«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر خارجه قطر در جمع خبرنگاران در دوحه درباره تأثیر تنش قطر با گروه عربی 1+3 بر شورای همکاری خلیج فارس، گفت: «شورای همکاری با یک مفهوم راهبردی و بر اساس اعتماد شکل گرفت، اما با بحران اخیر، اعتماد اعضای شورای همکاری خلیج فارس به یکدیگر کاملاً از بین رفته است و اعتمادسازی دوباره زمان زیادی نیاز دارد.»
بیش از 70 روز از تنش میان قطر و گروه عربی 1+3 شامل عربستان، امارات و بحرین به عنوان سه عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه مصر می گذرد. این کشورها روز 5 ژوئن روابط خود با قطر را به دلیل آنچه که حمایت قطر از تروریسم و سیاست خارجی ناهمسو با این کشورها عنوان کردند، قطع کرده و با بستن مرزهای زمینی، دریایی و هوایی خود به روی قطر، تلاش کردند این کشور را برای عدول از مواضع منطقه ای خود تحت فشار قرار دهند.
دوحه: عربستان سعودی در قبال قطر رفتار قیم مآبانه دارند
با این حال، قطر ضمن رد این اتهامات، در مقابل عنوان کرد که عربستان سعودی در قبال قطر رفتار قیم مآبانه دارند اما عصر این رفتار تمام شده است و قطر بر حفظ حاکمیت و استقلال خود تاکید دارد. این موضع گیری قطر ضمن اینکه سبب تداوم و حتی گسترش تنش درون عربی شد، تضعیف شورای همکاری خلیج فارس را نیز در پی داشت.
اساساً یکی از دلایل اصلی تنش درون عربی این است که عربستان و دو کشور امارات و بحرین بر این باور هستند که سیاست منطقه ای دولت قطر در چارچوب «منطقه گرایی» حاکم بر شورای همکاری خلیج فارس نیست. در واقع؛ این کشورها انتظار دارند که قطر به شورای همکاری خلیج فارس به عنوان یک نهاد منطقه ای در خلیج فارس بنگرد و در قالب این نهاد منطقه ای نیز در حوزه سیاست خارجی تصمیم سازی کند.
دولت قطر، اما، در اثر رفتارهای عربستان سعودی به این جمع بندی رسیده است که ریاض تلاش دارد از شورای همکاری خلیج فارس به عنوان نهادی برای اعمال نگاه قیمومیت گرایانه خود بر سایر اعضای این شورا بهره گیرد. بر همین اساس، در اغلب تنش هایی که در درون شورای همکاری خلیج فارس بروز کرد، یک پای تنش قطر است.
شکل گیری قطب بندی در درون شورای همکاری خلیج فارس
موضوع دیگر این است که بی اعتمادی به شورای همکاری خلیج فارس صرفاً مختص قطر نیست بلکه دو کشور کویت و عمان نیز با تصمیماتی که عربستان سعودی اتخاذ می کند، همراهی نمی کنند. برای مثال؛ دولت های کویت و عمان در تنش اخیر حاضر نشدند روابط خود با دوحه را قطع کنند. همین موضوع سبب شکل گیری قطب بندی در درون شورای همکاری خلیج فارس شده است.
با توجه به این شرایط؛ «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر خارجه قطر بر این باور است که اعتماد در شورای همکاری از بین رفته و بر این نهاد بی اعتمادی حاکم شده است. حاکم شدن بی اعتمادی بر یک نهاد منطقه ای به معنای «مرگ» آن نهاد محسوب می شود زیرا مهمترین شرط برای کارآمدی یک نهاد منطقه ای، وجود اعتماد و درک مشترک میان اعضا است. این شرایط اکنون در شورای همکاری خلیج فاس دیده نمی شود. از این رو، گمانه هایی درباره تغییر در ترکیب اعضای شورای همکاری خلیج فارس نیز وجود دارد.118/112
بیشتر بخوانید:
عربستان، قطر را به تلاش برای فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس متهم کرد
واکنش قطر به امتناع عربستان از مذاکره برای حل بحران شورای همکاری خلیج فارس
شورای همکاری خلیج فارس، تبعیت از عربستان و فرصت سازی برای مداخله انگلیس و امریکا در منطقه / تحلیل
