با توجه به این امر و نیز این واقعیت که ایران چند دهه است در معرض تحریم های تسلیحاتی قرار دارد ، لذا توجه به توانمندی های داخلی برای تامین شناورها و تجهیزات دریایی سرلوحه فعالیت های جهاد خود کفایی نیروی دریایی سپاه پاسداران و صنایع دریایی ایران قرار گرفته است.
تحولی بزرگ
نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (ندسا) که در اواسط جنگ تحمیلی شکل گرفت ،پس از دفاع مقدس با استفاده از تکنولوژی روز دنیا توانست به تدریج شناورهای رزمی و لجستیکی و دیگر تجهیزات مورد نیاز خود را به صورت بومی و خودکفا تولید کند.
نیروی دریایی سپاه پاسداران از زمان دفاع مقدس تا مدتها در حوزه شناوری به قایق های تندروی خود متکی بود، یعنی مجموعه ای از شناورهای کوچک و سریع که بسته به نوع ماموریت به مین، اژدر، موشک یا راکت انداز مجهز شده و پوشش مرزهای دریایی کشور را در مناطقی مثل خلیج فارس تامین می کند، اما در سالهای اخیر یک تغییر مهم در حوزه طراحی شناورهای تندرو در سپاه یعنی تلاش برای طراحی و ساخت شناورهای کاتاماران رخ داده است.
شناورهای کاتاماران از دو بدنه جدا از هم تشکیل شده که توسط یک بدنه میانی به یکدیگر متصل می‌شوند. بر خلاف شناورهای تک بدنه که برای ایجاد تعادل خود از مخازن «بالاست» استفاده می‌کنند، در شناورهای کاتاماران به منظور پایدارسازی بدنه در آب از فاصله عرضی میان دو بدنه استفاده می‌شود و هرچه این عرض بیشتر باشد، پایداری بیشتر خواهد بود.
یکی دیگر از مزایای مهم این نوع طراحی ایجاد قابلیت حرکت در آب های بسیار کم عمق، شاید چیزی در حدود دو متر یا کمتر است.گام اول در این زمینه با ساخت شناور شهید ناظری برداشته شده و گام بعدی به آب انداختن شناور شهید سلیمانی خواهد بود.
نگاهی کلی
شناور شهید ناظری از جمله محصولاتی است که در جهاد خودکفایی ندسا در راستای دستیابی ندسا به شناورهای دارای برد عملیاتی بالا کارهای مطالعه و طراحی آن انجام شده است و در صنایع شهید محلاتی سپاه ساخته و در اواخر شهریور 1395 به ندسا تحویل داده شد.
این شناور در ۲۴ شهریور ۱۳۹۵ طی مراسمی با حضور سردار سرلشکر سلامی جانشین وقت کل سپاه، سردار فدوی فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه و جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بندرعباس رونمایی و به ناوگان نیروی دریایی سپاه الحاق شد.
شناور شهید ناظری را می توان نقطه عطفی در تاریخ نیروی دریایی سپاه پاسداران دانست، چراکه تا پیش از عملیاتی شدن آن سپاه در آب های آزاد حضور نداشت و صرفا در خلیج فارس و دریای عمان عملیاتی بود.
به علت اصلی ساخت شناور شهید ناظری می‌توان از خلال سخنان سردار فدوی فرمانده سابق نیروی دریایی سپاه پی برد. به گفته او ، این شناور امکان حضور قدرتمند نیروی دریایی سپاه را در آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها فراهم کرده و تعادل پایدار در امواج بلند، برد بلند دریانوردی، قابلیت حمل مسافر و بالگرد با سرعت بالا از ویژگی‌های این شناور است.
سردار تنگسیری فرمانده ندسا نیز درباره ویژگی‌های منحصر به فرد شناور شهید ناظری، اظهار داشته که در کارخانجات نیروی دریایی سپاه شناور‌هایی را ساخته ایم با ۵۵ متر طول و ۱۴ متر عرض که بالگرد روی آن می‌نشیند و بالگردبر است. موشک‌ها و اژدر‌های متعدد را می‌توانیم زیر بدنه این شناور نصب کنیم.
شناور شهید ناظری توسط سازمان “تحقیقات و خودکفایی نیروی دریایی سپاه” طراحی و در موسسه شهید “محلاتی” از موسسات قرارگاه سازندگی “خاتم‌الانبیاء” ساخته شده است.
