بهرام قاسمی روز یکشنبه در بیانیه ای درباره تعلل اتحادیه اروپا در راه‌اندازی کانال ویژه مالی این اتحادیه با ایران خاطر نشان کرد: ایران الزاماً از یک کانال و ساز و کار پیروی نکرده و کارهای مختلفی انجام داده است و خوشبختانه در شرایط نسبتاً مطلوبی قرار دارد.
سخنگوی وزارت خارجه در عین حال ابراز امیدواری کرد که اروپا به رغم اینکه نتوانسته است در موعد مقرر بسته خود یا همان کانال ویژه مالی را رسماً اعلام کند، بتواند همچنان در این مسیر حرکت و به تعهداتش عمل کند.
بحث راه‌اندازی ساز و کار مالی بین ایران و اتحادیه اروپا پس از خروج آمریکا از برجام و با اصرار و علاقمندی که در بیشتر کشورهای جهان و به خصوص سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) در باقی ماندن ایران در برجام وجود داشت، شکل گرفت.
انتظار می رفت این مکانیزم مالی تا قبل از ماه نوامبر که مرحله دوم تحریم های ایالات متحده علیه ایران از سر گرفته شد، ایجاد شود؛ اما این ساز و کار توسط اتحادیه اروپا اجرایی نشده است.
اکنون این سوال مطرح می شود که چرا اروپا در ایجاد کانال مالی از خود ضعف نشان می دهد و آیا دلیل این تعلل صرفا ترس از تحریم‌های آمریکا است؟
نگاهی به SPV
«اس.وی.پی» Special Purpose Vehicle، سیستمی است که با هدف ادامه همکاری تجاری اتحادیه اروپا با ایران حتی با وجود تحریم‌های آمریکا طراحی شده است.
هدف این سازوکار ایجاد کانالی مالی به عنوان جانشین سوئیفت و با حذف دلار از مبادلات است، به نحویکه شرکت‌های اروپایی بتوانند بدون استفاده از کانال های مرسوم مالی بین‌المللی، هم با ایران داد و ستد کرده و هم مشمول تحریم ها و مجازات های سنگین آمریکا قرار نگیرند؛ اما تا کنون هیچ کشوری میزبانی SPV را به عهده نگرفته است.
صرف نظر از وابستگی اقتصادی اروپا به آمریکا؛ برخی ناظران سیاسی معتقدند اروپا نیزبه گونه‌ای به دنبال همان اهداف آمریکا در تسری مذاکرات چندجانبه به مسایل موشکی و منطقه‌ای است.
سخنان چندی قبل رییس جهمور فرانسه اشاره ای صریح به همین موضع دارد.
«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه، اکتبر گذشته، در مصاحبه با «فرانس ۲۴» گفته بود: "احاطه کردن ایران با یک سیاست الزام‌آور، همان چیزی است که من همواره بر آن تاکید دارم. برای من راهبرد با ایران بر چهار مبنا است؛ حفظ توافق هسته‌ای، توان مدیریت فعالیت هسته‌ای ایران پس از سال ۲۰۲۵ (پایان برجام)، کنترل فعالیت موشک‌های بالستیکی ایران و توان مقابله با نفوذ ایران در منطقه."
دکتر «عبدالرضا فرجی راد» سفیر سابق ایران در نروژ معتقد است: "با توجه به گذشت چندین ماه از خروج «دونالد ترامپ» از برجام، اگر صرفا مشکل به مباحث فنی این مکانیزم مربوط بود، باید تا امروز حل می شد. اما عدم ایجاد سوئیفت یورویی می تواند دلایل سیاسی داشته باشد."
عملکرد اروپا باعث شده این شائبه ایجاد شود که این ساز و کار مالی در آینده ای نزدیک قابل دستیابی نیست. حتی برخی بر این عقیده اند که اروپایی ها در پی اتلاف وقت و نگه داشتن ایران بر تعهدات برجام هستند.
ظریف وزیر امور خارجه ایران اما گفته است که بدون تامین منافع جمهوری اسلامی ایران در برجام، امکان ادامه این وضعیت وجود ندارد.
بنابراین اگر مسئله اروپا صرفا فشارهای امریکا باشد، باید امیدوار بود که بتواند مقابل این فشار‌ها از هویت اروپایی خود دفاع کند، زیرا ایران کشوری نیست که دیگران برای آن شرط تعیین کنند.
نویسنده: جمشید امین زاده
116/118
بیشتر بخوانید:
پیگیری گزینه‌های مختلف دربرابر سازوکار مالی اروپا
قاسمی: سازوکار مالی اروپا شامل همه کالاها می شود
حذف دلار از مبادلات اقتصادی اروپا؛ هدف سامانه واسط مالی(SPV)
