این نشست در حالی برگزار شد که اتیوپی، از مدتها قبل خواهان به تعویق انداختن آن به دلیل زمان بیشتر برای مشورت و رایزنی شده بود. اکنون اتیوپی به دلیل بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا که در سایه عدم حضور آدیس آبابا در دور اخیر مذاکرات در خصوص سد النهضة صادر شد، ابراز ناامیدی کرده و اعلام کرده است که قصد دارد به عنوان مالک سد النهضة عملیات آبگیری ابتدایی سد النهضة را در سایه اصول استفاده عادلانه و منصفانه از آب‌ها و عدم ضرر رساندن به دو کشور منبع، هماهنگ با آنچه که در اعلامیه اصولی آمده است، آغاز کند.
وزارت خارجه اتیوپی در بیانیه خود اعلام کرد: در مورد آنچه که در توافق اصول آبگیری و راه‌اندازی سد النهضة آمده است، توافقی وجود ندارد، چرا که آن دیدگاه مصر و نه هر سه کشور را منعکس می‌کند.
ساخت سد النهضه توسط دولت اتیوپی در ابتدای مسیر نیل آبی، مدتهاست به چالش بزرگی میان کشورهای سودان، مصر و اتیوپی تبدیل شده است در حالیکه آدیس آبابا انتظار دارد با تکمیل ساخت این سد، ۹هزار مگاوات (برابر با تولید برق شش نیروگاه اتمی) برق تولید کند و به بزرگترین صادر کننده انرژی در آفریقا تبدیل شود؛ مصر و سودان معترض ساخت این سد هستند.
از نظراین کشورها، بهره برداری ازسد النهضه می تواند سهم آب سودان و مصر از سرشاخه های نیل و محیط زیست این دو کشور را با چالش جدی مواجه کند به ویژه مصر که رود نیل سرچشمه اصلی تامین آب این کشور است محسوب می شود.
دامنه اختلافات بابت چگونگی بهره برداری و زمان بهره برداری از سد النهضه همچنین موضوع چگونگی تقسیم سهم آب کشورها، برقراری تدابیر امنیتی و تضمین پایبندی اتیوپی بر توافقات سبب شد تا سه کشوراتیوپی، مصر و سودان در مذاکرات متعدد سه جانبه به توافقی دست نیابند و عملا بن بست مذاکرات را اعلام کنند.
"عبدالفتاح السیسی" رییس جمهوری مصر در توییتر خود نوشت: مصر به حمایت از حقوق آبی خود در نیل متعهد است و همه راهکارهای سیاسی را برای بازگرداندن حقوق خود به کار می گیرد. بعد از شکست مذاکرات سد النهضه، این سد به موضوعی برای تهدید نظامی کشورهای دخیل علیه یکدیگر تبدیل شد چنانکه مصر و اتیوپی یکدیگر را به جنگ تهدید کردند. در چنین شرایطی، واشنگتن به عنوان میانجی وارد مذاکرات شد.
در واقع بن بست در مذاکرات سه جانبه، فرصت مغتنمی را برای آمریکا و دولت ترامپ فراهم آورد که گوی سبقت را از رقیبان از جمله روسیه برباید و با به عهده گرفتن نقش میانجی، بازی را در راستای منافع خود در منطقه هدایت کند.
"دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا در این زمینه اعلام کرد: می خواهد نخستین فردی باشد که شخصا راه اندازی این سد مورد مناقشه میان چند کشور آفریقایی را افتتاح می کند. حضور آمریکا اگر چه به عنوان میانجی بود اما اصرار مصر و روابط مصر با آمریکا انگیزه اصلی واشنگتن برای حضور در این مذاکرات بود به طوری که برخی خبرها حاکی از انجام توافقات پشت پرده با مصر پیرامون این سد بود.
"نیبیات غیتاشیو" سخنگوی وزارت خارجه اتیوپی با انتقاد از نقش آمریکا در این مذاکرات، گفت: آمریکا در این گفت وگوها به عنوان میانجی حضور ندارد و نقش واشنگتن با این سیاست های دوگانه نمی تواند واقعا میانجی گرانه باشد.
اکنون نیز بدون حضور اتیوپی و به رغم خواست این کشور، مذاکرات برگزار شده است؛ اتیوپی آن را دیدگاه مصر قلمداد کرده و اعلام کرده است که تا زمان حصول توافق به مذاکره با سودان و مصر بر سر اعلامیه اصولی ادامه خواهد داد؛ موضوعی که خشم مقامات مصر را برانگیخته است.
"سامح شکری" وزیر خارجه مصر با انتقاد از عدم حضور اتیوپی در نشست اخیر، وی را به وقت کشی متهم کرد و گفت: مصر همواره در چارچوب سیاسی صحبت می‌کند اما چنین قضیه‌ای و تأثیر آن بر کشورهای دیگر ایجاب می‌کند با عزم و اراده با آن برخورد شود.
اتیوپی2020 را سال بهره برداری از سد النهضه اعلام کرده است، به نظر می رسد در صورتی که سه کشور مصر و اتیوپی و سودان نتوانند پای میز مذاکره و با احترام به منافع جمعی و منطقه ای اختلافات را حل کنند؛ راه را بر مداخله بیشتر آمریکا در منطقه و خطر جنگی دیگر هموار می سازند.
نویسنده: آتوسا دینیاریان
139/118
بیشتر بخوانید:
انصراف جنبش النهضه از مشارکت در دولت تونس
شکست مذاکرات سد النهضه
برگزاری دور جدید مذاکرات سد النهضه در قاهره
