ایران قبل از انقلاب در حوزه اقتصادی وابستگی زیادی به خارج از کشور داشت، اما پس از انقلاب اسلامی خودکفایی اقتصادی در اولویت قرار گرفته است؛ به نحوی که امروز جمهوری اسلامی ایران با وجود تحریم‌های جهانی، رتبه‌های برتر در اغلب حوزه‌های اقتصادی دارد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در این خصوص فرمودند: "حکومت ایران در زمان رژیم طاغوت، رژیم ذلیل، رژیم فاسد که تا گردن در لجنزار وابستگی‌گیر کرده بود، اصلاً وابسته زاییده شده بود. محمدرضا که پدرش وابستگی داشت، از ابتدای تولد در محیط وابستگی حرکت و تنفس کرده بود و اصلاً غیر از این را تصور نمی کرد. آنها این ملت را به سوی وابستگی سوق داده بودند."
در واقع، یکی از شاخصه های استقلال و پیشرفت اقتصادی، قرار گرفتن یک کشور در رتبه بندی جهانی است. داده های آماری نشان می دهد که ایران قبل از انقلاب، در عرصه تولید علم، فاقد جایگاه جهانی بوده و تولیدات صنعتی و تکنولوژی آن نیز بسیار محدود و عمدتاً در حد مونتاژ خلاصه شده بود.
توسعه کشاورزی ایران
تا پیش از انقلاب اسلامی به دلیل سیاست های نادرست کشاورزی رژیم پهلوی، کشاورزی کشور با ورشکستگی مواجه بود و بسیاری از محصولات راهبردی کشاورزی نظیر گندم و برنج از کشورهای دیگر وارد می شد، اما امروز بالغ بر 90 درصد از نیاز کشور به محصولات کشاورزی در داخل تولید می شود.
جمهوری اسلامی ایران تا حدود زیادی در تولید محصولات باغی خودکفا شده است.
سازمان جهانی خواربار و کشاورزی در گزارشی اعلام کرد که مجموع تولید بیش از یکصد رقم محصول کشاورزی ایران در سال 1978 بیش از 28 میلیون و 800 هزار تن بوده است، اما این رقم در سال 2008 یعنی 11 سال پیش به 84 میلیون و 104 هزار تن رسیده و رشد 192 درصدی داشته است.
مطابق آمار سازمان خواربار و کشاورزی در سال 2010، ایران بیست و دومین کشور جهان از نظر تولید غلات و پنجمین کشور جهان از نظر رشد تولید غلات از سال 1990 تا 2010 است.
مطابق آمارها، تولید گندم طی چهل سال گذشته در مقایسه با قبل از انقلاب اسلامی 3 برابر شده است و جمهوری اسلامی ایران پانزدهمین کشور تولید کننده گندم و جو است.
در همین حال، تولید برنج طی چهل سال گذشته در مقایسه با قبل از انقلاب اسلامی ایران، رشد 52 درصدی داشته و جمهوری اسلامی ایران بیست و یکمین کشور تولید کننده برنج در جهان است.
علاوه بر غلات، جمهوری اسلامی ایران در سایر محصولات کشاورزی نیز در زمره کشورهای برتر جهانی قرار دارد.
مطابق آمارهای نهادها و سازمان‌های بین‌المللی، جمهوری اسلامی ایران دومین تولید کننده خرما، دومین تولید کننده پسته، سومین تولید کننده زردآلو، سومین تولید کننده گیلاس، سومین تولید کننده بادام زمینی، سومین تولید کننده گردو، سومین تولید کننده هندوانه، چهارمین تولید کننده انجیر، کیوی، خیار سبز، پنجمین تولید کننده مرکبات و سبزی و هفتمین تولید کننده گوجه فرنگی در جهان است.
در همین حال، مطابق آمار سازمان خواربار و کشاورز (فائو)، در سال 2017 ایران در تولید یک سوم از محصولات کشاورزی جهان، جزء 10 کشور اول جهان بود. این آمارها بیش از هر چیزی گویای این است که جمهوری اسلامی ایران در توسعه بخش کشاورزی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است.
توسعه در بخش انرژی
یکی دیگر از حوزه‌هایی که جمهوری اسلامی ایران، طی چهل سال گذشته رشد داشته، حوزه انرژی است. آمارهای جهانی گویای این توسعه و رشد است.
