پس از پایان رزمایش مشترک 12 روزه باکو و آنکارا در منطقه قفقاز جنوبی، ترکیه بار دیگر در جمهوری خودمختار نخجوان به برگزاری رزمایش اقدام کرده است. در مقابل این تحرکات نظامی، برگزاری رزمایش ارمنستان و روسیه نیز در نزدیکی مرزهای ترکیه در دستور کار قرار گرفته است.
درحقیقت، باید گفت، درحالی که سال‌های گذشته ملت‌های این منطقه از صلح و آرامش نسبی برخوردار بودند، برگزاری این رزمایش‌ها، دولت‌های این منطقه را به سمت رقابت تسلیحاتی و فرسایش منابع مالی ترغیب می‌کند.
بدیهی است، نتیجه این گونه تحرکات نظامی، کشاندن سرمایه‌های انسانی و مادی دولت‌ها و ملت‌های منطقه به سمت رقابت‌های تسلیحاتی است؛ بدون شک، نتیجه واقعی افزایش هزینه‌های نظامی‌گری، عقب‌ماندگی ملت‌ها از توسعه و امنیت پایدار است. به عبارت دقیق‌تر، باید گفت، افزایش هزینه‌های نظامی‌گری، سطح رفاه مردم جوامع علی‌الخصوص کشورهای درحال توسعه را به میزان چشمگیری کاهش خواهد داد.
درحالی که ارمنستان و روسیه به برگزاری رزمایشی با حضور هزاران نیرو و تجهیزات نظامی و تسلیحات پیشرفته در نزدیکی مرزهای ترکیه اقدام کرده‌اند، آنکارا نیز اعلام کرد، در ادامه رزمایش مشترک ترکیه و جمهوری آذربایجان در جمهوری خودمختار نخجوان، نیروهای شرکت‌کننده با استفاده از یگان‌های زمینی و هوایی، به مواضع دشمن فرضی حمله‌ور شدند.
«زهراب مناتسکانیان» وزیر امور خارجه ارمنستان اخیراً در مصاحبه با شبکه اینترفکس درباره حمایت آنکارا از باکو در جریان درگیری‌های اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و همچنین ایجاد مانع برای حل و فصل مناقشه قره باغ، گفت: «سیاست بی‌ثبات‌سازی و تجاوزهای ترکیه تهدیدی برای تمام مناطق مجاور این کشور است. امروز ترکیه در تلاش است تا سیاست بی‌ثبات‌کننده خود را در قفقاز جنوبی نیز پیش ببرد و این امر نگرانی جدی ایجاد می‌کند. ترکیه با اقدامات خود همچنان امنیت ارمنستان را تهدید می‌کند. به همین دلیل ارمنستان به منظور بهبود امنیت مرزی از جمله همکاری با شرکای خود کار خواهد کرد».
اظهارات وزیر امور خارجه ارمنستان نشان می‌دهد، این کشور برای پایان دادن به مناقشه طولانی‌مدت با جمهوری آذربایجان بر سر مالکیت منطقه قره باغ، به تکاپو افتاده است و در عین حال تلاش می‌کند، از تحرکات ترکیه در منطقه قفقاز جنوبی بکاهد.
دولت ترکیه درعین حال، با برگزاری رزمایشی در شرق دریای مدیترانه، تلاش می کند یونان را از مسیر توسعه اقتصادی و اکتشافات نفتی و گازی به عقب براند؛ در همین زمینه، وزیر امور خارجه ترکیه در واکنش به ادعای همتای یونانی‌اش مبنی بر استفاده از مهمات واقعی در رزمایش مدیترانه شرقی، گفت، رزمایش‌های ترکیه در چارچوب مقررات پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) انجام می‌گیرد.
در پی این تنش‌های لفظی، «ینس استولتنبرگ» دبیر کل سازمان نظامی ناتو، اعلام کرد، ترکیه و یونان درباره بحران مدیترانه شرقی مذاکرات فنی داشته‌اند، اما این مقام ناتو فاش کرد، دو کشور نتوانسته‌اند به توافق برسند.
در همین ارتباط، «ارسلان بولوت» ازنویسندگان مطبوعاتی، کارشناس و صاحب‌نظر سیاسی ترک گفته است، «مشکلات ترکیه و یونان سابقه طولانی دارد و همواره روابط دو کشور در هر تحولی دچار بحران بوده است. در دوره اخیر، اما یونان با آن که مرزهای دریایی در شرق مدیترانه نداشته است به حمایت از جمهوری قبرس برخاسته و به دنبال اعمال فشار بر آنکارا برای مقابله با پیشبرد برنامه‌های ترکیه در این منطقه بوده است.
به نظر می‌رسد، یونان از یک‌طرف با جلب نظر مصر و رژیم صهیونیستی و از طرف دیگر اتحادیه اروپا و آمریکا ائتلافی علیه ترکیه تشکیل داده است. آن‌ها می خواهند ترکیه را در داخل مرزهای آبی خود محدود کنند و اجازه فعالیتِ این کشور را در آب‌های آزاد ندهند.
در یک جمعبندی کلی از برگزاری رزمایش‌های متعدد کشورهای متخاصم در مناطق قفقاز جنوبی و مدیترانه شرقی می‌توان به این نتیجه رسید که این رزمایش ها عامل تحریک‌آمیز برای ترویج خشونت و بی‌اعتمادی میان دولت‌های منطقه است.
در عین حال، تردیدی نیست که امنیتی کردن منطقه به نفع کشورهای بیگانه و خارج از منطقه است و این دولت‌ها و ملت‌های منطقه هستند که نباید اجازه بدهند سرنوشت‌شان به دست بیگانگان رقم بخورد، کشورهایی که از این وضعیت ناپایدار سود سرشاری عاید خود می کنند. 113
نویسنده: محمدعلی طالبی خاکیانی
بیشتر بخوانید:
هشدار بورل به آنکارا، تشدید تقابل بین اتحادیه اروپا و ترکیه
هشدار اردوغان به غرب برای محدود کردن ترکیه در دریای مدیترانه
حضور ترکیه در شرق دریای مدیترانه؛ تشدید تنش‌های آنکارا با یونان و اتحادیه اروپا