در واقع این شناور بدون هیچگونه وابستگی خارجی، طراحی، ساخت، تجهیز و به آب‌اندازی شده است.شناور شهید ناظری در نقش گشتی و شناسایی عمل می‌کند و با توجه به مجهز بودن به سکوی بالگرد می تواندبا استفاده از بالگرد مناطق دور دریایی را نیز رصد کند.
ویژگی ها
استفاده از طراحی‌های جدید دوبدنه و سه‌بدنه در شناورهای دریایی و ترکیب آنها با طراحی‌های منطبق با اصول پنهانکاری راداری شناورها در سالهای گذشته در محصولات مختلفی در دنیا مشاهده شده است.
این شناورهای جدید هم در نقش گشتی، هم ترابری و حمل نیرو و تجهیزات و هم در نقش موشک‌انداز به‌خدمت گرفته شده‌اند. در طراحی شناور شهید ناظری شیوه خاصی یعنی وجود دو بدنه در نظر گرفته شده است.
این شیوه در طراحی دریایی SWATH= Small Waterplane Area Twin Hull نام دارد که باعث می شود شناور طراحی شده از این طریق پایداری مناسبی داشته باشد و در سرعت های بالا واژگون نشود.
استفاده از طراحی دوبدنه یا کاتاماران ویژگی‌های برتری نسبت به شناورهای تک‌بدنه دارد. از جمله اینکه شناور شهید ناظری با سرعت بالا در امواج کمترین ضربه را دارد و به دلیل تماس بسیار کم با سطح آب، فشار بسیار کمی به موتورهای آن وارد می‌شود.
شناور شهید ناظری ۵۵ متر طول، ۱۴ متر عرض، ۱.۵ متر آبخور، ۲۴۰ تن وزن و سرعتی معادل ۲۷ گره دریایی داشته و از بدنه آلومینیومی سبک برخوردار است و قادر به تحمل موج‌هایی تا ارتفاع ۶ متر است.
در ساخت بدنه این شناور دوموتوره که دو شفت و پروانه مستقل هم دارد از آلیاژ آلومینیوم دریایی استفاده شده که به کاهش وزن آن منجر شده است. به‌واسطه استفاده از طرح دوبدنه، شناور شهید ناظری آبخور کمتری دارد و از قابلیت حفظ پایداری بیشتری در حرکت برخوردار است.
طراحی دوبدنه این شناور یک ویژگی متفاوت نسبت به شناورهای کاتاماران مرسوم دارد و آن هم اینکه قسمت میانی بدنه فاصله زیادی از آب دارد، در نتیجه این شناور امکان عبور بهتری در دریای مواج دارد، به‌علاوه شناورهای کاتاماران امکان حرکت در آبهایی کم‌عمق‌تر را نسبت به شناورهای دیگر دارند.
در این راستا این شناور دارای بدنه ایی منحصر به فرد از نوع بدنه «Incat» است که وسط این بدنه خشک است و با آب تماس ندارد و حتی یک شناور هم می تواند از آن عبور کند.
این قابلیت شناور شهید ناظری یگانهای دریایی سپاه را قادر می سازد تا در مناطق بسیار نزدیک به ساحل نیز با سرعت بالا حرکت کرده و تقریبا از هر نقطه ای به شلیک اقدام کنند.
وجود عوارض و جزایر طبیعی و مصنوعی فراوان در خلیج فارس و تنگه هرمز یک نوع پوشش طبیعی محسوب می شود که شناورهای تندرو می توانند در پناه آنها اقدام به مانور و انجام شلیک غافلگیر کننده به سمت دشمن کنند.
برد عملیاتی شناور شهید ناظری تا ۱۰ هزار کیلومتر است.این شناور قابلیت دریانوردی درامواج خروشان را داراست .
شناور شهید ناظری قابلیت حمل 100 سرنشین به‌همراه 5 خدمه را دارد و قابلیت دریانوردی در دریای مواج را به‌میزان بیشتری نسبت به قایق های موشک انداز کلاس «قدر» دارد.
این شناور دارای یک عرشه برای نشست و برخاست بالگردهای سبک است و امکان تسلیح به اژدر را نیز زیر کابین خود دارد.
رادار جست‌وجوی سطحی و برخی سامانه‌های شناسایی دیگردر شناور شهید ناظری به‌کاررفته است ویک توپ 20میلی‌متری سه‌لوله چرخان با کنترل از راه دور هم در سالهای اخیر جلوی این شناور نصب شده است.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
112
