به گزارش خبرگزاری ایران پرس، پیرمحمد ملازهی در گفتگو با پایگاه خبری جماران ضمن اشاره به چگونگی ورود احمد سعود به پنجشیر، اهمیت و تبعات احتمالی جنگ در پنجشیر را نیز تشریح کرد.
ملازهی درباره شخصیت و تبار احمد مسعود گفت احمد مسعود پسر احمد شاه مسعود است که در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی بیشترین مقاومت را علیه شوروی انجام داد و در واقع درّه پنجشیر محل اصلی مقاومت علیه روس ها شد و با تمام تلاشی که روس ها داشتند تا بتوانند با توپ و تانک وارد این درّه شوند و این مقاومت را در آنجا شکست بدهند، موفق نبودند. بنابر این، از لحاظ خانوادگی وارث جریانی است که به عنوان قهرمان ملی افغانستان مطرح است.
وی افزود احمد مسعود جوانی است که تحصیلاتش در یکی از مراکز نظامی فرانسه بوده و تا قبل از این تحولات در فرانسه زندگی می کرد. او به صورت مخفیانه برگشت، در فرودگاه پیاده شد و بدون اینکه کسی او را بشناسد طرفدارانش بلافاصله او را به درّه پنجشیر بردند. از سوی دیگر موقعی که طالبان کابل را گرفت، امرالله صالح که معاون اشرف غنی بود خود را جانشین رئیس جمهور اعلام کرد. چون بر اساس قانون اساسی افغانستان معاون اول رئیس جمهور جانشین او می شود. امرالله صالح و احمد مسعود مقاومتی را سازماندهی کرده اند. ابتدا مذاکراتی با گروه طالبان داشتند ولی امتیازاتی که آنها قائل بودند به پنجشیری ها بدهند را احمد مسعود نپذیرفت. یعنی در واقع پیشنهاد طالبان این بود که به احمد مسعود پست و مقامی بدهند و مثلا در وزارتخانه ای وزیر شود و دست از مقاومت بردارد، اما احمد مسعود گفت اصلا مسأله من یا فرد دیگری نیست که در قدرت شریک شود و بحث ساختار قدرت است که باید تغییر کند و حقوق اقلیت های قومی و مذهبی رعایت شود. امارت اسلامی به معنایی که شما برداشت می کنید نیست و باید قومیت های دیگر را هم در قدرت بپذیرید و این موضوع در قانون اساسی تثبیت شود. طالبان این را نپذیرفتند و مذاکرات شکست خورد و در نتیجه طالبان حمله کرده اند و از پنجشنبه حملات شروع شده است.
ملازهی درباره تیم و تشکیلاتی احمد مسعود اظهار کرد بخشی از آنها نیروهای داخل درّه پنجشیر هستند، بخشی نظامی هایی بوده اند که تسلیم نشده اند و با اسلحه فرار کرده و به درّه پنجشیر رفته اند و بخش دیگر افرادی هستند که به شکل داوطلب از مناطق دیگر می آیند. در واقع نیروهای مسعود شامل پنجشیری ها، گروه های نظامی که با امرالله صالح آمده اند و گروه های داوطلبی مثل یارمحمد پسر ژنرال دوستم که با نیروهای خودش به آنها پیوستند؛ هستند.
این کارشناس مسایل افغانستان گفت طالبان نیروهای زیادی را اعزام کرده اند و درّه پنجشیر الآن به طور کامل در محاصره طالبان است. ظاهرا فقط گروه های قومی تاجیک، که با اینها فامیل هستند، یک خط هوایی را از منطقه خودشان باز کرده اند. البته روشن است که دولت تاجیکستان موافق است. آنها مقداری کمک های انسانی و شاید هم تسلیحاتی بتوانند به اینها برسانند. فرودگاه کوچکی در آنجا است که هواپیماهای سبک می توانند رفت و آمد کنند. ولی به هر حال فشار روی پنجشیری ها زیاد خواهد بود و جمعه شب فشار به حدی بوده که طالبان مدعی هستند توانسته اند به پنجشیر وارد شوند و البته خود پنجشیری ها می گویند حملات را دفع کرده ایم. ولی واقعیت این است که اگر حمایت جدی داخلی یا خارجی از پنجشیر نشود، متأسفانه در بلند مدت نمی توانند مقاومت کنند. چون طالبان هم انگیزه دارند و هم نیروهای کیفی دارند که حاضر هستند عملیات انتحاری انجام بدهند، کشته شوند و جلو بروند؛ این مسأله خیلی خطرناک است.
