این نامه از ابعاد مختلف قابل تحلیل است. اول، جنایت آل سعود علیه منتقدان، فعالان، خطبا و علما به حدی گسترش پیدا کرد که موجب واکنش علمای اسلامی در مناطق مختلف جهان شده است. بر اساس برخی گزارش ها، از سپتامبر ۲۰۱۷ تا سپتامبر ۲۰۱۸ نیروهای امنیتی سعودی مجموعا ۱۰۴ نفر را که بیشتر آنها از خطیبان مساجد بودند، بازداشت کرده اند.
برخی نیز به اعدام محکوم شده اند که از جمله می توان به صدور حکم اعدام برای «سلمان العوده»، «عوض القرنی» و «علی العمری»، سه نفر از علمای عربستانی اشاره کرد که نامه ۸۰ عالم اسلامی نیز برای اجرا نشدن حکم اعدام این سه نفر نوشته شد.این سه نفر ضمن اینکه در بازداشت انفرادی هستند، توسط نیروهای امنیتی سعودی شکنجه شده و مطابق برخی گزارش ها سعود القحطانی که در قتل فجیع جمال خاشقجی ، روزنامه نگار سعودی دست داشته است ، این افراد را شکنجه می دهد.
دوم، این نامه به ابتکار یک عالم پاکستانی ساکن کانادا نوشته شد و در میان امضاکنندگان نامه، علمای کشورهای مختلف حضور دارند. این موضوع گویای این است که نگرانی از جنایت های حقوق بشری آل سعود به موضوعی " جهانی " تبدیل شده است و صرفا به درون عربستان و یا عربستانی های خارج نشین محدود نمی شود.
سوم، اگرچه برخی از امضاکنندگان نامه از تفکر خاصی حمایت می کنند اما هیچ یک از سیاسیون نیستند و دخالتی نیز در سیاست ندارند. به طور کلی می توان گفت از چهار طیف فکری سنتی، اخوانی، سلفی و شیعی در میان امضاکنندگان این نامه حضور دارند.
هفته نامه "اکونومیست" در این خصوص نوشت: " در بین امضاکنندگان نامه وابستگان به تفکر اخوان المسلمین ، علمای سلفی و همچنین علمای سنتی که در غرب از احترام برخودارند و دخالتی در سیاست ندارند، حضور دارند.
"چهارم، این نامه به نوعی یک اقدام ابتکاری محسوب می شود زیرا پیش از این عالمان دیگر کشورها یا نامه ای این چنینی به حکام دیگر کشورها ننوشته اند و یا اینکه اساسا دخالتی در سیاست نداشته اند. این سنت شکنی به منزله ابراز نگرانی شدید علمای اسلامی از رویکرد خشن آل سعود علیه منتقدان و خطبا و علما است.
پنجم، در صورتی که حکومت سعودی به نامه ۸۰ عالم اسلامی بی توجه باشد و آنرا نادیده بگیرد و حکم اعدام سه خطیبی که صرفا انتقادهای معمولی از سیاست های آل سعود داشته اند را اجرا کند، چهره خشن خود به خصوص خشونت محمد بن سلمان را نشان می دهد.
در همین باره «جاناتان براون» استاد دانشگاه «جرج تاون» گفت: "این نامه آثار مخرب سیاست های عربستان سعودی را بر ملا می کند؛ «سلمان العوده» و «عوض القرنی» دو فردی هستند که تفکرات مستقلی دارند و می توانند به حکومت سعودی در انعکاس تصویر مناسبی از خویش یاری دهند، اما اعدام آنها کاملا نتیجه عکس دارد".
ششمین نکته این است که علمای مسلمانی که دخالتی در سیاست ندارند با این نامه نگرانی خود را از وضعیت حقوق بشر در عربستان نشان داده اند، اما قدرت های غربی که داعیه حقوق بشری دارند تا کنون هیچ واکنشی به بازداشت انفرادی، شکنجه و احکام غیرقانونی از جمله حبس طولانی مدت و اعدام فعالان سیاسی، خطبا و علمای مذهبی توسط آل سعود نشان ندادند و همچنان به دلارهای نفتی آل سعود در مقابل " نادیده گرفتن " جنایت های حقوق بشری چشم دارند.113/118
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتربخوانید:
نامه نهادهای حقوق بشری به گوترش درباره کودک‌کشی عربستان
درخواست دیدبان حقوق بشر برای محاکمه رژیم سعودی
نگرانی عفو بین الملل از تشدید بازداشت فعالان حقوق بشری در عربستان
