشنگتن دارد.
در مقابل «اولاف شولتس» صدراعظم آلمان روز جمعه تاکید کرد: "حتی اگر قدرت‌های غربی به اوکراین مجوز آزادی بیشتری در استفاده از تسلیحات دوربرد آنها علیه روسیه بدهند، برلین موشکهای دوربرد تاروس در اختیار کی‌یف قرار نخواهد داد."
شولتس درباره احتمال ارسال این موشکهای دوربرد به اوکراین گفت: "آلمان تصمیم روشنی درباره اینکه چه کاری انجام خواهد داد یا نخواهد داد، اتخاذ گرفته است. این تصمیم تغییری نکرده است."
این اظهارات در حالی مطرح شد که سران آمریکا و بریتانیا روز جمعه در کاخ سفید در واشنگتن دیدار کرده و درباره صدور مجوز استفاده اوکراین از موشکهای دوربرد در عمق روسیه رایزنی کردند. این دو ضمن تاکید دوباره بر حمایت از اوکراین اما از پاسخ آشکار به سوالات مبرم درباره اینکه آیا دولت«جو بایدن» راه را برای اوکراین به منظور استفاده از تسلیحات ساخت غرب برای حمله به اهداف و مواضع عمیق تری در خاک روسیه هموار خواهد کرد، امتناع کردند.
کاخ سفید اعلام کرد: "آمریکا قصد ندارد سیاست جدیدی در مورد اوکراین و استفاده از موشک های دوربرد را در روز جمعه در جریان دیدار بایدن و استارمر اعلام کند."
«جان کربی» سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه گفت: "دیدگاه ما در مورد ارائه قابلیت‌های حمله دوربرد به اوکراین برای استفاده در داخل روسیه تغییری نکرده است." کربی افزود: "واشنگتن هشدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مورد استفاده از موشک های دوربرد و حضور غرب در جنگ را جدی می گیرد، اما این موضع جدیدی از سوی پوتین نیست."
سخنگو و هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا تصریح کرد: "این لفاظی جدیدی از سوی پوتین نیست. او به وضوح ثابت کرده است که می تواند حمله کند... بنابراین، ما این نظرات را جدی می گیریم."
دیدار «کی‌یر استارمر» نخست وزیربریتانیا و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در حالی انجام شد که کی‌یف همواره خواستار استفاده از تسلیحات غربی علیه خاک روسیه و کمک به سرنگونی موشک‌ها و پهپادهای روسیه شده است، اما ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه هشدار داده است که چراغ سبز غرب به اوکراین برای استفاده از موشکهای دوربرد آنها علیه روسیه به معنای جنگ ناتو علیه مسکو خواهد بود.
آمریکا و بریتانیا به ترتیب موشکهای دوربرد اتکمز و استورم شادو را در اختیار اوکراین قرار داده‌اند، اما آلمان از ارائه موشکهای دوربرد تاروس به کی‌یف خودداری کرده است.
در عین حال مقامات ارشد روسیه و اوکراین دیدگاههای متناقضی درباره چشم انداز ارائه و استفاده از تسلیحات دوربرد غربی علیه روسیه اتخاذ کرده اند.
«ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین بارها خواستار لغو محدودیت استفاده از سلاح های دوربرد غربی برای حمله به فرودگاه ها، پرتابگرهای موشکی و مخازن مهمات، انبار سوخت و مراکز فرماندهی و کنترل مهم روسیه شده است.
با این حال زلنسکی در اظهاراتی جدید از تردید غرب در ارائه مجوز استفاده از تسلیحات دوربرد برای حمله به عمق خاک روسیه به کی‌یف انتقاد کرده و با بیان اینکه هرگونه محدودیتی در استفاده از تسلیحات دوربرد غربی برای حمله به عمق خاک روسیه باید برداشته شود، گفت: "حتی اگر این محدودیت‌ها در مورد سامانه‌های موشکی که اوکراین موشکی برای پرتاب توسط آنها ندارد، برداشته شود باز این به معنای رفع محدودیت نیست."
زلنسکی در ادامه با اشاره به اینکه مسکو از تردید متحدان غربی کی‌یف در ارائه اجازه به اوکراین برای حمله به عمق خاک روسیه استفاده می‌کند، تاکید کرد: "تأخیر آنها در صدور این مجوز منجر به این خواهد شد که روسیه این اهداف نظامی را از دسترس موشکهای دوربردی که اوکراین در حال حاضر آنها را در اختیار دارد، دور کند."
همچنین، «آندری سیبیها» وزیر خارجه اوکراین روز چهارشنبه در کنفرانس خبری مشترکی با حضور «آنتونی بلینکن» و «دیوید لمی» وزرای خارجه آمریکا و بریتانیا در کی‌یف، گفت: "این مساله مهمی است که هر گونه محدودیت بر استفاده از تسلیحات آمریکایی و بریتانیایی علیه اهداف مشروع نظامی روسیه برداشته شود."
