رجب طیب اردوغان درسخنانی درجمع اعضای حزب عدالت و توسعه دراستانبول، گفت: در مدیترانه شرقی از تمامی حقوق خود که ناشی از قوانین بین المللی و حقوق دریاها است، استفاده و دفاع خواهیم کرد.
منطقه شرق دریای مدیترانه دارای ذخایر نفت و گاز است اما فقدان ترسیم دقیق خطوط مرزهای دریایی در این حوزه، موجب شده است کشورهای ساحلی این دریا در خصوص بهره برداری از ذخایر نفت و گاز در شرق دریای مدیترانه با یکدیگر اختلاف پیدا کنند.
تنش میان ترکیه و یونان به دلیل حفاری‌های ترکیه در شرق دریای مدیترانه و در منطقه سواحلی جزیره قبرس تشدید شده است. جزیره قبرس در دریای مدیترانه، در پی بروز اختلاف های یونان و ترکیه، درسال 1974 میلادی و در پی درگیری های نظامی دوکشور، به دو بخش ترک نشین و یونانی نشین تقسیم شده است.
بخش جنوبی و یونانی نشین قبرس به عنوان یک کشور مستقل توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است، اما بخش شمالی یا ترک نشین جزیره قبرس، فقط توسط ترکیه به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته شده است.
جدا ازمشکلات ترکیه و یونان درجزیره قبرس، باید گفت، امضای توافقنامه ترکیه و لیبی هم در روز 27 نوامبر، با اعتراض بسیاری ازکشورهای منطقه و جهان مواجه شده است. به عنوان مثال، یونان همسایه ترکیه - که مشکلات مرزی دوکشور همچنان جریان دارد - اعلام کرد:
چنین توافقی از نظر جغرافیایی مضحک است، زیرا جزیره کرت یونان که میان سواحل ترکیه و لیبی واقع شده، در این توافقنامه نادیده گرفته شده است.
در واقع باید گفت، این توافقنامه خشم یونان، مصر و قبرس را برانگیخته است. مقام های این کشورها، توافقنامه اخیر ترکیه و لیبی را ناقض حقوق و مرزهای دریایی خود اعلام کرده اند. در پی امضای این توافقنامه، دولت یونان ضمن احضار سفیر لیبی درآتن، وی را به عنوان عنصری نامطلوب معرفی و از خاک یونان اخراج کرد. دولت آتن در عین حال، از اتحادیه اروپا خواسته است که ازیونان درقبال توافقنامه اخیر آنکارا - طرابلس حمایت کند.
اتحادیه اروپا چندی پیش اعلام کرد، طرح ترکیه برای انجام حفاری برای جستجوی نفت و گاز در سواحل قبرس، باعث ایجاد نگرانی بسیاری دراین منطقه شده است.
اتحادیه اروپا هشدار داده که این اقدام ترکیه موجب افزایش تنش ها شده و غیرقابل قبول است.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز توافقنامه اخیر ترکیه - لیبی را غیرسازنده و تحریک آمیز توصیف کرده است.
واکنش های منطقه ای و جهانی به امضای توافقنامه همکاری های نفتی - امنیتی و حاکمیت مناطق دریایی ترکیه و لیبی در حالی است که دولت ترکیه درچارچوب استراتژی تقویت نفوذ دریایی و تاکید برظرفیت‌های استراتژیک مدیترانه٬ به امضای این توافقنامه اقدام کرده است. درواقع این اقدام، بخش مهمی از دکترین سیاسی و دفاعی تیم اردوغان قلمداد می شود.
درهمین ارتباط، بسیاری از تحلیلگران ترک بر این باورند، دولت آنکارا طی دهه‌های اخیر٬ به اندازه کافی قدر موقعیت دریایی خود را ندانسته و از ویژگی "دریاپایه" بودن جغرافیای سیاسی خود بهره نگرفته و حریم دریایی خود موسوم به "وطن آبی" را تا حد زیادی رها کرده است.
به همین دلیل، به نظر می رسد دولت اردوغان به منظور تحقق منافع ازدست رفته ترکیه در دریای مدیترانه، به تحرکاتی دست می زند که امضای توافقنامه اخیر با لیبی تنها یک نمونه ازاین تحرکات است.
نویسنده: محمدعلی طالبی
138/116
بیشتر بخوانید:
آغاز چهارمین عملیات حفاری ترکیه در شرق مدیترانه/تحلیل
