منظور از "بازگشت بزرگ" کلیدواژه ای است که در دو سال اخیر "الهام علی اف" رییس جمهوری آذربایجان آن را بر اساس طرح ارایه شده از سوی مستشاران صهیونیست و انگلیسی - آمریکایی خود برای تبلیغ و جا انداختن مناقشه جدید قومی- ارضی - دینی با ارمنستان استفاده می کند. الهام علی اف اخیرا از طرح های جریان صهیونیسم بین الملل ، ترک گرایی و انگلیس، با نام طرح های شخصی نام می برد.
طرح موسوم به دالان زنگزور که از چند دهه پیش توسط دولت ترکیه از ارمنستان درخواست شده بود، اما هماره با پاسخ منفی دولت ارمنستان مواجه شده است. اکنون نیز طرح موسوم به بازگشت بزرگ که احتمالا طرح مشترک انگلسی - صهیونیستی - ترک گرایی است به منظور بازگرداندن جمعیتی بالغ بر پانصد هزار تن از آذری زبان های مقیم ارمنستان است. این جمعیت در جمهوری آذربایجان با القابی نظیر "یِراذ" معرفی شده است و زندگی می کنند.
در اوایل فروپاشی شوروی، بسیاری از یرآذهای مقیم ایروان توانسته اند، خانه های خود را با ارامنه مقیم باکو تعویض کنند. این در حالی است که سرنوشت بسیاری از یرآذهایی که از ارمنستان به جمهوری آذربایجان بازگشته اند، بسیار ناگوار و عبرت انگیز گزارش شده است. به طوری که فرزندان یرآذها اکثرا به روسیه و کشورهای غربی پناهنده شده اند.
به هر حال، چنین به نظر می رسد که بیگانگانی که با دولت الهام علی اف در باکو متحد شده اند، تلاش می کنند که دولت ایروان را مجبور کنند تا به خواسته های دولت باکو تن دهد. از جمله این که باقی مانده آذری زبان های مقیم ارمنستان را در این کشور در تنگنا قرار دهند و آن ها نیز به تصور این که دولت الهام علی اف قدرتمند شده است، در ارمنستان قیام کنند. این ترفندی است که مقام های باکو و بیگانگان متحدش با رویای کمک به دولت الهام علی اف در دستور کار قرار داده اند.
به عبارت دیگر، دولت الهام علی اف تلاش می کند تا با بازگرداندن هویت آذری زبان های مقیم ارمنستان تحت عنوان "آذری ارمنستانی یا یراذ" ، بر دولت ایروان فشار وارد کند. در همین ارتباط، به نظر می رسد دولت الهام علی اف تلاش می کند با فضاسازی جدیدی مبنی بر ایجاد مناقشات قومی - ارمنی - دینی با ارمنه، اهداف خود را یک گام دیگر به پیش ببرد.
در حقیقت، دولت الهام علی اف آذری زبان های مقیم ارمنستان را بدون آن که خود بدانند و بخواهند در لبه تیغ تیز ارامنه قرار داده است تا به این وسیله شاید ارمنستان به کشتن صدها هزار آذری زبان مسلمان مقیم ارمنستان تن دهد و دولت الهام علی اف بتواند مساله نسل کشی مسلمان ها توسط دولت ارمنستان را در سطح جهانی مطرح کند. در عین حال، به این وسیله ترکیه را از فشارهای دولت ارمنستان و جامعه جهانی نجات دهد.
علاوه بر این، رژیم نژادپرست اسرائیل، که با عنوان نسل کشی آلمان نازی، هولوکاست را مطرح کرده و دهها سال است که از آمریکا و دولت های اروپایی با همین عنوان باج گیری می کند، از تهدیدهای نخستین نسل کشی ارامنه در قرن بیستم توسط امپراتوری عثمانی نجات می یابد. به این ترتیب این ماجراجویی جدید می تواند از سوی دولت الهام علی اف، رژیم صهیونیستی و جرین ترک گرایی حمایت و مطرح شده باشد.
نویسند: طالبی
116
