دستگاه امنیتی عربستان سعودی عربستان روز چهارم آوریل سال جاری میلادی «محمد الخضری» از رهبران حماس را در شهر جده که حدود سه دهه مقیم این شهر بود، دستگیر کرده است. روزنامه لبنانی الاخبار تعداد بازداشت شدگان حماس در عربستان را بیش از 60 نفر اعلام کرد. عربستان برای بازداشت الخضری دلیلی اعلام نکرد، اما جنبش حماس اعلام کرد که وی صرفا در حال جمع آوری کمک مالی برای اسرای فلسطینی بود.
موضوع دیگر این است که الخضری و دیگر اعضای حماس که در زندان های عربستان هستند، تحت شکنجه قرار می گیرند. یکی از مقامات جنبش حماس در گفتگو با پایگاه خبری "عربی 21" گفت: شرایط بازداشت شدگان بسیار وخیم است و دولت سعودی حساب های مالی آنها را بسته و خانواده هایشان نیز در شرایط مالی بدی به سر می برند.
این رفتار عربستان سعودی با رهبران و اعضای حماس گویای این است که آل سعود روابط مناسبی با جنبش حماس ندارد، در حالی که حماس به لحاظ هویت قومی جنبشی عربی و به لحاظ هویت مذهبی جنبشی مسلمان و سنّی است.
بنابراین به لحاظ قومی و مذهبی تعارضی میان عربستان و حماس وجود ندارد؛ آنچه که سبب تعارض و حتی خصومت در روابط حماس و عربستان است، اختلاف های هویتی سیاسی میان طرفین است.
جنبش حماس از مهمترین گروههای عضو محور مقاومت است که با هرگونه سازش با رژیم صهیونیستی و همچنین با مداخله بازیگران فرامنطقه ای در امور منطقه غرب آسیا مخالف است. این در حالی است که عربستان سعودی به خصوص پس از به قدرت رسیدن ملک سلمان و پسرش رویکرد ضد مقاومت شدیدی را اتخاذ کرده است که شامل برخورد با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) نیز می شود. عربستان سعودی، جنبش حماس را «افراطی» می داند.
نکته دیگر این است که با توجه به تعارض هویتی سیاسی عربستان و حماس، بروز تنش در روابط طرفین پیش از این نیز وجود داشته است، اما در گذشته میانجی گری سبب حل این تنش ها می شد.
حماس در تنش فعلی نیز تلاش کرد با میانجی گری بازیگران ثالث موضوع را حل کند، اما عربستان تحت رهبری ملک سلمان به حماس نیز مانند دیگر کشورهای عربی نگاه "بالا" به "پائین" دارد و خواستار مطیع کردن همه بازیگران عربی است.
در همین راستا، جنبش حماس اعلام کرده است که به مدت پنج ماه و نیم تلاش داشته از طریق وساطت محمد الخضری 81 ساله را آزاد کند ولی بعد از آنکه این تلاشها و وساطت ها بی ثمر بوده، مجبور شده است، این قضیه را رسانه ای و علنی کند.
نکته پایانی اینکه آل سعود مدعی حمایت از فلسطین است و این ادعا با رفتارهایی نظیر بازداشت رهبران و اعضای حماس و سیاست هایی نظیر عادی سازی روابط با اسرائیل سازگاری ندارد.
در همین راستا، «اسامه حمدان» مسئول روابط خارجی جنبش حماس با انتقاد از بازداشت اعضا و رهبران این جنبش از سوی حکومت سعودی گفت: "کسی که برای فلسطین کار می کند باید تکریم شود نه اینکه در زندان باشد."
نویسنده: سیدرضی عمادی
116
