پژوهشی تازه که در مجله ساینس منتشر شده است، نشان می‌دهد مورچه‌های سیاه با تغییر ساختار لانه‌هایشان، سرعت گسترش بیماری را کاهش می‌دهند.
«لوک لکی» محقق دانشگاه بریستول می‌گوید: پیش‌تر می‌دانستیم که مورچه‌ها بسته به دما و ترکیب خاک، روش حفاری خود را تغییر می‌دهند. اما این نخستین‌بار است که نشان داده شده یک حشره ساختار محیط خود را برای کاهش انتقال بیماری تغییر می‌دهد.
درآشیانه مورچه‌ها به عنوان حشراتی اجتماعی، تماس نزدیک میان اعضا باعث تسهیل انتشار عوامل بیماری‌زا می‌شود. از آنجا که لانه‌های مورچه‌ها ساختاری پیچیده با اتاق‌های ویژه برای غذا و لاروها و تونل‌هایی برای دفع پسماند دارند، پژوهشگران می گویند این شبکه زیرزمینی می‌تواند منابع احتمالی آلودگی را ایزوله کند.
برای بررسی این فرضیه، تیم تحقیقاتی با استفاده از فناوری پیشرفته تصویربرداری سه‌بعدی روند ساخت لانه توسط دو گروه ۱۸۰تایی از مورچه‌های سیاه را در ظروف پر از خاک ثبت کردند. پس از ۲۴ ساعت، ۲۰ مورچه دیگر به هر ظرف اضافه شد که یکی از گروه‌ها در معرض نوعی قارچ بیماری زا قرار گرفته بود. طی شش روز، دانشمندان به طور دوره‌ای لانه‌ها را اسکن و نقشه سه‌بعدی کامل مسیرها، ورودی‌ها و اتاق‌ها را ثبت کردند.
نتایج نشان داد مورچه‌هایی که در معرض قارچ قرار گرفته بودند تغییرات بیشتری در ساختار لانه ایجاد کردند؛ فاصله میان ورودی‌ها به طور میانگین حدود ۶ میلی‌متر بیشتر شد که موجب کاهش تجمع در سطح می‌شد. این کلونی‌ها همچنین اتاق‌هایی با مسیرهای طولانی‌تر و پرپیچ‌وخم‌تر در بخش‌های دورتر ساختند و تونل‌های متعددی نیز ایجاد کردند تا مسیرهای جایگزین برای رفت‌وآمد و جلوگیری از تماس فراهم باشد. علاوه بر این، افزایش فعالیت سطحی در میان مورچه‌های در معرض پاتوژن ثبت شد که نشان‌دهنده نوعی خودایزوله‌سازی و فاصله‌گذاری اجتماعی است.
تحلیل شبکه فضایی و شبیه‌سازی‌های انجام‌شده بر اساس مدل‌های سه‌بعدی نشان داد ساختارهای اصلاح‌شده لانه‌ها به طور مؤثری خطر مواجهه مورچه‌ها با آلودگی را کاهش داده است.
به گفته لوک لکی: «یکی از شگفت‌انگیزترین یافته‌ها این بود که وقتی خودایزوله‌سازی مورچه‌ها را نیز در شبیه‌سازی‌ها لحاظ کردیم، اثر آن در کاهش انتقال بیماری در لانه‌های در معرض آلودگی حتی بیش از لانه‌های کنترل بود.
Hossein Vaez
