موضوع اصلی در این سفر بحث همکاری‌های منطقه ای است که در شرایط کنونی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ظریف پس ازپایان این سفر، باکو را به مقصد مسکو برای دیدار با مقامات روسیه ترک خواهد کرد و در روزهای آینده از کشورهای ارمنستان، گرجستان و احتمالا ترکیه نیز دیدار خواهد داشت.
کشورهای مقصد این سفر، روابط دوجانبه بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران دارند و در عین حال در همکاری های منطقه ای با ایران مشارکتی راهبردی دارند.
جمهوری آذربایجان نیز بخشی از این پیوستگی منطقه ای و اقتصادی است. به همین دلیل مسایل دوجانبه و منطقه ای از محورهای مورد مذاکره در دیدارهای امروز وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با «الهام علی اف» رئیس جمهوری آذربایجان، «جیحون بایرام اف» همتای آذربایجانی و «شاهین مصطفی اف» معاون نخست وزیر این کشور است.
سیاست منطقه ای جمهوری اسلامی ایران بر پایه همکاری و همگرایی منطقه ای تعریف شده است. براین اساس ایران خواهان همکاری و مشارکت کشورهای منطقه در طرح های مشترک اقتصادی و امنیتی است.
ازاین دیدگاه سفر منطقه ای ظریف و بطور مشخص دیدار وی از باکو، از سه جنبه حائز اهمیت است:
جنبه نخست اهمیت این سفر، زمان و شرایط نوین منطقه پس از جنگ قره باغ است.
جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با بحران های تحمیل شده به منطقه تلاش کرده است با اقدامات سیاسی به حل بحران ها کمک کند.
سیاست جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شروع این مناقشه نیز تاکید بر حل اختلافات از مسیر دیپلماسی و گفت و گو بوده است.
اکنون جنگ درقره باغ پایان یافته و منطقه از آرامشی نسبی برخوردار شده است. این تحول در معادلات منطقه تاثیر گذار است.
در شرایط فعلی، کشورهای منطقه بیش از آنکه نیازمند ائتلاف سازی برای جنگ باشند، نیازمند گفت و گو و همکاری و ایجاد روش های اعتماد ساز هستند. اهمیت توسعه همکاری های راهبردی بین تهران و باکو نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است.
جنبه دوم، اهمیت مذاکرات مقام های تهران و باکو ر در این سفر، تاکید بر توسعه روابط در سطح منطقه ای است. موقعیت ممتاز دو کشور در حوزه خزر و قفقاز و پیوستگی دو کشور از طریق راهگذر ترانزیتی شمال - جنوب، ضرورت همکاری تهران و باکو در توسعه این محور مهم ترانزیتی را به سطحی راهبردی ارتقا داده است.
کریدور حمل و نقل «شمال به جنوب» نقشی فزاینده در نزدیکی روابط روسیه، آذربایجان و ایران داشته است. درتکمیل این زنجیره ارتباطی، طرح احداث راه‌آهن رشت - آستارا نیز با مشارکت ایران و جمهوری آذربایجان به اجرا درآمده است.
جنبه سوم، اهمیت سفر ظریف به باکو، ایجاد فرصت های جدید همکاری درحوزه قفقاز و دریای خزر است.
«افشار سلیمانی» کارشناس سیاسی در حوزه قفقاز در بیان اهمیت همکاری های تهران و باکو معتقد است: "ایران و جمهوری آذربایجان از ظرفیت‌های ژئوپولتیکی و ژئواکونومیکی با یکدیگر برخوردارند که در کنار یکدیگر می‌تواند ظرفیت‌های خوبی را شکل دهد و موجب شکل‌گیری همکاری‌های جدید راهبردی شود."
در مجموع می توان گفت، موضوعات هدف گذاری شده در سفر ظریف به باکو نشان از اولویت های دیپلماسی منطقه ای ایران در زمینه های اقتصادی - سیاسی و اهتمام به امنیت جمعی دارد که اهمیت این دیدار را نشان می دهد.
انتظار می رود که درمذاکرات مقام های دوکشوردر این سفر گام های جدیدی در جهت توسعه روابط دو جانبه و تقویت همکاری های چند جانبه منطقه ی برداشته شود.
نویسنده: جمشيد امین زاده
117
بیشتر بخوانید:
آغاز سفر منطقه‌ای ظریف با ورود به جمهوری آذربایجان
سفر ظریف به باکو، مسکو، تفلیس، ایروان و آنکارا؛ از روز دوشنبه