جمهوری اسلامی ایران، رتبه 13 در صادرات گاز طبیعی، رتبه دوم در ذخایر گاز طبیعی، رتبه سوم تولید گاز طبیعی، رتبه چهارم ذخایر اثبات شده نفت خام، رتبه چهارم تولید نفت خام و رتبه 14 تولید بنزین را در سطح جهانی اختیار دارد.
برآوردهای بانک جهانی نشان می‌دهد ایران 5 درصد تولید نفت جهان را به خود اختصاص داده و به عنوان چهارمین تولید کننده بزرگ این محصول در جهان شناخته شده است.
بر اساس این گزارش، جمهوری اسلامی ایران همچنین سومین تولید کننده بزرگ گاز در جهان شناخته شده و سهم 5/7 درصدی از کل تولید گاز جهان را به خود اختصاص داده است.
به طور کلی، تولید محصولات پتروشیمی طی 40 سل گذشته در مقایسه با قبل از انقلاب اسلامی 30 برابر شده و از 1/6 میلیون تن در سال 1357 به 48 میلیون تن در سال 1394 افزایش یافته است.
در همین حال، جمهوری اسلامی ایران هفدهمین کشور جهان در تولید برق و بیست و دومین کشور جهان در صادرات برق محسوب می شود.
توسعه صنعتی در محصولات زیربنایی
یکی دیگر از موفقیت های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران طی چهل سال گذشته، رشد و توسعه در محصولات زیربنایی صنعتی است.
آمارهای جهانی حاکی از این است که جمهوری اسلامی ایران در بخش صنعت و معدن، رتبه اول در تولید فیروزه، رتبه سوم تولید گچ، رتبه دهم تولید سنگ آهن و رتبه 16 در تولید روی را در سطح جهانی در اختیار دارد.
در همین حال، جمهوری اسلامی ایران، رتبه 13 در تولید محصول راهبردی فولاد را در سطح جهان دارد و این رتبه اهمیت بسزایی دارد زیرا فولاد در جهان، صنعت مادر شناخته می شود و بعد از نفت و گاز دومین کالای پرحجم تجارت جهانی است.
پس از انقلاب اسلامی، تولید فولاد در ایران 18 برابر متوسط جهانی بوده است.
آلومینیوم بعد از آهن کاربردی ترین فلز است که در حمل و نقل، بسته بندی، ساختمان، تولید وسایل برقی و خطوط انتقال الکتریکی کاربرد فراوانی دارد. جمهوری اسلامی ایران در سال 2014 رتبه 20 تولید آلومینیوم جهان را در اختیار داشته است.
یکی دیگر از موفقیت‌های اقتصادی در بخش صنعتی، در تولید سیمان است. صنعت سیمان به عنوان یکی از صنایع پایه، نقش اساسی در توسعه زیربنای اقتصادی هر کشور دارد.
ایران در سال 2017 رتبه 11 تولید سیمان و رتبه اول صادرات سیمان را در جهان در اختیار داشته است.
به طور کلی، صادرات غیرنفتی ایران طی چهار دهه گذشته بیش از 57 برابر شده و صادرات غیرنفتی ایران از 543 میلیون دلار در سال 1357 به 31 میلیارد دلار در سال 1395 رسید.
ایران هجدهمین اقتصاد بزرگ دنیا
مجموع پیشرفت های اقتصادی که جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته کسب کرده، سبب شد بر اساس آمار صندوق بین المللی پول، ایران رتبه 18 اقتصاد جهانی را در سال 2017 در اختیار داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران هجدهمین تولید ناخالص داخلی در جهان و ششمین تولید ناخالص داخلی در قاره آسیا و دومین تولید ناخالص داخلی را در منطقه خاورمیانه دارد.
نکته حائز اهمیت در خصوص موفقیت‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران این است که این موفقیت‌ها در شرایطی به دست آمد که ایران طی چهل سال گذشته تحت شدیدترین تحریم‌ها و فشارهای جهانی قرار داشته است.
یکی از دلایل اصلی، تمرکز مخالفان جمهوری اسلامی ایران در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی بر کمرنگ کردن توسعه اقتصادی کشور طی چهار دهه گذشته نیز این است که موفقیت های جمهوری اسلامی تحت تحریم های شدید به دست آمده است.
نویسنده: سیدرضی عمادی
تهیه شده در «گروه ایران» اداره کل خبر و تفسیر برون‌مرزی
116/120