درمقابل موضع مقامات ارشد روسیه حاکی از نگرانی عمیق آنها درباره ارائه مجوز استفاده از تسلیحات دور برد غربی علیه اهدافی در داخل خاک روسیه است و می توان اساسا هشدار جدی پوتین را نیز در راستای جلوگیری از وقوع این امر دانست.
همچنین، «آناتولی آنتونوف» سفیر روسیه در واشنگتن قبل از دیدار جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و کی یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا اظهار داشت: "این دیدار ممکن است با اعلام موافقت با استفاده از سلاح های دوربرد آمریکایی برای حمله به عمق خاک روسیه پایان یابد."
وی تاکید کرد: "من نمی توانم چنین وضعیتی را رد کنم که در طول گفتگوی سران آمریکا و بریتانیا اخبار فوری در شبکه های سی ان ان، فاکس نیوز یا ای بی سی منتشر شود مبنی بر اینکه رئیس جمهور آمریکا تصمیم به موافقت با استفاده از سلاح های دوربرد علیه روسیه گرفته است."
به رغم نگرانی این مقام سیاسی ارشد روسیه اما بایدن و استارمر در پایان دیدار خود هیچ موضع جدیدی دال بر ارائه مجوز به اوکراین برای استفاده از تسلیحات دور برد مانند موشکهای زمین پایه هدایت شونده اتاکمز و یا موشکهای کروز هوا پرتاب استورم شادو علیه اهداف مختلف در داخل قلمرو روسیه ندادند.
دلیل این به احتمال زیاد هشدار جدی پوتین درباره تبعات این اقدام به خصوص تقابل و رویارویی روسیه و ناتو است. مسکو بارها درباره اقدامات مداخله جویانه ناتو در جنگ اوکرین و حمایت های همه جانبه و بی سابقه نظامی، تسلیحاتی، لجستیکی و اطلاعاتی از اوکراین بر علیه روسیه انتقاد کرده و درباره پیامدهای این رویکرد خصمانه هشدار داده است.
با این حال کشورهای عضو ناتو با هدایت آمریکا همچنان با تدارک تسلیحاتی کی یف آتش جنگ روسیه و اوکراین را شعله ور نگه داشته اند.
مقامات ارشد آمریکایی و ناتو بر این گمان هستند که پیروزی روسیه در جنگ اوکراین آنهم در مجاورت ناتو به معنای بی اعتباری این سازمان نظامی و گسترش هر چه بیشتر نفوذ و قدرت منطقه ای و بین المللی روسیه خواهد شد و معادلات امنیتی و نظامی و سیاسی را در اروپا به ضرر غرب تغییر خواهد داد.
ضمن اینکه واشنگتن به جنگ اوکراین به مثابه فرصتی مهم برای تضعیف هر چه بیشتر توانمندی نظامی روسیه و نیز اضمحلال قدرت ملی این کشور رقیب آمریکا می نگرد.
با این حال تداوم این جنگ صرفا به معنای خسارات انسانی و مادی هر چه بیشتر برای روسیه و اوکراین و اضمحلال اوکراین به عنوان یک کشور بزرگ اروپایی آن هم در راستای اهداف کلان ایالات متحده است. در مقابل مسکو بارها هشدار داده که با توجه به سیر تحولات در اوکراین، روسیه و غرب وارد جنگی نیابتی شده‌اند و تداوم این وضعیت می تواند منجر به جنگ مستقیم روسیه و ناتو شود.
از سوی دیگر، روسیه درباره تغییر دکترین هسته ای خود در واکنش به اقدامات خصمانه ناتو هشدار داده است. «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرد: "مسکو در واکنش به اقدام‌های غرب در قبال جنگ در اوکراین دکترین هسته‌ای خود را تغییر خواهد داد."
وی تاکید کرد: "این کار در مرحله پیشرفت است و هدف روشنی برای اصلاح تغییرات وجود دارد. این تصمیم به مسیر تشدید تنش دشمنان غربی ما در جنگ در اوکراین مربوط می‌شود."
روسیه که اکنون با اقدامات تهاجمی ناتو و آمریکا در قالب کمک های نظامی گسترده به اوکراین، حمایت های اطلاعاتی و اعزام نیروهای غربی برای کمک به اوکراین، آماده باش هسته ای ناتو و اکنون اقدام واشنگتن برای اعطای مجوز به اوکراین برای استفاده از سلاح های آمریکایی به منظور حمله به خاک روسیه مواجه است، چاره ای جز افزایش توان بازدارندگی هسته ای استراتژیک خود به مثابه پاسخی به خصومت روز افزون غرب و نیز تضمینی برای حفظ امنیت ملی اش نمی بیند.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
آمریکا روسیه تسلیحات ناتو اوکراین موشک دوربرد ولادیمیر پوتین
