فرانسه و بورکینافاسو پس از کوتای نظامی « ابراهیم ترائوره» در ماه سپتامبر که به برکناری سرهنگ دوم «پل هانری ساندائوگو دامیبا» منجر شد، با تنش مواجه شد. این دومین کودتای نظامی در بورکینافاسو در سال 2022 بود که طی آن، کودتاچیان، قانون اساسی را تعلیق کردند و مرزها را بستند.
مقامات بورکینافاسو، پاریس را به مداخله در امور داخلی این کشور متهم می کنند؛ از جمله این که دامیبا را پناه داده اند. «ژان بپتیست کابره»، سخنگوی ارتش بورکینافاسو در این زمینه گفت: دامیبا سعی کرده به پایگاه نظامی کامبوینسین فرانسه عقب نشینی کند تا خود را برای یک ضد حمله آماده کند و بین نیروهای دفاعی و امنیتی ما اختلاف به وجود آورد.
دامیبا وعده داده بود که دموکراسی و صلح را در بورکینافاسو احیا کند. اما عملا وی نتوانست اقدام موثری در مواجهه با گروه های تروریستی مستقر دراین کشور انجام دهد به طوری که بورکینافاسو به محل فعالیت گروه‌های تروریستی القاعده و داعش بدل شده و فعالیت های این گروه ها در کشورهای همجوار نیز افزایش یافته است.
این شرایط درحالی است که فرانسه سال هاست به بهانه کمک به مبارزه با تروریسم آفریقا حضور دارد و عملا در عرصه های مختلف سیاسی و اقتصادی به صورت آشکار و پنهان مداخله می کند. مداخلات فرانسه سبب شده است که به ویژه طی سال های اخیر و در پی عدم توجه پاریس به انجام تعهداتش در مبارزه با گروه های شبه نظامی و تروریستی، انتقادات از این کشور افزایش یابد.
براساس گزارش های منتشر شده از سال 2015، بورکینافاسو بارها هدف حملات مختلف تروریستی قرار گرفته است که بر اثر آن، صدها تن کشته و بیش از 1.5 میلیون نفر در داخل و خارج از این کشور آواره شده اند.
طی دهه های اخیر نیز فرانسه همواره در کشورهای مختلف آفریقا به بهانه های مختلف حضور داشته است. در واقع قاره آفریقا برای فرانسه در ابعاد مختلف اقتصادی و نظامی دارای اهمیت ویژه ای بوده است . برای مثال، در بعد اقتصادی، تا قبل از سال 2020 شرکت های فرانسوی تقریبا انحصار تولیدات حاصل از منابع معدنی در مستعمرات سابق فرانسه مانند نیجر یا مالی را در اختیار داشتند.
در بخش نظامی نیز نیروهای فرانسوی همواره در کشورهای مختلف آفریقا پراکنده شده اند. حتی فرانسه در کشورهایی چون مالی و نیجر و ساحل عاج و چاد به بهانه کمک به برقراری امنیت و آرامش و مبارزه با تروریسم، دارای پایگاه نظامی است.
در واقع فرانسه طی دهه های اخیر در قالب استعمار جدید، حضور فعالی در کشورهای آفریقایی دارد؛ استعماری که سلطه مستقیم را مد نظر قرار نمی دهد. اما در بعد اقتصادی با اهدای کمک های مالی، وام های بلند مدت و اجرای طرح های اقتصادی و تجاری، حضور دارد. در بعد سیاسی نیز، فرانسه با نفوذ در ساختار قدرت کشورهای سابقا مستعمره، صرفا در راستای منافع خود عمل کرده است.
اما این سیاست فرانسه در پی بیداری بیش از پیش ملت آفریقا طی سال های اخیر، با مشکل مواجه شده است. ملت های منطقه، نفوذ و مداخلات فرانسه را برنمی تابند چنان که چندی پیش مالی نیز به عنوان یکی از مهم ترین شرکای فرانسه در آفریقا، در اعتراض به عملکرد فرانسه، روابط سیاسی خود را با این کشور قطع، سفیر فرانسه را اخراج و نیروهای نظامی فرانسه را بیرون کرد.
سرهنگ «مایگا» نخست وزیر موقت مالی در این زمینه می گوید: رهبران فرانسه ارزش های اخلاقی جهانی را انکار کرده و خود را به یک حکومت نظامی در خدمت تاریک اندیشی تبدیل کرده اند؛آنها با سیاست های نواستعمارگرایانه، توهین آمیز و انتقام جویانه مانند تحریم در کشورهای مختلف آفریقا حضور دارند.
اکنون نیز بورکینافاسو سفیر فرانسه را اخراج کرده است؛ رخدادی که از کاهش نفوذ فرانسویان برای ادامه مداخله گری ها در قلب آفریقا حکایت دارد.
نویسنده: آتوسا دینیاریان
112
