به گزارش خبرگزاری ایران پرس، قلعه سالار محتشم، بیش از 170 سال پیش توسط میرزا علی خان کمره‌ای، فرزند علی قلی خان سرهنگ و فرمانده برجسته قاجار، ساخته شد.
این قلعه به عنوان یک عمارت مسکونی با مساحت هزار متر مربع در میان باغ های خمین بنا شد و پناهگاهی امن برای مردم این شهرستان در برابر دزدها و اشرار بود.
معماری قلعه سالار محتشم، ترکیبی از سبک سنتی ایرانی و کلاسیک اروپایی است و با مصالحی مانند آجر، سنگ، چوب، گچ، خشت، آهک و کاشی ساخته شده. این عمارت دوطبقه شامل شبستان همکف با ۸ اتاق متنوع، ایوان سراسری با ستون‌های آجری کوتاه و ضخیم، طاق‌های هلالی عریض و تزیینات آجری ظریف (انار، گل، پرنده و شاخه) است.
طبقه اعیان‌نشین دارای ایوان با ۱۸ ستون چوبی گچ‌بری‌شده، گچبری‌های شکارگاهی، نقوش اسلیمی و ختایی، درها، پنجره‌ها و سقف‌های چوبی حکاکی‌شده است.
قلعه سالار محتشم یکی از عمارت‌های نادر ایران محسوب می‌شود که ۱۷۰ سال پیش دارای سیستم برق‌کشی بوده که تاکنون منبع تامین نیروی برقی این سیستم مشخص نشده است. این بنای تاریخی دارای عکاس‌خانه اختصاصی است و هم‌اکنون عکس‌های بسیاری از آن به جای مانده که علاوه بر ارزش هنری، از نظر شناخت تاریخ خمین نیز حایز اهمیت است.
این قلعه پس از مرمت در خرداد ۱۳۸۵ توسط اداره میراث فرهنگی استان مرکزی، به اولین موزه مردم‌شناسی خمین تبدیل شد. این موزه ابزار معیشتی سنتی، پیکره‌های آیین‌های محلی مانند شب چله، کردعلی به کوه و کوسه ناقالدی، و سنگ‌نگاره‌های تیمره را به نمایش می‌گذارد.
قلعه سالار محتشم در ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ به عنوان اثر ملی ایران ثبت شده است.
سیما مشتاقان