ملازهی همچنین درباره اهمیت جبهه پنجشیر نیز گفت اگر پنجشیری ها بتوانند تا زمستان مقاومت کنند، در فصل زمستان طالبان شانس زیادی برای گرفتن آنجا ندارند و مجبور به مصالحه خواهند شد. طالبان قرار بود روز جمعه بعد از نماز جمعه ساختار قدرت را اعلام کنند و به دلیل وضعیتی که در پنجشیر پیش آمده مجبور شده اند عقب بندازند. الآن طالب دو وجه دارد؛ یکی شورای کویته است که کم و بیش سعی می کند با ملایمت با بقیه قومیت ها و مذاهب برخورد کند و می گوید حقوق زنان را در چهارچوب شریعت می پذیریم، ولی توضیح نمی دهند که چه برداشتی از شریعت دارند. جناح مقابل اینها شورای پیشاور و شبکه حقانی است. شبکه حقانی به چیزی کمتر از جماعت اسلامی رضایت نمی دهد. تا زمانی که پنجشیر این وضعیت را داشته باشد به نظرم خیلی سخت خواهد بود که این دو گروه طالبان هم به وحدت نظر برسند.
وی درباره دلایل سفر فرمانده ISI پاکستان به کابل نیز گفت این سفر به این دلیل انجام شد که دو مشکل را با اینها بحث کند و راه حل پیشنهاد بدهد؛ یکی چگونگی مصالحه با پنجشیر و احمد مسعود است و دیگری هم مصالحه بین شورای کویته و شورای پیشاور است که باید دولت قابل قبولی تشکیل بدهند تا دنیا اینها را به رسمیت بشناسد. اگر امارت اسلامی انحصاری اعلام کنند، این خطر وجود دارد که دنیا دچار مشکل شود و اینها را شناسایی نکند. اگر قدرت انحصاری پشتون طالب مشغول به کار شود بقیه قومیت ها هم ناچار دست به سلاح خواهند برد و جنگ داخلی پیش خواهد آمد. بنابر این، به نظر می رسد فرمانده ISI آمده که طالبان را قانع کند مقداری شرایط بیرونی را هم درک کنند و امارت اسلامی به معنایی که در نظرشان است را برای مرحله بعدی بگذارند و فعلا کاری کنند که با شناسایی منطقه ای و بین المللی روبرو شوند تا بتوان اقتصاد را راه انداخت و کشور را اداره کرد.
ملازهی همچنین گفت راه حلی که مسعود پیشنهاد کرده نوعی توزیع قدرت در قالب فدرالی است که مثلا هرکدام از مناطق قومی یک دولت محلی و پارلمان محلی داشته باشند و سهم مشخصی هم در قدرت داشته باشند. اینها مسائلی است که پذیرش آن برای طالبان فعلا سخت است ولی به نظرم پاکستانی ها می توانند طالبان را قانع کنند. برای اینکه خطرات بعدی برای خود پاکستان پیش نیاید. چون بخشی از طالبان در پاکستان حضور دارند و آنها هم به دنبال اسلامی کردن پاکستان هستند. بنابر این، من فکر می کنم شاید پاکستانی ها بتوانند مصالحه ای را بین پنجشیر و طالبان ترتیب بدهند و توزیع قدرتی حداقل در کوتاه مدت عملیاتی شود. ممکن است بعدا طالبان نپذیرند و زیر میز بزنند چون این سابقه دارد. ولی به هر حال شرایط حساسی است و به نظرم این خطر هم برای طالبان هست که اگر کشورهای ازبکستان و تاجیکستان به حمایت از درّه پنجشیر وارد شوند و به نوعی روس ها هم پشت پرده وارد شوند، در آن صورت طالبان نمی تواند قدرت تثبیت شده ای را به وجود بیاورد و آسیب پذیر خواهند بود. از این زاویه باید اهمیت پنجشیر را دید ولی خطر هم وجود دارد. چون طالبان برای گرفتن آنجا انگیزه دارند؛ برای اینکه تثبیت قدرت برای آنها مسأله مهمی است. نیروی کافی هم دارند و از کشته هم نمی ترسند. // 114
