دردانه ای در خانه حسین بن علی (ع) متولد شد که نور وجودش، قلبها را به سوی حقیقت جذب می نمود. او علی نام گرفت تا همچون جدش حضرت علی (ع)، در نمازهای خالصانه و مناجاتهای عاشقانه با پروردگار هستی بخش، غرق شود و زیباترین جلوه های عبادت و مناجات را به تصویر کِشد.
خصلت های نیکو و رفتارهای کریمانه و بزرگوارانه اش آنچنان بود که گویی کرامت و بخشایندگی را از امام حسن (ع)، مهر و عطوفت و شجاعت را از پدرش امام حسین (ع) و بلاغت و عبادتهای فراوان را از علی (ع) به ارث برده بود.
مردمان را به سوی نیکوترین رفتارها و زیباترین خصلتها دعوت می کرد و خود در عمل، بهترین رفتارها را داشت. او امام چهارم شیعیان امام علی بن الحسین است که زینت عبادت کنندگان و بسیار سجده کننده بود و بدین جهت «زین العابدین» و «سجاد» لقب گرفت.
امام سجاد (ع) در بحرانی ترین شرایط تاریخ اسلام و در هنگامه ای که همه صداها توسط یزید، خاموش شده بود و امویان از ترس شورش مردمان پس از واقعه عاشورا، جو خفقان زده و رعب آوری را ایجاد کرده بودند، قافله سالار مسیر سعادت و رستگاری شدند.
ایشان پس از واقعه عاشورا و شهادت پدرش امام حسین (ع)، مسئولیت زمامداری مسلمانان را از جانب خدا به مدت 35 سال و تا پایان عمر مبارکشان بر عهده گرفتند که مصادف با دشوارترین دوران ظلم و خفقان امویان بود.
آن امام همام از ابتدای امامت خود، تحت نظارت شدید امویان قرار گرفتند و هرگونه آزادی و فعالیت دینی از آن جناب و پیروانش سلب شد تا مبادا آن حضرت، ندای حقیقت را بر فراز منبر جدش رسول الله(ص) فریاد زند؛ اما امام سجاد(ع) با رفتارهای کریمانه و انسان ساز و نیز با زبان دعا و نیایش، ارشاد افراد جامعه در امور زندگی و هدایت آنان به سوی تکامل مادی و معنوی را سرلوحه فعالیت های خود قرار دادند.
آن جضرت مأموریت الهی خود را که حفظ مبانی دینی و زنده نگه داشتن پیام امام حسین (ع) و گسترش علم و اخلاق بود در قالب مناجات و دعا و رفتارهای انسان ساز به تصویر کشیدند تا تشنگان معرفت الهی و عاشقان حسینی را به سرچشمه های محبت و معرفت وصل کنند.
عبادت و مناجات، ویژگی برجسته امام سجاد(ع)
مناجاتهای خالصانه و عاشقانه امام سجاد (ع) نه تنها در آن زمان باعث زنده شدن دلهای مرده به نور خدا شد و تعالی انسان ها را در بر داشت بلکه تا به امروز این کلمات و عبارات و ادعیه و اذکار، انسان ساز و تعالی بخش است.
مجموعه مناجاتها و دعاهای خالصانه وجود مقدس امام سجاد (ع) در کتابی به نام «صحیفه سجادیه» جمع آوری شده است. این کتاب ارزشمند و راهگشا که دارای برترین مضامین عرفانی، اخلاقی و انسان ساز است، «زبور آل محمد» لقب گرفته است.
از دیگر آثار ارزنده و به جای مانده از آن امام همام (ع)، مجموعه اى تربیتى و اخلاقى به نام رساله حقوق است که امام سجاد (ع) در آن، 51 حق و وظیفه انسان را در برابر خدا و خود و دیگران، با بیانى شیوا و گویا ذکر کرده اند.
امام سجاد(ع) در دعاها و مناجاتها و رساله حقوق خود به زیبایی، رابطه انسان و خدا، انسان با خود، و انسان با عالم را بیان می کند و به بشر امروزی این ندا را می رساند که راه به سوی خدا همیشه باز است و انسان هرگز نباید از رحمت و بخشش پروردگار، ناامید شود. خداوند همواره آماده پذیرش انسانهاست به شرط اینکه توبه کنند و دل در گرو او سپارند که بازگشت به سوی او، کمال، سعادت و رستگاری را در پی دارد.
امام عارفان و سجده کنندگان به درگاه الهی، در یکی از مناجاتهای عاشقانه اش با معبود بیان می دارد:
"خداوندا، کیست که شیرینى محبت تو را چشیده باشد و جز تو سوی کسی دیگر رود و کیست که به مقام قرب تو انس گرفته باشد و درصدد روگرداندن از تو باشد؟ خدایا ما را از زمره کسانى قرار ده که براى قرب و دوستیت برگزیده اى، و براى عشق و محبتت خالصش گردانده، و به دیدارت راغبش کرده، و به قضا و قدرت راضیش ساخته ای و ... براى پرستش و عبادتت او را لایق کرد ه ای .... از تو دوستى خودت و دوستى دوستدارانت و دوستى هر عملى که مرا به قرب تو می رساند را می خواهم، ... و از تو می خواهم که اشتیاقم را به سویت چنان کنى که بازدارنده من از نافرمانیت باشد ؛... و از تو می خواهم مرا از جمله سعادتمندان و بهره مندان نزد خود قرار دهى اى پاسخ دهنده، اى مهربانترین مهربانان."
امام سجاد (ع) بسیار به فقرا و مستمندان کمک می کرد و به آنها شبانه و مخفیانه غذا می داد. از ابو حمزه ثمالی نقل شده است: علی بن حسین (ع) شبانه مقداری غذا بر دوش خود می گذاشت و در تاریکی شب به صورت مخفیانه به فقرا می رساند و می فرمود: "صدقه ای که در تاریکی شب داده شود، غضب خداوند را خاموش می‌کند."
117
بیشتر بخوانید:
خواندن دعای هفتم صحیفه سجادیه، توصیه رهبر معظم انقلاب به مردم
